Η οικονομική κρίση συντελεί σε αύξηση των χρηστών ναρκωτικών ουσιών.
Στην οικονομική κρίση πρέπει να απαντήσουμε με περισσότερη αλληλεγγύη.
Φέτος η παγκόσμια ημέρα κατά των ναρκωτικών βρίσκει την Ελλάδα σε βαθειά πολύπλευρη κρίση.
Από στοιχεία προκύπτει ότι η οικονομική κρίση ωθεί τους Έλληνες στον τζόγο (νόμιμο ή παράνομο), στην χρήση ουσιών και στην εκδήλωση κατάθλιψης και άλλων ψυχιατρικών διαταραχών.
Η οικονομική κρίση έχει ήδη επιδεινώσει τις συνθήκες ζωής και την καθημερινότητα των πολιτών δημιουργώντας ένα περιβάλλον ανασφάλειας και αβεβαιότητας για το παρόν και το μέλλον. Οι άνθρωποι που έχουν υποστεί σημαντική μείωση του εισοδήματός τους ή έχουν χάσει τη δουλειά τους βιώνουν έντονες συναισθηματικές επιπτώσεις, όπως άγχος, κατάθλιψη, ψυχοσωματικά συμπτώματα κ.ά. Ως εκ τούτου η καταφυγή σε νόμιμες ή παράνομες ουσίες ή στον τζόγο μπορεί να λειτουργήσει ως μηχανισμός ανακούφισης.
Προσφάτως, επίσης η έκθεση της Παγκόσμιας Επιτροπής για την Πολιτική Αντιμετώπισης των Ναρκωτικών, καταλήγει στο θλιβερό συμπέρασμα, ότι η παγκόσμια εκστρατεία κατά των ναρκωτικών έχει αποτύχει.
Προφανώς το πρόβλημα των ναρκωτικών είναι ένα σύνθετο κοινωνικό φαινόμενο και η αντιμετώπιση του απαιτεί μέτρα σε πολλούς τομείς. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο ο ποινικός κώδικας δεν μπορεί από μόνος του να αποτελέσει εργαλείο επίλυσης του προβλήματος. Σταθερή θέση είναι να μην καταλήγει ο χρήστης στη φυλακή, κατάσταση η οποία επιδεινώνει τα προβλήματά του και του στερεί την ευκαιρία της εξόδου από την εξάρτηση.
Αυτό που έχει νόημα, για τον εξαρτημένο και για την κοινωνία, είναι να υπάρχουν υπηρεσίες απεξάρτησης σε όλα τα στάδια της ποινικής αντιμετώπισής του.
Βασικές αρχές πρέπει να είναι, η αποφυγή της περιθωριοποίησης και του στιγματισμού των χρηστών, η διευκόλυνση της πρόσβασης σε θεραπεία, η αποποινικοποίηση της χρήσης και η παραπομπή των χρηστών σε θεραπευτικά προγράμματα.
Στην προσπάθεια αντιμετώπισης της εξάρτησης, πάντως, στόχος παραμένει η ολοκληρωμένη προσέγγιση για την αντιμετώπιση των αιτιών της χρήσης και της υποτροπής, η οποία θα πρέπει να περιλαμβάνει εκτός από αμιγώς θεραπευτικές υπηρεσίες, και υπηρεσίες εκπαίδευσης, επαγγελματικής κατάρτισης, νομικής στήριξης, φροντίδας της υγείας κ.ά. Σε κάθε περίπτωση οι μέθοδοι για την πρόληψη και τη θεραπεία της εξάρτησης εξειδικεύονται ανάλογα με το προφίλ των ατόμων στους οποίους απευθύνονται παρά με το είδος των ουσιών. Οι αυξημένες ανάγκες των εξαρτημένων την περίοδο της κρίσης επιβάλλουν την εξωστρέφεια και την άμεση ανταπόκριση των οργανισμών κοινωνικής φροντίδας.
Η οικονομική κρίση μπορεί να οξύνει και την παραβατικότητα ενώ η κοινωνική περιθωριοποίηση και η εξαθλίωση πολύ συχνά οδηγούν στην ενίσχυση της αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς.
Δυστυχώς και παρά το γεγονός ότι η οικονομική κρίση αύξησε τις ανάγκες των εξαρτημένων, οι πόροι για την απεξάρτηση μειώθηκαν και εξακολουθούν μειώνονται. Η μείωση των κονδυλίων παρά τις δεσμεύσεις για την ενίσχυση ευάλωτων ομάδων, στενεύουν τα περιθώρια για αισιοδοξία.
Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η κοινωνική επένδυση στη θεραπεία απεξάρτησης είναι θετικά ανταποδοτική καθώς εξοικονομεί πόρους από τη μείωση της παραβατικότητας, την ένταξη των απεξαρτημένων στην αγορά εργασίας και τη μειωμένη χρήση υπηρεσιών σωματικής και ψυχικής υγείας. Τα χρήματα που κόβονται από την απεξάρτηση η κοινωνία θα τα πληρώσει πολλαπλάσια.
Η δημιουργία κέντρου αντιμετώπισης των εξαρτήσεων σto νοσοκομείο Tρικάλων ,που τόσες φορές εξαγγέλθηκε ,έχει εγκαταλειφθεί. Η δημιουργία τμήματος απεξάρτησης στις φυλακές Τρικάλων το ίδιο.
Εδώ και χρόνια αλλά και πρόσφατα υπάρχουν δεκάδες αιτήματα ,από συμπολίτες με σοβαρού βαθμού εξάρτηση στην ηρωίνη, για την δημιουργία μονάδας αντιμετώπισης των εξαρτήσεων στο Γενικό Νοσοκομείο .
Στη σημερινή κρίση, η στήριξη στους πιο αδύνατους είναι επιβεβλημένη . Σε όσους είναι εγκλωβισμένοι στο κόσμο των εξαρτήσεων, στο περιθώριο, σε όσους χρειάζονται την αποδοχή όλων μας , πρέπει να απαντήσουμε με περισσότερη αλληλεγγύη.
Γιώργος Τσίγκας ψυχίατρος