Εντυπώσεις και καταγραφές από την παρακολούθηση του οπτικοακουστικού εκπαιδευτικού προγράμματος που παρακολουθήσαμε στο Κέντρο Ιστορίας και Πολιτισμού της Εταιρείας «Κλιάφα» : Η οικονομική ζωή στα Τρίκαλα τον 19ο αιώνα.
Κάθε φορά που επισκεπτόμαστε την κυρία Μαρούλα Κλιάφα στο χώρο της έχουμε να μάθουμε και κάτι καινούριο. ΄Ετσι λοιπόν κι εγώ αναφέρω κάποια γεγονότα της βιομηχανικής ιστορίας της πόλης μου, έτσι όπως τα συγκράτησα, από το θέμα του οπτικοακουστικού εκπαιδευτικού προγράμματος που παρακολουθήσαμε στο Κέντρο Ιστορίας και Πολιτισμού της Εταιρείας «Κλιάφα» τη Δευτέρα 30/3/2015 Η οικονομική ζωή στα Τρίκαλα τον 19ο αιώνα:
• 1882-1883: ο Αντρέας Συγγρός ίδρυσε την ιδιωτική τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας. Στεγάστηκε σε ένα ακατοίκητο σπίτι Τούρκων με σκοπό να βοηθήσει τους εμπόρους να κάνουν χρήματα.. Το 1897 έπαψε να υπάρχει.
• Χρησιμοποιούσαν δέρματα τον 17ο αιώνα πολλές τοπικές βιοτεχνίες. Υπήρχαν τέτοιες βιοτεχνίες που αργότερα πουλήθηκαν και εξαφανίστηκαν από την τοπική μας οικονομία.
• Υπήρχε Κρατικό καπνεργοστάσιο. Οι ντόπιοι καλλιεργούσαν καπνά και επειδή δεν μπορούσαν να τα πουλήσουν μόνοι τους τα πήγαιναν στο καπνεργοστάσιο.
• Ήρθαν στην πόλη μας ξένοι τεχνίτες-Μακεδόνες -που έφτιαχναν κεραμίδια και τούβλα και τα πουλούσαν σε γειτονικές περιοχές και χώρες.
• Η Καπνοβιομηχανία αδερφών Πατίκη λειτούργησε τον 19ο αιώνα μέχρι το 1960.Το βιομηχανικό της κτίριο υπάρχει ακόμα στην Κύπρο και σήμερα είναι εστιατόριο…
• Το Χαλβαδοποιείο Μάτης Αθανάσιος (παππούς της κα. Μαρούλας ) λειτούργησε τον 19ο αιώνα. Ο παππούς της αγόρασε στις 28 Οκτωβρίου ένα μπακάλικο και το έκανε βιοτεχνία όπου έφτιαχνε χαλβά. Το 1923 έγινε μεγάλη βιομηχανία.
• Το 1886 ο Τρικούπης σκέφτηκε ότι έπρεπε να συνδεθούν οι πόλεις της Θεσσαλίας με σιδηρόδρομο. Μέχρι τότε η κυκλοφορία γινόταν με άμαξες. Έκαναν 8 ώρες να φτάσουν σε μια πόλη της Θεσσαλίας γιατί δεν υπήρχε η γέφυρα στον Πηνειό και περνούσαν με αυτοσχέδια καράβια. Τον σιδηρόδρομο τον έκαναν Γάλλοι και Ελβετοί από μεγάλη τεχνική Εταιρεία.
• Από το Νεστόριο της Καστοριάς ήρθαν ξυλοκόποι και εκμεταλλεύονταν τα δάση των Τρικάλων. Έριχναν τα ξύλα μέσα στον Πηνειό ποταμό και έτσι τα μετέφεραν σε άλλες περιοχές.
• Υπήρχε εμπορικός τραπεζικός οίκος που τον δημιούργησε, το 1883 ο Δημήτριος Θεοδοσόπουλος που ήταν ο καλύτερος Δήμαρχος Τρικάλων, κατά τη γνώμη της κ. Μαρούλας Κλιάφα, γιατί έκανε πολλά και σημαντικά δημόσια έργα.
• Αναπτύχθηκε η κτηνοτροφία και οι ντόπιοι παρασκεύαζαν τυριά, κυρίως κασέρι.
• Το 1923 ένα μεγάλο μέρος του κάμπου ήταν τσιφλίκια. Οι Τούρκοι πούλησαν τα χωράφια και τα αγόρασαν Έλληνες που ήρθαν από τη Ρουμανία και άλλες ανεπτυγμένες περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Ευρώπης.
• Το 1910 έγινε η αγροτική επανάσταση. Αυτοί που έλαβαν μέρος στην επανάσταση πέρασαν από δίκες που έγιναν στη Χαλκίδα, όλοι όμως αθωώθηκαν.
• Το 1896 στα τσιφλίκια των Τρικάλων παράγονταν 256.000 οκάδες καπνού.
• Το 1910 καλλιεργήθηκαν 433 στρέμματα καπνού στο Δήμο Τρικκαίων ενώ στο Δήμο Φαρκαδόνας καλλιεργήθηκαν 1181 στρέμματα καπνού.
• Υπήρχαν άλευρα. Αγόραζαν σιτάρι το αλευροποιούσαν και πουλούσαν το αλεύρι.
• Οι Αγαθοκλήδες ήταν δύο αδερφοί που ανέλαβαν τη διεύθυνση του μεγάλου υδρόμυλου. Λειτουργούσε με τη ροή του ποταμού και με τη δύναμη του νερού γινόταν η παραγωγή αλευριού.
• Το 1929 λειτούργησαν τα μηχανήματα στο μύλο. Ο Ματσόπουλος Ιωάννης το 1941 αγόρασε από την τράπεζα τον μύλο. Το 1977 πέθανε και δώρησε τον μύλο στο Δήμο Τρικκαίων.
• Στο Φλαμούλι υπήρχε ο μύλος του Μπαγιάκου. Το 1990 έμεναν Αλβανοί που έρχονταν παράνομα στη χώρα μας.
• Προς την Πύλη υπήρχε το 1911 ο μύλος του Τσαγκάδα.
• Το 1911 υπήρχε ατμοκίνητος μύλος στην οδό Καραΐσκάκη. Όμως το 1931 χρεοκώπησε..
• Σακχαροποιείο και ορυζοποιείο:Το 1893 δημιουργήθηκε εργοστάσιο στους Γόμφους ,στο οποίο, εργάζονταν 200 εργαζόμενοι. Ο Ζωγράφος καλλιέργησε τεύτλα ..Το ρύζι ήταν πασίγνωστο σε όλη την Ελλάδα. Το εργοστάσιο όμως έκλεισε γιατί δεν έφτανε η πρώτη ύλη. Έτσι ο Ζωγράφος αναγκάστηκε να σταματήσει την παραγωγή.
• Το 1906 δημιουργήθηκε ηλεκτρική εταιρία με πρωτοβουλία του Δημάρχου Παναγιώτη Χατζηγάκη. Βρίσκεται στην οδό Κανούτα. Ο Σταματόπουλος έβαλε 300 ηλεκτρικούς λαμπτήρες στην πόλη. Το 1906 έγιναν τα εγκαίνια της εταιρίας και από τότε έχουμε ηλεκτρικό φως. Την εποχή της Κατοχής δεν υπήρχε πετρέλαιο και έτσι έκλεισε η εταιρία.
• Το 1950 έγινε μια κρατική εταιρία που ονομάστηκε Δ.Ε.Η. Το 1957 εξαγόρασε όλα τα εργοστάσια και έτσι παρήγαγε η Δ.Ε.Η το φως.
• Το 1923 οι αδερφοί Τεγόπουλοι έφτιαξαν εργοστάσιο υφαντουργίας. Στο εργοστάσιο δούλευαν Μικρασιάτες, είχε 20 εργαλεία-μηχανήματα, έφτιαχνε αλατζά, φθηνό ύφασμα που μπορούσαν να το αγοράσουν όλοι. Το εργοστάσιο έγινε γνωστό σε όλη την Ελλάδα για ένα ξεχωριστό τραπεζομάντηλο. Το εργοστάσιο υπολειτουργούσε στον πόλεμο όμως δεν έκλεισε. Όταν έγινε η απελευθέρωση οι αδερφοί Τεγόπουλοι έφεραν καινούρια μηχανήματα και έτσι βγήκαν τα εργοστάσια με μικρότερο εργατικό προσωπικό. Το 1959 έκλεισε.
• Το 1926 ο Θεόδωρος Κλιάφας έφτιαξε τα ψυγεία για να διατηρούν τα ευπαθή προΐόντα όπως τυριά κ.α.Το 1970 έφτιαξε το εργοστάσιο Κλιάφα και υπάρχει ακόμα.
• Το 1923 δημιουργήθηκε μια πουροβιομηχανία. Έφτιαχναν πούρα στο καπνεργοστάσιο και τα πουλούσαν ακόμα και στην Αίγυπτο. Η βιομηχανία πήγαινε πολύ καλά και είχε πολλά έσοδα. Αργότερα έκλεισε γιατί έγιναν μόδα οι πίπες και όχι τα πούρα.
• Γαλακτοβιομηχανία Σίμου.
• Εργοστάσιο ξυλείας Σιούγα, το οποίο υπάρχει ακόμα.
• Το 1900 το κράτος ήθελε να συνεργαστεί με μεγάλες χώρες. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος έκανε διεθνή διαγωνισμό για το ποιος θα αναλάβει τα αποστραγγιστικά έργα.. Τελικά επέλεξε την εταιρία Μπουτ. Το 1929 έπρεπε να βάλει χρήματα και το κράτος. Επειδή όμως το κράτος δεν διέθετε χρήματα, τελικώς τα χρήματα τα έβαλε ο Ιωάννης Μεταξάς ως κυβερνήτης-δικτάτωρ.Σε αυτήν την εταιρία δούλευαν 130 εργαζόμενοι.
• Υφαντήρια Κλωτσοτήρα. Αυτή η εταιρία έκλεισε γιατί οι ιδιοκτήτες είχαν διαφορές και μάλωναν μεταξύ τους αλλά και επειδή χτίστηκαν γύρω της σπίτια και έκανε φασαρία ,οι κάτοικοι παραπονέθηκαν, και έτσι ο Δήμος αποφάσισε να την κλείσει.
• Υπήρξε Δήμαρχος που θέλησε να γκρεμίσει το Φρούριο.
Αυτά και άλλα πολλά σπουδαία συνέβησαν στην πόλη μας.
Μορφές, σαν την κυρία Μαρούλα Κλιάφα, στέκονται ακλόνητες στο πέρασμα του χρόνου, για να θυμούνται οι παλιότεροι και να μαθαίνουν οι νεότεροι.
Κωνσταντίνα Παπαδοπούλου, μαθήτρια
Γ3 3ΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΡΙΚΑΛΩΝ
.