Κoινή επιστολή απάντηση στον Γιώργο Χονδρό

AXELOOS

Σε πρόσφατη παρέμβαση του στελέχους του ΣΥΡΙΖΑ του Γ. Χονδρού σε ιστοσελίδες και εφημερίδες του τοπικού τύπου με τίτλο «Οριστικό τέλος στην εκτροπή του Αχελώου από το ΣτΕ» το στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ κος Γ. Χονδρός (Γ.Χ.) αναπτύσσει τις θέσεις του για τα έργα του Άνω Αχελώου.

Το γεγονός ότι στο άρθρο αυτό γίνεται μία γενικότερη αναφορά στα υδατικά, αναπτυξιακά και περιβαλλοντικά ζητήματα της Θεσσαλίας καθώς και η ιδιότητα του αρθρογράφου (εκπρόσωπος του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης), μας οδήγησαν στην ανάγκη να διατυπώσουμε τις θέσεις μας και να απαντήσουμε στις – δυστυχώς μονομερείς – απόψεις του αρθρογράφου. Πιο αναλυτικά:
1. Από το ίδιο τον τίτλο του άρθρου ο κ. Γ.Χ. βιάζεται να δώσει «τέλος» σε ένα σύστημα έργων πολλαπλού σκοπού που από χρόνια έχουν αναπτυχθεί στη Θεσσαλία. Ως έρεισμα για την «θέση» του αυτή χρησιμοποιεί την έκδοση της απόφασης 26/2014 του ΣτΕ.. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Το ΣτΕ ως γνωστόν ούτε αποφασίζει, ούτε προγραμματίζει, ούτε εντάσσει ούτε απεντάσσει έργα . Ούτε βεβαίως σχεδιασμούς για έργα διαχείρισης υδάτων εκπονεί το ΣτΕ ούτε είναι η δουλειά του να κρίνει ότι κάποιος σχεδιασμός έργων είναι σωστός ή λανθασμένος. Όλα αυτά είναι ρόλος των κυβερνητικών ή των τοπικών οργάνων διοίκησης, τα οποία άλλωστε έχουν και την υποχρέωση της υλοποίησης των έργων. Το ΣτΕ παρεμβαίνει όταν του ζητηθεί για να κρίνει κατά την δρομολόγηση ή κατά την κατασκευή ενός έργου την τήρηση των κανόνων που τίθενται από το σύνταγμα και τους νόμους. Όπου εντοπίζει παραβιάσεις των κανόνων ακυρώνει διαδικασίες (όχι έργα) και προδιαγράφει ουσιαστικά τις απαραίτητες διορθωτικές κινήσεις που υποχρεούται να κάνει η Διοίκηση. Έτσι και στην πρόσφατη απόφαση τέθηκαν στην κρίση του η περιβαλλοντική αδειοδότηση των έργων και η παραβίαση διεθνών συνθηκών (π.χ. Γρανάδας για προστασία πολιτιστικών μνημείων). Η απόφαση ουσιαστικά οδήγησε την διοίκηση να εκπονήσει (ήδη το πραγματοποιεί) πρόσθετες περιβαλλοντικές μελέτες καθώς και να προβεί σε τεχνικές παρεμβάσεις, ώστε να αποφευχθεί η κατάκλιση από τα νερά πολιτιστικών μνημείων. Μόλις ολοκληρωθούν οι διαδικασίες αυτές, η Διοίκηση ΟΦΕΙΛΕΙ και ΥΠΟΧΡΕΟΥΤΑΙ να ολοκληρώσει τα όποια ημιτελή τεχνικά έργα και κατά μείζονα λόγο να λειτουργήσει τα ήδη κατασκευασμένα.
Σημειώνεται τέλος ότι η απόφαση 26/2014 του ΣτΕ αναφέρεται σε αποφάσεις και δεδομένα για τα έργα που βρίσκονταν σε ισχύ κατά το 2006, τα οποία ως γνωστόν έχουν πλέον μεταβληθεί.
2. Μέσα από την αρθρογραφία του ο κ.Γ.Χ., άθελα του ελπίζουμε, δημιουργεί συγχύσεις και απαισιοδοξία στους συμπολίτες μας. Ας σκεφθεί όμως πως θα αισθάνεται για τον κατηγορηματικό και απόλυτο τρόπο με τον οποίον σήμερα τοποθετείται, εάν σε σύντομο σχετικά χρόνο, κάποια κυβέρνηση, οποιουδήποτε κόμματος, θέσει σε λειτουργία π.χ. το υδροηλεκτρικό (ΥΗ) έργο Μεσοχώρας, που είναι σχεδόν ολοκληρωμένο (φράγμα, σήραγγα προσαγωγής και ΥΗ σταθμός) και αναμένει από το 2001 τις τελικές αποφάσεις του ΣτΕ.
3. Παρότι ο κ. Γ.Χ. είναι γνώστης των ζητημάτων, στο άρθρο του «παρέλειψε» να ξεχωρίσει τα δύο απολύτως διακριτά συγκροτήματα έργων επί του Αχελώου και επιλέγει να το παρουσιάζει όλο μαζί σαν «εκτροπή Αχελώου. Όμως σε εμάς ας επιτρέψει να κάνουμε αυτό το διαχωρισμό, αφενός για να μην επιτείνονται οι συγχύσεις, αφετέρου για να διευκολύνουμε τους αναγνώστες να αντιληφθούν ποιες είναι οι θέσεις του κ.Γ.Χ. για κάθε έργο χωριστά. Ειδικότερα:
α. Συγκρότημα ΥΗΕ Μεσοχώρας: Πρόκειται για έργο που ΔΕΝ συνδέεται με μεταφορά νερών στον κάμπο. Η δαπάνη ως σήμερα ανήλθε (επικαιρο-ποιημένο κόστος) περίπου στα 500 εκ. ευρώ. Όπως προαναφέραμε το έργο είναι σχεδόν ολοκληρωμένο. Η πολυαναμενόμενη από πολλών ετών από-φαση του ΣτΕ ουσιαστικά αποδεσμεύει σήμερα το αρμόδιο υπουργείο και την ΔΕΗ ώστε να ενεργήσουν για τη λειτουργία του έργου.
Σε ότι αφορά τον χαρακτήρα και τον στόχο του έργου αυτός ήταν ανέκαθεν η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Το γεγονός ότι σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της δεκαετίας 80 η αποθήκευση στον ταμιευτήρα Μεσοχώρας συνδυάστηκε, προσωρινά, με την μεταφορά μέρους των νερών στον θεσσαλικό κάμπο, δεν αλλοιώνει τον βασικό χαρακτήρα του έργου. Κατά μείζονα λόγο που μετά το 1994 ο σχεδιασμός της μεταφοράς άλλαξε και το έργο παρέμεινε και κατασκευάσθηκε από τη ΔΕΗ ως αμιγώς ενεργειακό. Άλλωστε σε κάθε περίπτωση η απόσβεση του έργου θα προέλθει από την παραγωγή της ΥΗ ενέργειας.
Συνεπώς οι ισχυρισμοί του κ.Γ.Χ. ότι τα έργα «διολισθαίνουν» από αρδευτικά σε ενεργειακά είναι αβάσιμοι και απλά προσφέρονται για εντυπωσιασμό.
Ας δούμε όμως και τους υπόλοιπους ισχυρισμούς του αρθρογράφου. «Τα έργα είναι Παράνομα!!»Γιατί άραγε; Ποιος παρανομεί; Το κράτος, η ΔΕΗ, οι επιστήμονες και οι τεχνικοί που συνέλαβαν την ιδέα (δεκαετία 60), το μελέτησαν (δεκαετίες 70-80), το δημοπράτησαν (δεκαετία 90) και το επέβλεψαν; Μήπως οι εταιρίες που το κατασκεύασαν; Και εν πάσει περιπτώσει, εάν συμβαίνει κάτι παράνομο, γιατί δεν καλεί ο ΣΥΡΙΖΑ μέσα από τη Βουλή, ή απ’ ευθείας ο κ.Γ.Χ., τον εισαγγελέα να παρέμβει; Επιτέλους ας συζητήσουμε επί της ουσίας, ας αποφύγουμε τους λαϊκισμούς και ας μην αποπροσανατολίζουμε τον κόσμο.
Άλλος ισχυρισμός: «Στα έργα υπάρχει Διαπλοκή και τροφοδοτείται με Δημόσια κεφάλαια το εργολαβικό κατεστήμενο!!»
Αναρωτιέται κανείς γιατί επιχειρεί ο κ.Γ.Χ. όλους εκείνους που διαχρονικά στήριξαν τα ΥΗ έργα και ειδικά τα έργα του Αχελώου να τους εμπλέξει με την διαπλοκή και τα εργολαβικά συμφέροντα. Εμείς δεν αποδεχόμαστε ότι η όποια διαφωνία μας μαζί του, π.χ. για την λειτουργία του ΥΗΕ Μεσοχώρας, συνδέεται με θέματα όπως αυτά, που άλλωστε και εμάς ως πολίτες μας απασχολούν.
Και επιτέλους εννοεί ο κ.Γ.Χ. ότι εάν έλθει ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση θα αλλάξει ο χάρτης των εργοληπτικών ομίλων, οι οποίοι δυστυχώς είναι λίγοι και πιθανά διαπλεκόμενοι και οι οποίοι μόνιμα αναλαμβάνουν παρόμοιου μεγέθους έργα; Είναι κάτι τέτοιο στις προθέσεις τους; Ας μας το πούνε για να το αξιολογήσουμε. Όμως το θέμα μας σήμερα είναι να ολοκληρωθούν ή να λειτουργήσουν τα υπό συζήτηση έργα Αχελώου και όχι οι αποπροσα-νατολιστικές αναφορές για το σύστημα παραγωγής των μεγάλων δημόσιων έργων. Επιτέλους όχι συνεχώς «η μπάλα στην εξέδρα».
Κλείνοντας για την Μεσοχώρα δεν μπορούμε παρά να διατυπώσουμε την έκπληξή μας πως σε όλο αυτό τον κυκεώνα επιχειρημάτων ο κ. Γ.Χ. παρέλειψε να μας πει τι προτείνει για την λειτουργία του ΥΗΕ Μεσοχώρας (Προσοχή! Ρωτάμε για την Μεσοχώρα και όχι για τα βαμβάκια και τα καλαμπόκια του Θεσσαλικού κάμπου).
Άραγε θα επιμένει σε παλαιότερους παρορμητισμούς για «ανατίναξη» των έργων; Συμμερίζεται μεμονωμένες απόψεις άλλων στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ για «κατεδάφιση» των φραγμάτων;
Εμείς πάντως από την επαφή που είχαμε στα κεντρικά γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ (30 Ιανουαρίου 2014) εισπράξαμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ΔΕΝ είναι εναντίον της ΥΗ ενέργειας και αποδέχεται τα υδροηλεκτρικά φράγματα.
Ας εξευρεθεί τέλος πάντων μία συνισταμένη άποψη. Εκλογές έρχονται, θα τη χρειαστούν και οι ίδιοι, θα την κρίνουν και οι πολίτες. Και κανείς ας μην ανησυχεί για το περιβάλλον της Μεσοχώρας. Ένα τέτοιο έργο, μπορεί να είχε στη φάση της κατασκευής επιπτώσεις, αντιμετωπίσιμες προφανώς, στο περιβάλλον της περιοχής, όμως με την λειτουργία του θα διαμορφωθεί μία τελείως διαφορετική πραγματικότητα και μία νέα οικολογική ισορροπία. Θετικά παραδείγματα όσα θέλετε και μάλιστα στη γειτονιά μας.

β. ΥΗΕ Συκιάς και σήραγγα μεταφοράς νερών στο Θεσσαλικό κάμπο.
Τελείως ανεξάρτητο συγκρότημα έργων από εκείνο της Μεσοχώρας. Έργο με διττό χαρακτήρα (ενεργειακό αλλά και ταμίευσης για μεταφορά στις αρδεύσεις, υδρεύσεις, περιβάλλον) δηλαδή τυπικό έργο πολλαπλού σκοπού. Ως γνωστόν η υδροηλεκτρική ενέργεια αποτέλεσε τη βάση για τον σχεδιασμό και την δρομολόγηση των έργων του Άνω Αχελώου, του οποίου τα νερά, μετά την παραγωγή ενέργειας, οδηγούνται προς περαιτέρω αξιοποίηση στη λίμνη Κρεμαστών (Αιτωλοακαρνανία). Χωρίς την ενεργειακή διάσταση δεν θα μπορούσε καν να γίνει συζήτηση για μεταφορά στον κάμπο.
Σε ότι αφορά στη Συκιά, το εκτελεσμένο φυσικό αντικείμενο στο φράγμα ανέρχεται στο 65% και στη σήραγγα στο 85%. Δαπάνες έως σήμερα (επικαιροποιημένες) περίπου 400 εκ. ευρώ.
Ας δούμε όμως και πάλι τους ισχυρισμούς του αρθρογράφου.
Ο κ.Γ.Χ. σωστά επισημαίνει το υδατικό έλλειμμα στη Θεσσαλική λεκάνη, την «λειψυδρία» όπως το θέτει. Επίσης σωστά ο κ. Γ.Χ. εντοπίζει την περιβαλλοντική υποβάθμιση. Από κει και πέρα όμως περιφρονεί πλήρως όλα όσα μέχρι σήμερα η πολιτεία, με την στήριξη ΟΛΩΝ των θεσσαλικών φορέων και οργανώσεων, υλοποίησε για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, απορρίπτει τους διαχρονικά θεσμοθετημένους από τη Βουλή και τα τοπικά αιρετά όργανα σχεδιασμούς και αποφάσεις, αγνοεί τα έργα που έγιναν ή κατασκευάζονται. Ο κ.Γ.Χ. παρακάμπτει ακόμη και τα Σχέδια Διαχείρισης που εγκρίθηκαν από τα αρμόδια Υπουργεία, μέσα από πολύμηνη και ομολογουμένως κοπιαστική διαβούλευση των θεσσαλικών φορέων και οργανώσεων, με αποκορύφωμα την απόφαση του Περιφερειακού Συμβου-λίου. Κι ας πρόκειται για ένα ακόμη θεσμοθετημένο σχεδιασμό που τούτη τη φορά προέρχεται από την εφαρμογή μιας ευρωπαϊκής οδηγίας. Με άλλα λόγια ο κ.Γ.Χ. «τοποθετείται» επί μηδενικής βάσεως λες και η ζωή στη χώρα αυτή αρχίζει μόλις σήμερα (!), προτείνοντας ακύρωση (!) κατασκευασμένων έργων.
Τα πράγματα είναι απλά : Το ΥΗΕ Συκιάς θα ολοκληρωθεί και θα παράξει ηλεκτρική ενέργεια, από την οποία και θα αποσβεστεί. Όποια κυβέρνηση και εάν εκλεγεί (στο κοντινό ή στο απώτερο μέλλον), τα έργα που παραλαμβάνει οφείλει να τα περατώνει και να τα λειτουργεί.
Απλή, καθαρή, δημοκρατική, αντίληψη για τη συνέχεια του κράτους. Κάθε άλλη επιλογή ελέγχεται πολιτικά, ηθικά, ενδεχόμενα και ποινικά. Το ίδιο ισχύει και για τη σήραγγα Πευκοφύτου η οποία ομοίως πρέπει άμεσα να επενδυθεί (αυτό μόνο απομένει) και να αποφευχθεί ο κίνδυνος κατάρ-ρευσής της.
Ας δούμε όμως και επί της ουσίας τις απόψεις του κ. Γ.Χ. για τον σχεδιασμό των έργων μεταφοράς νερού στον κάμπο (Συκιά-σήραγγα).
Ως γνωστόν, σήμερα, είτε γιατί όλα τα απαραίτητα έργα ταμίευσης δεν έχουν ολοκληρωθεί (Συκιά, Κάρλα-Γυρτώνη, Αγιονέρι), είτε γιατί οι καταναλώσεις ξεφεύγουν από το επίπεδο των 450 μ.μ./στρ (μέσος όρος) όπως τα Σχέδια Διαχείρισης προβλέπουν και κυρίως διότι η κατάσταση στον κάμπο είναι ανεξέλεγκτη, έχουμε επί της ουσίας οδηγηθεί σε ένα μοντέλο όπου η τροφοδοσία του κάμπου σε νερό γίνεται κατά 70% (περίπου) από τις υπόγειες αποθηκεύσεις και μόνο κατά 30% από επιφανειακές (ποτάμια, ταμιευτήρες). Δυστυχώς όμως η υπερβολική απόληψη νερού από τον υπόγειο υδροφορέα παραβιάζει κάθε όριο προστασίας του υδάτινου αυτού οικοσυστήματος και εδώ συμφωνούμε απόλυτα και με τον κ. Γ.Χ., όπως επίσης συμφωνούμε και με τις αποφάσεις που περιέχονται στα Σχέδια Διαχείρισης. Από την πλευρά μας επιδιώ-κουμε την πλήρη ανατροπή αυτής της σχέσης από 70-30 σε 30-70. Ακριβώς για αυτό επιμένουμε στα επιφανειακά έργα ταμίευσης. Ακριβώς γι αυτό στηρίζουμε τον από 40ετίας σχεδιασμό και φυσικά συμφωνούμε με την ολοκλήρωσή του, προτείνοντας να προστίθενται σταδιακά και ανάλογα με τις οικονομικές δυνατότητες, νέοι όγκοι νερών από περιφερειακούς ταμιευτήρες ( προτείνουμε τους Ενιππέα, Νεοχωρίτη, Πύλη, Ελασσόνα κλπ. Όταν με το καλό στο ΣΥΡΙΖΑ μελετήσουν τις προτάσεις τους ενόψει των εκλογών, όπως ο κ.Γ.Χ. δηλώνει, οι επιστημονικές μας οργανώσεις θα βρίσκονται στη διάθεσή τους).
Απ’ όλα αυτά τα έργα η Συκιά υπερτερεί κάθε άλλου έργου ταμίευσης, αφενός γιατί είναι ήδη πολύ προχωρημένο έργο, αφετέρου γιατί η απόσβεσή της γίνεται από την ηλεκτρική ενέργεια, επιτρέποντας και ένα μέρος του όγκου της να μεταφέρεται στον κάμπο (ετησίως 250 εκ.κ.μ.), ποσότητα που κάθε φορά θα προσδιορίζεται μέσα από τα Σ.Δ. που θα εκπονούνται ανά 5 ετία.
Συνεπώς η ιδέα της μεταφοράς με «πυλώνα» το ΥΗΕ Συκιάς αποτελεί τον βέλτιστο τρόπο αξιοποίησης των δυνατοτήτων της περιοχής για ταμίευση και αξιοποίηση των νερών συμβάλλοντας με θετικό αλλά και αποθετικό τρόπο (υποκατάσταση γεωτρήσεων) στην άμβλυνση των οικολογικών πιέσεων στην περιοχή μας. Πρόκειται συνεπώς για ιδέα που όχι μόνο δεν «κατασπαταλά πόρους» αντίθετα προστατεύει πόρους φυσικούς και οικονομικούς.
Φυσικά από μόνοι τους οι σχεδιασμοί και τα έργα δεν αρκούν για να φέρουν αποτέλεσμα. Απαιτείται και μια άλλη πολιτική για τη Γεωργία και στη χώρα μας αλλά και στην Ε.Ε. (ο ίδιος ο κ. Γ.Χ. το εντοπίζει) καθώς και πολιτική και για την Διαχείριση των νερών σωστά σχεδιασμένη, θεσμικά κατοχυρωμένη, επίμονη και αυστηρή. Προφανώς κάτι τέτοιο σήμερα δεν συμβαίνει και σωστά π.χ. επισημαίνει ο κ.Γ.Χ. το φαινόμενο των παράνομων γεωτρήσεων και άλλες στρεβλώσεις. Όμως για όλα αυτά δεν φταίνε τα έργα αλλά οι πολιτικές. Ιδού πεδίον δόξης λαμπρό για αλλαγές και δράσεις για τον κ.Γ.Χ., το ΣΥΡΙΖΑ και (γιατί όχι;) για κοινή δράση με τους φορείς που αγωνιούν και εργάζονται για τα θέματα αυτά επί δεκαετίες. Αγώνες επίσης θα απαιτηθούν και για την προστασία της Δημόσιας Περιουσίας των ΥΗ έργων, αγώνες θα απαιτηθούν και για την κοινωνική διάσταση των έργων (ταμιευτήρες και αρδευτικά δίκτυα) ώστε να μην οδηγηθούμε σε οικονομική εξόντωση των παραγωγών και απομάκρυνσή τους από τη Γεωργία . Για όλους αυτούς τους λόγους είμαστε όλοι υποχρεωμένοι κατ’ αρχήν να συνεννοηθούμε. Εάν αυτό το πετύχουμε τότε ίσως καταφέρουμε και να συναντηθούμε. Προς το παρόν ας μην «πυροβολούμε» τα έργα και ας χαράξουμε μια νέα πορεία προστατεύοντας και αξιοποιώντας ότι έως σήμερα δημιουργήθηκε και κατακτήθηκε.

Γιάννης Βαρνάς – Πρόεδρος ΤΕΕ-ΚΔΘ,
Γιάννης Γεωργιάδης – Πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ-Κεντρικής Ελλάδας,
Γιάννης Καλλές – Πρόεδρος Εταιρείας Θεσσαλικών Μελετών (ΕΘΕΜ)

.