Στην προεπαναστατική Ελλάδα σύμφωνα με τον εκλεκτό συνάδελφο και έγκριτο επιστήμονα δρ. Αγαθοκλή Αζέλη (Θέματα νεοελληνικής ιστορίας Γ΄ Λυκείου) λόγω της κοινής και αντικειμενικής συνισταμένης, που ήταν η Οθωμανική κυριαρχία οι Έλληνες αδυνατούσαν να συγκροτήσουν κόμματα και κατέφευγαν σε μη κρατικούς φορείς, που εξελίσσονταν σε δίκτυα πατρωνίας προσφέροντας την ανάλογη ασφάλεια και επιρροή. Η οργάνωσή τους βασίστηκε στον σκληρό ανταγωνισμό για την κατάληψη θέσεων εξουσίας, στην έλλειψη επαρκούς προστασίας από το επίσημο κράτος και τη μη ύπαρξη κοινωνικής πρόνοιας.
Στην επαναστατική περίοδο αλλάζουν τα δεδομένα και ο αγώνας ενάντια στον κατακτητή μετατρέπεται σε σκληρό αγώνα διαχείρισης της εξουσίας. Όταν φτάσαμε στα κόμματα προγραμματισμού κύλησε πολύ νερό στ’ αυλάκι και παρόλη την σύμπνοια που έπρεπε να υπάρχει στις τάξεις των κομμάτων «το ετερόκλητο» συνέχιζε να υπάρχει και πάντα προσωπικότητες μεμονωμένα ή κατά ομάδες έφευγαν από ένα κόμμα για να σχηματίσουν ένα άλλο.
Κατά τον μεσοπόλεμο η ανάγκη για κυριαρχία της ιδεολογίας, που πλέον ποδοπάτησε και τα τελευταία δείγματα προσωπικής υγιούς σκέψης, ισοπέδωσε οποιαδήποτε ανάγκη για διαφοροποίηση, που πνιγόταν στις τελικές αποφάσεις και που ακολουθούσε τα διεθνή γεγονότα, δημιούργησε την αμιγή κομματική γραμμή.
Εάν κάποιος διαφοροποιούνταν διαγραφόταν αυτόματα και εξαφανιζόταν από το χάρτη της πολιτικής. Στη Δύση οι κατακτήσεις της τεχνολογίας, η υψηλή ποιότητα ζωής γέννησαν άλλες ανάγκες και συνθήματα, όπως το περιβάλλον, η εκπαίδευση, ο εθελοντισμός, η αλληλεγγύη κ. άλ, με αποτέλεσμα να ιδρυθούν διαφορετικής υφής κόμματα, που σέβονταν την διαφορετική άποψη στους κόλπους τους και να επιβιώνουν.
Στις δημοκρατικές κοινωνίες η σύμπνοια ταυτίζεται με τον σεβασμό στον άλλο, την αυτονομία, τη δημιουργικότητα, την καινοτόμα ιδέα. Εν γένει σ’ αυτό το υπέροχο: την πολλαπλή σύνθεση της ανθρώπινης προσωπικότητας και της εσωτερικής δύναμης, που διαθέτει!
Στην Ελλάδα του σήμερα οι αμετανόητοι δογματικοί, εραστές της «καθαρής» κομματικής γραμμής περιφρονούν την ατομική σκέψη, το δικαίωμα στην έκφραση, την ελευθερία της γνώμης χαρακτηρίζοντάς το «απολιτίκ» και φούμαρα…
Δυστυχώς γι’ αυτούς η εποχή μας είναι η καλύτερη για τον πλουραλισμό των ιδεών και μια εποχή που όλο και περισσότεροι άνθρωποι πια συμμετέχουν στο πολιτικό γίγνεσθαι καθιστώντας τις κοινωνίες«πλούσιες» σε προτάσεις και αξιοζήλευτες σε ικανότητες.
Τι σημαίνει, λοιπόν, η εμμονή στην κομματική γραμμή; Σημαίνει ανασφάλεια και έλλειψη πίστης στις προσωπικές ικανότητες, που γέννησε η τελευταία πεντηκονταετία « θρυμματίζοντας» κυριολεκτικά κάθε υγιή έκφραση, από όπου κι αν προερχόταν.
Αυτή η ανασφάλεια είναι γέννημα θρέμμα ενός ελλιπούς εκπαιδευτικού συστήματος, που βασίζεται στην παπαγαλία και σε μια ανώφελη εξετασιοκεντρική αντίληψη των ιθυνόντων, που κατά τραγική ειρωνεία παγιώθηκε στο θυμικό της πλειονότητας και θεωρείται πανάκεια για όλα τα προβλήματα όλων των ηλικιών.
Τα φερέφωνα της κομματικής συστράτευσης «περιφέρονται» ως οι τελευταίοι δεινόσαυροι πριν τον χαμό τους. Εξακολουθούν όμως να παίζουν «σκοτεινούς» ρόλους για να μην απωλέσουν τα τελευταία φαντάζομαι «οφίτσια». Εάν παραμείνουν τα υπολείμματά τους μέχρι το τέλος της δεκαετίας, θα είναι μια περίοδος αμελητέα για το ιστορικό γίγνεσθαι, είναι όμως τροχοπέδη για όσους επιθυμούν την πρόοδο σήμερα, χθες. Ο χρόνος είναι αμείλικτος.
Ποιοι είναι όμως οι παράγοντες που συντελούν στην επιβίωση των τελευταίων «κομματικών»; Σίγουρα η νοοτροπία του (νεο)έλληνα, που έχει μάθει ότι δεν υπάρχει αξιοκρατία, σειρά στις ουρές, προτεραιότητα στα γκισέ των δημοσίων υπηρεσιών, σεβασμός στους μεγαλυτέρους, σεβασμός των πιο ικανών και Θουκυδίδεια αιδώ στην αξιολόγηση των κριτηρίων,…παρά μόνο γνωριμίες…!
Η μεταβατική αυτή δεκαετία είναι σταγόνα στον ωκεανό του συμπαντικού χρόνου, ο οποίος θα «δει» το αποκεντρωμένο κράτος να έχει αποκτήσει επιτέλους την εξουσία που του πρέπει. Ο 1ος και ο 2ος βαθμός αυτοδιοίκησης πλέον έχουν την εξουσία της διαχείρισης των απαραιτήτων κονδυλίων, απλά χρειάζονται τους ικανούς εκείνους συντελεστές, που θα τα απορροφήσουν κατευθείαν από τα Ευρωπαϊκά Προγράμματα ή θα αναζητήσουν έξυπνους τρόπους χρηματοδότησης ή αυτοχρηματοδότησης ακόμα κι ενός μεικτού προτύπου (κράτους – τράπεζας – επιχειρηματιών), που στην Δύση είναι απλά μια φυσιολογική οικονομική κατάσταση…
Ας γνωρίζουν, λοιπόν, οι τελευταίοι «κομματικοί», ότι δεν χρειάζεται η κεντρική γραμμή για να φτιάξεις δρόμους, πάρκα, να κλείσεις τρύπες, να κάνεις ανθρώπινη την πόλη σου και τα χωριά σου, να προωθήσεις τον τοπικό αθλητισμό, τον πολιτισμό και να κατακτήσεις τα περιβόητα συγκριτικά πλεονεκτήματα. Ο Μύλος των Ξωτικών είναι μια υπέροχη ιδέα και ένα τρανταχτό παράδειγμα ευφυΐας της τοπικής αυτοδιοικητικής κοινωνίας. Απομένει η διάσωση και η βελτίωσή της με την πολιτισμική χροιά που θα είναι το συστατικό στοιχείο της…
Ας γνωρίζουν, επίσης, ότι σε ολόκληρη την Ελλάδα τα ανεξάρτητα σχήματα για τις αυτοδιοικητικές εκλογές είναι πολύ περισσότερα από χθες, θα είναι η πλειονότητα στο εγγύς μέλλον. Ας φροντίσουν ν’ αποκτήσουν λογική και θετική σκέψη, ώστε να νιώσουν κάτι από την ενέργεια που απελευθερώθηκε.
ΑΔΑΜΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ