Θανάσης Ευαγγελόπουλος : Τα περί ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ του Αριστοτέλη και η Ελλάδα του σήμερα

euagelopoulos kok

Τις ομοιότητες της σύγχρονης πολιτικής με τις πολιτικές που ασκούσαν οι τύραννοι στην αρχαία Ελλάδα διαπιστώνουμε ανατρέχοντας στα “Πολιτικά” του Αριστοτέλη.

Τώρα όμως οι καιροί μας ωθούν να μην μελετήσουμε το κείμενο ως ιστορική πηγή αλλά να προβούμε σε συγκρίσεις με την σύγχρονη πολιτική και ειδικότερα με την ασκούμενη πολιτική στην χώρα σήμερα.

Το ενδιαφέρον στην σύγκριση αυτή είναι η διαπίστωση ότι η σύγχρονη πολιτική αντιγράφει πιστά την πολιτική των τυράννων που ασκήθηκε πριν από χιλιετίες και επικεντρώνεται στο “πως είναι δυνατόν το υποκείμενο, ο άνθρωπος, να είναι πιστός δέκτης τέτοιων πολιτικών εδώ και 2300 και χρόνια. Δεν υπήρξε εξέλιξη; Δεν υπήρξε ωρίμανση; Γιατί η πολιτική αυτή βρίσκει έδαφος έως σήμερα;

Ο Αριστοτέλης, 2340… χρόνια πριν:

« Μερικά από εκείνα που χρησιμοποιεί η τυραννίδα για να διατηρηθεί όσο θέλει….δηλαδή τον περιορισμό των πολιτών που υπερέχουν, τον αφανισμό των γενναίων και μεγαλοφρόνων, την κατάργηση των συσσιτίων, των εταιρειών, της παιδείας και όλων των σχετικών. Πρέπει ιδιαίτερα να προφυλάσσονται από την γενεσιουργό αιτία δύο παραγόντων: του αδέσμευτου φρονήματος και της αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Γενικά οι τύραννοι πρέπει να κάνουν το παν ώστε ο ένας πολίτης να μην ξέρει τον άλλο (γιατί η γνωριμία καλλιεργεί την εμπιστοσύνη)…… Άλλη μέθοδος των τυράννων είναι να συκοφαντούν και να προκαλούν φιλονικία μεταξύ των φίλων, μεταξύ του λαού και μεταξύ των πλουσίων. Μια μέθοδος των τυράννων είναι να φτωχαίνουν τους αρχόμενους επιβάλλοντας φόρους….ώστε να μην διαθέτουν χρόνο για συνομωσίες, αφού για να συντηρήσουν την οικογένεια τους….Άλλο παράδειγμα οι υψηλοί φόροι στις Συρακούσες, όπου την εποχή του Διονυσίου οι πολίτες σε πέντε χρόνια πλήρωσαν όλη την περιουσία τους σε φόρους…..Συμφέρει δε περισσότερο οι τύραννοι να στέλνουν τα χρήματά τους έξω από την πόλη, παρά να τα κρατούν στην πατρίδα τους….όλα αυτά μπορούν να συμπεριληφθούν με λίγα λόγια σε τρείς κατηγορίες , αφού η τυραννίδα τρείς στόχους έχει: να εξουδετερώσει το φρόνημα των πολιτών (γιατί οι μικρόψυχοι δεν μπορούν να αντισταθούν), οι πολίτες να μην εμπιστεύονται ο ένας τον άλλο ( γιατί η τυραννίδα δεν ανατρέπεται πριν δείξουν εμπιστοσύνη οι πολίτες μεταξύ τους, γι’ αυτό οι τύραννοι καταδιώκουν τους ευπρεπείς ως επικινδύνους για την εξουσία τους, όχι μόνο γιατί δεν ανέχονται την δεσποτική εξουσία, αλλά και γιατί εμπνέουν εμπιστοσύνη και στους ομοίους τους και στους άλλους), τρίτος σκοπός είναι η εξασθένηση των πολιτών (γιατί κανείς δεν επιχειρεί την κατάλυση της τυραννίδας, αφού δεν έχει την απαιτούμενη δύναμη)».

Αυτά ακριβώς (από ακριβή μετάφραση των ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ) είπε και δίδαξε στους Έλληνες ο Αριστοτέλης πριν από δύο χιλιάδες τριακόσια σαράντα και… χρόνια.

Ελλάδα σήμερα, 2340 χρόνια μετά:

Αν κάνουμε μια αναγωγή στην σημερινή εποχή διαπιστώνουμε ότι και σήμερα η τυραννίδα των “αυτόκλητων σωτήρων του Έθνους” εφαρμόζει κατά γράμμα ό,τι χιλιετίες πριν. Η κυβερνητική εξουσία επιδιώκει :

1. Την εξουδετέρωση του φρονήματος των πολιτών, σπέρνοντας τον τρόμο με την εφαρμογή του δόγματος του ΣΟΚ.
2. Την εφαρμογή του “κοινωνικού αυτοματισμού” οδηγώντας τον ένα πολίτη απέναντι στον άλλον, αφού “όλοι μαζί τα φάγαμε” , εξαιρώντας όμως φυσικά ο καθένας τον εαυτό του καθότι εξ ιδίων- και πράγματι εκτιμώντας ορθά- γνωρίζει ότι έπαιζε τον ρόλο της ” μαρίδας”.
3. Την οικονομική εξασθένηση των πολιτών και την διάλυση του κράτους – πρόνοιας, ώστε αυτοί ( οι πολίτες) να είναι αδύναμα υποχείρια του νέου δόγματος, του μεταλλαγμένου καπιταλισμού.
Και οι σωτήρες είναι “αυτόκλητοι” και συνεπώς “τύραννοι” γιατί:
1. Εκλέχθηκαν το 2009 με άλλο πρόγραμμα και αντί αυτού οδήγησαν τον λαό στην γκιλοτίνα του ΔΝΤ χωρίς να τον ρωτήσουν.
2. Υποσχέθηκαν ότι στ τέλος του 2010. μετά του 2011, μετά του 2012, μετά του 2013 και μετά στο τέλος του 2014 ότι θα έρθει η ανάπτυξη, επιφέροντας αντί αυτής καταστροφή.
3. Υποσχέθηκαν ότι το χαράτσι στα ακίνητα θα είναι πρόσκαιρο, αλλά αλλάζοντας τα ρούχα του Μανωλιού, αυτό κατέστη μόνιμος φόρος με διευρυμένο αντικείμενο και διευρυμένη βάση.
4. Υποσχέθηκαν στις εκλογές του 2012, ότι θα διαπραγματευτούν το μνημόνιο και το χρέος ώστε να τεθεί τέλος στην πολιτική αυτή και το μόνο που διαπραγματεύτηκαν ήταν άκουσον…άκουσον το ΦΠΑ στην εστίαση.
5. Έβαλαν στις Ευρωεκλογές τον πολίτη μπροστά στο πλαστό δίλημμα της “πολιτικής σταθερότητας” και τώρα εγκαταλείπουν ως ποντικοί το καράβι τρέχοντας προς την ασφάλεια των Ευρωπαϊκών θώκων και είναι σε όλους κατανοητό ότι θα κάνουν σύντομα εκλογές οργανώνοντας με τους δήθεν εταίρους νέο εκβιαστικό δίλλημα προς τον Ελληνικό λαό– την ρύθμιση του χρέους.

Βέβαια για να αποβάλουν το βάρος του αυτόκλητου, του τυράννου δηλαδή, θα ισχυριστούν ότι “σας ρωτήσαμε” (στις εκλογές του 12 και 14) . Η αναντιστοιχία όμως των λόγων και των έργων είναι εμφανής, επιβεβαιώνεται στην καθημερινή ζωή και συνιστά άκρατο λαϊκισμό. Είναι όμως αναντίστοιχο της ιστορίας και των καταβολών μας, στην χώρα του Αριστοτέλη του Πλάτωνα και πολλών άλλων φιλοσόφων, να εφαρμόζεται δυστυχώς με επιτυχία η τακτική του καρότου και του μαστίγιου. Πόσο μάλλον όταν το καρότο να είναι με υπογραφή απλώς ανεκπλήρωτες υποσχέσεις.
Ο αναγνώστης θα δώσει τις απαντήσεις του στο “γιατί” ψάχνοντας κυρία τον εαυτό του.

Κοινός τόπος όμως θα είναι η διαπίστωση ότι η πνευματική εξέλιξη του ανθρώπου δεν ακολούθησε την υλικοτεχνική εξέλιξη και τις υποδομές. Αυτό φαίνεται οξύμωρο καθότι την υλικοτεχνική εξέλιξη δημιούργησε ο ανθρώπινος νους. Πρέπει όμως να λάβουμε υπόψη ότι την εξέλιξη καθόρισαν κάποια φωτεινά μυαλά. Ότι γράφει η ιστορία του ανθρώπου, το σβήνει η γομολάστιχα της λήθης. Η λήθη λειτουργεί ως αμυντικός μηχανισμός στον άνθρωπο. Η πνευματική όμως συγκρότηση, ο πολιτισμός, η παιδεία, το ακόνισμα του νου, η ευτυχία στην ζωή, και ο πολίτης-οντότητα βοηθούν ώστε η γομολάστιχα της μνήμης να αφήνει το χρήσιμο αποτύπωμα. Και εκεί είναι το πρόβλημα, στην έλλειψη αποτυπώματος. Γι αυτό και κατά τον Αριστοτέλη τα τυραννικά καθεστώτα για να διατηρηθούν όσο θέλουν επιδιώκουν « τον περιορισμό των πολιτών που υπερέχουν, τον αφανισμό των γενναίων και μεγαλοφρόνων, την κατάργηση των συσσιτίων, των εταιρειών, της παιδείας και όλων των σχετικών».

Από τον Αριστοτέλη στον Μέγα Αλέξανδρο και το μεγάλο “πως”.

Μαθητής του Αριστοτέλη ήταν ο Μ Αλέξανδρος.

Την εποχή αυτή ομάδες επιστημόνων στην Αμερική, ξαναμελετούν τον Μέγα Αλέξανδρο, όχι για να ξανακαταγράψουν τα ιστορικά γεγονότα, αλλά ψάχνοντας να βρουν το μεγάλο “πως”. Να διαπιστώσουν με ποιόν τρόπο , με ποιο χάρισμα , με ποια τακτική και πολιτική , ο μαθητής του Αριστοτέλη ο Μέγας Αλέξανδρος έδωσε κίνητρο σε 50000 Έλληνες Μακεδόνες να αφήσουν τις οικογένειας και την πατρίδα τους και να φθάσουν ως το άκρο του τότε γνωστού κόσμου. Άλλοι πολέμαρχοι, όπως ο Τζένγκινς Χαν, έκαναν κατακτητική πορεία με ασταμάτητη την λεηλατική μανία των 200.000 Mογγόλων μαχητών, που η φρίκη δεν είχε ιστορικό όμοιό της. Η λεηλασία του αμάχου πληθυσμού, και η τυραννική εξουσία ήταν το κίνητρο τους. Άλλοι πρόβαλαν ιδεολογήματα όπως οι σταυροφορίες ή την διάδοση του Ισλάμ.

Ο Μ Αλέξανδρος όμως κατάφερε να τον θεοποιήσουν οι κατακτημένοι και να τον ενθυμούνται και σήμερα ως βασιλιά τους. Αυτά δεν γίνονται αν ο κατακτητής στρατός έχει ως κίνητρο είτε ιδεολογήματα, είτε την λεηλασία, τον βιασμό και την τυραννική εξουσία του λαού. Τι είναι αυτό που εμφύσησε ο Αριστοτέλης στον μαθητή του Αλέξανδρο; Αυτά τα “πως” και “τι” ψάχνουν σήμερα.
Αν επιχειρήσουμε να προκαταλάβουμε τα συμπεράσματα, τότε αυτά τα “πως”, σίγουρα δεν έχουν σχέση με τις “τυραννίδες” και τα ανδρείκελα τους. «Δεν έχουν σχέση με πολιτείες που εξουδετερώνουν το φρόνημα των πολιτών, ή με πολιτείες που οι πολίτες δεν εμπιστεύονται ο ένας τον άλλον ή με πολιτείες που οι πολίτες είναι εξασθενημένοι, ώστε να είναι πνευματικά και υλικά ανήμποροι». Σίγουρα έχουν σχέση με αυτά που μπορούν να παράγουν ισχύ, πρόοδο και πολιτισμό. Πρώτοι έπρεπε να τα μελετούμε εμείς, να είναι βίωμα μας, να τα εφαρμόζουμε στην “πολιτεία” μας και να μην γινόμαστε συνοδοιπόροι σε πολιτικές που λεηλατούν τον λαό και την χώρα, παραβιάζουν με το πρόσχημα του “εκτάκτου” την δημοκρατία και διαλύουν τον άνθρωπο και την κοινωνία.

Θανάσης Ευαγγελόπουλος

.