Μετά από δεκαετίες απογοητεύσεων η τεχνολογία του πράσινου υδρογόνου φαίνεται ότι έχει εισέλθει πλέον στον διάδρομο απογείωσης.
Να υπενθυμίσουμε ότι ο βιομηχανικός κλάδος χρησιμοποιεί σήμερα μεγάλες ποσότητες υδρογόνου, το οποίο όμως παράγεται κυρίως από το φυσικό αέριο το επονομαζόμενο «γκρι» υδρογόνο.Το υδρογόνο που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια, είναι το λεγόμενο «πράσινο υδρογόνο» και το μεγάλο στοίχημα είναι να αντικαταστήσει το υδρογόνο που χρησιμοποιείται σήμερα στη βιομηχανία, ώστε να συμβάλλει καθοριστικά στην προσπάθεια για την απαλλαγή του πλανήτη από τις εκπομπές του άνθρακα.
Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο το «Πράσινο» υδρογόνο αποτελεί βασικό πυλώνα του ευρωπαϊκού «Green Deal», ήτοι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας με στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 50-55% έως το 2030, με απώτερο σκοπό έως το 2050 η ΕΕ να έχει καταστεί κλιματικά ουδέτερη.
Εδώ και δύο χρόνια λοιπόν έχει αρχίσει μια εξαιρετική κινητικότητα για τον μετασχηματισμό του τρόπου παραγωγής του, με τις Βρυξέλλες να έχουν αποφασίσει ότι θα προχωρήσουν σταδιακά σε προγράμματα επενδύσεων που μπορούν να φτάσουν και τα 470 δισ. ευρώ στα επόμενα τριάντα χρόνια.
Ο αρχικός στόχος είναι η παραγωγή ενός εκατομμυρίου τόνων πράσινου υδρογόνου έως το 2024 και δέκα εκατομμυρίων τόνων έως το 2030.
Λαμπρό δείγμα αυτής της κινητικότητας είναι το έργο NortH2, που προβλέπει την κατασκευή αιολικών πάρκων στη Βόρεια Θάλασσα, τα οποία αναμένεται να φτάσουν σε συνολική ισχύ τα 10 GW, κάτι που θα μπορούσε να καλύψει τις τρέχουσες ανάγκες σε ηλεκτρικό ρεύμα 12,5 εκατομμυρίων νοικοκυριών στην Ολλανδία.
Η κοινοπραξία των εταιρειών Gasunie, Groningen Seaports και Shell Nederland εγκαινίασε το NortH2, που αρχικά θα έχει ισχύ 3-4 GW, και θα χρησιμοποιεί την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια για την παραγωγή υδρογόνου.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την εγκατάσταση μιας μεγάλης μονάδας ηλεκτρόλυσης στο Eemshaven, όπου η αιολική ενέργεια θα μετατρέπεται σε «πράσινο» υδρογόνο και μέσω ενός έξυπνου δικτύου μεταφοράς στις Κάτω Χώρες και στη Βορειοδυτική Ευρώπη, το παραγόμενο υδρογόνο θα μεταφέρεται στις βιομηχανίες και στους καταναλωτές.
Ο παράγοντας κόστος βέβαια εξακολουθεί να υπάρχει γι’ αυτό και η Ε.Ε. επιδιώκει τη χρήση του κυρίως σε τομείς που πρέπει να απανθρακοποιηθούν άμεσα, αλλά δεν μπορεί να επιτευχθεί ο μετασχηματισμός τους με τον ηλεκτρισμό, όπως στις μεταφορές τα μεγάλα φορτηγά, τα πλοία και τομείς της βιομηχανίας όπως τα χαλυβουργεία.
Όμως χάρη στις τεχνολογικές βελτιώσεις το κόστος έχει αρχίσει να μειώνεται και η παγκόσμια ώθηση προς τη βιωσιμότητα φαίνεται ότι έχει οδηγήσει τον κλάδο σε ένα κρίσιμο σημείο. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι και η προεδρική νίκη του Μπάιντεν είχε σαν αποτέλεσμα να τεθεί ο κλάδος ως προτεραιότητα στις «πράσινες» οικονομικές αποφάσεις.
Επιστρέφοντας στην Ευρώπη, η Γερμανία είναι από τις χώρες με μεγάλη πρόοδο στην κατασκευή έργων υποδομής υδρογόνου.
Συνολικά 62 γερμανικά έργα πρόκειται να χρηματοδοτηθούν από το κράτος με περισσότερα από οκτώ δισεκατομμύρια ευρώ ως μέρος της μεγάλης ευρωπαϊκής συμμαχίας υδρογόνου.
Τα σημαντικά έργα κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος υδρογόνου-IPCEI
Ειδικότερα στη χαλυβουργία και τη χημική βιομηχανία, πολλά εκατομμύρια τόνοι CO2 θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν ετησίως μέσω των έργων υδρογόνου. Η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία θα προκαλέσει τεράστιες άμεσες επενδύσεις από ιδιώτες στη μελλοντική τεχνολογία, συνολικά 33 δισ. ευρώ, με στόχο το «πράσινο» υδρογόνο να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή συνθετικών καυσίμων στα αυτοκίνητα, ως καύσιμο σε οχήματα κυψελών καυσίμου ή ως πρώτη ύλη στη βιομηχανία.
Το περίφημο IPCEI στον τομέα του υδρογόνου συγκεντρώνει όλους αυτούς τους στόχους και σχεδιάζεται σε επίπεδο ΕΕ. Πρόκειται για μια σειρά σημαντικών στρατηγικών έργων υδρογόνου για τα οποία 22 χώρες της ΕΕ και η Νορβηγία υπέγραψαν τον Δεκέμβριο του 2020 ένα μανιφέστο που άνοιξε το δρόμο για μια καθαρότερη αλυσίδα αξίας υδρογόνου.
Οι υπογράφοντες δεσμεύτηκαν να σχεδιάσουν από κοινού και τελικά να λανσάρουν τα έργα υδρογόνου τα οποία θα πρέπει να καλύπτουν την πλήρη αλυσίδα αξίας, από την παραγωγή υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές και χαμηλές εκπομπές άνθρακα έως την αποθήκευση, μεταφορά και διανομή υδρογόνου και εφαρμογή υδρογόνου ιδίως σε βιομηχανικούς τομείς.
Πολλές συμμετέχουσες χώρες έχουν πλέον ολοκληρώσει την εθνική προεπιλογή έργων που ενδέχεται να λάβουν κρατική ενίσχυση από αυτές τις χώρες, τα οποία θα εγκριθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο πλαίσιο της ανακοίνωσης IPCEI.
Το σημαντικό ελληνικό βήμα
Τον φετινό Μάιο κατατέθηκε η εθνική πρόταση «White Dragon» για τα Σημαντικά Έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (IPCEI) Υδρογόνου από μία ομάδα εταιριών στην οποία συμμετέχουν οι μεγαλύτεροι ενεργειακοί όμιλοι της χώρας.
Η ΔΕΠΑ Εμπορίας ως συντονιστής του έργου, σε συνεργασία με την Advent Technologies, την Damco Energy (Όμιλος Κοπελούζου), τη ΔΕΗ, τον ΔΕΣΦΑ, τα ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ, τη Motor Oil, τα Σωληνουργεία Κορίνθου, τον TAP και την ΤΕΡΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ υπέβαλαν προς την Ε.Ε. την επενδυτική πρόταση συνολικού ύψους 8 δισ. ευρώ, για την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου έργου πράσινου υδρογόνου στην Ελλάδα.
Το έργο «White Dragon» θα χρησιμοποιεί ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια σε μεγάλη κλίμακα για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου μέσω ηλεκτρόλυσης στη Δυτική Μακεδονία. Το υδρογόνο στη συνέχεια, θα αποθηκεύεται άμεσα αλλά και έμμεσα – μέσω διοχέτευσης στον αγωγό φυσικού αερίου του ΔΕΣΦΑ- και κατόπιν μέσω κυψελών καυσίμου υψηλής θερμοκρασίας, θα προσφέρει στο ηλεκτρικό σύστημα της χώρας ηλεκτρική ενέργεια σαν μία σταθερή μονάδα βάσης συμπαραγωγής πράσινης ενέργειας και θερμότητας.
Η παραγόμενη θερμότητα, θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί συμπληρωματικά στα δίκτυα τηλεθερμάνσεων της Δυτικής Μακεδονίας, αλλά και σε άλλες εφαρμογές που απαιτούν θερμότητα ή ψύξη όπως τα data centers, τα θερμοκήπια κ.α.
Το έργο θα περιλαμβάνει και την αναβάθμιση των υφιστάμενων ενεργειακών υποδομών ήτοι των ηλεκτρικών δίκτυων και των αγωγών φυσικού αερίου. Oι τελευταίοι θα χρησιμοποιηθούν τόσο για τη μεταφορά του πράσινου υδρογόνου για άλλες χρήσεις, όσο και για την έμμεση αποθήκευσή του.
Υπάρχει όμως και συνέχεια. Καταρχήν θα κατασκευαστεί ένας αποκλειστικός αγωγός μεταφοράς υδρογόνου στην Ελλάδα που θα προσφέρει δυνατότητες διασύνδεσης των αποκεντρωμένων μονάδων παραγωγής πράσινου υδρογόνου με τους μεγάλους τελικούς καταναλωτές, ήτοι τα διυλιστήρια και τις βιομηχανικές μονάδες, με στόχο να τους βοηθήσει να «πρασινίσουν», αλλά και να διασυνδεθούν με τα αντίστοιχα συστήματα των γειτονικών χωρών. Στο πλαίσιο αυτό μάλιστα θα διερευνηθεί η δυνατότητα μεταφοράς και εξαγωγής υδρογόνου και μέσω του Διαδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου TAP, που ήδη συνδέει την Ελλάδα με τις ευρωπαϊκές αγορές.
Επίσης θα υλοποιηθούν τα πρώτα έργα υδρογόνου και στον κλάδο των μεταφορών – φορτηγά, τραίνα, αυτοκίνητα, απορριμματοφόρα- με τις κατάλληλες υποδομές για τους σταθμούς ανεφοδιασμού υδρογόνου και την οδική μεταφορά και διανομή του.
Το βρετανικό στοίχημα για το πρασίνισμα των σιδηροδρόμων
Μια από τις σημαντικότερες εξελίξεις του εξαμήνου ήταν η σύναψη μνημονίου συνεργασίας μεταξύ του κορυφαίου κατασκευαστή και παρόχου υπηρεσιών συντήρησης τρένων στη Βρετανία, Alstom και της Eversholt Rail, βρετανικού παρόχου τρένων, με στόχο την προμήθεια του πρώτου στόλου τρένων υδρογόνου στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Οι δύο εταιρείες συμφώνησαν να συνεργαστούν για το σχεδιασμό, την κατασκευή, τη προμήθεια και την υποστήριξη ενός στόλου δέκα τριδύμων συρμών με πρόωση υδρογόνου -HMU- ο οποίος πρόκειται να κατασκευαστεί από την Alstom στη Βρετανία, με στόχο οι τελικές συμβάσεις να υπογραφούν στις αρχές του 2022.
Υπενθυμίζουμε ότι η Alstom είναι η πρώτη εταιρεία στον κόσμο που κατασκεύασε το Coradia iLint, ένα τρένο που κινείται με υδρογόνο και το οποίο είναι ήδη σε λειτουργία στη Γερμανία. Επίσης οι δύο εταιρείες έχουν συνεργαστεί ξανά στο παρελθόν πάνω σε μια λύση υδρογονοκίνητου τροχαίου υλικού για τον σιδηρόδρομο του Ηνωμένου Βασιλείου, που σκοπό είχε να μετατρέψει μια υφιστάμενη Ηλεκτρική Πολλαπλή Μονάδα σε μονάδα υδρογόνου.
Η λίστα των 28 εταιρειών της H2Zero του WBCSD
H πορτογαλλική εταιρεία ηλεκτρικών υπηρεσιών κοινής ωφέλειας EDP παρουσίασε τους νέους στρατηγικούς στόχους για το πράσινο υδρογόνο οι οποίοι περιλαμβάνουν επενδύσεις σε έργα που θα εξασφαλίσουν περαιτέρω δυναμικότητα της τάξεως των 1,5 GW έως το 2030.
Βάση αυτού του στόχου η EDP γίνεται μία από τις 28 μεγάλες εταιρείες που αναλαμβάνουν τη δέσμευση H2Zero του WBCSD -Παγκόσμιο Επιχειρηματικό Συμβούλιο για την Αειφόρο Ανάπτυξη- προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάπτυξη του ανανεώσιμου υδρογόνου σε παγκόσμια κλίμακα.
Το WBCSD και η Πρωτοβουλία Αειφόρων Αγορών -SMI- ανακοίνωσαν στη διάσκεψη για το κλίμα στην Γλασκώβη COP26 τις δεσμεύσεις των 28 εταιρειών σε τρεις κατηγορίες, τη ζήτηση πράσινου υδρογόνου, την προσφορά και την οικονομική ή τεχνική υποστήριξη.
Από την πλευρά της ζήτησης, οι δεσμεύσεις επικεντρώνονται στην αντικατάσταση του γκρίζου υδρογόνου που χρησιμοποιείται ευρέως στους τομείς της διύλισης, των χημικών και των λιπασμάτων, ή του καυσίμου ντίζελ που χρησιμοποιείται σε βαριές βιομηχανίες όπως η εξόρυξη. Αυτό θα μείωνε τις εκπομπές CO2 κατά περισσότερο από 14 εκατομμύρια τόνους/έτος.
Από την πλευρά της προσφοράς, οι δεσμεύσεις ανέρχονται σε περισσότερους από 18 εκατομμύρια τόνους/έτος σε υδρογόνο χαμηλότερης περιεκτικότητας σε άνθρακα, γεγονός που θα μας βοηθήσει να αποφύγουμε περίπου 190 εκατομμύρια τόνους/έτος εκπομπές CO2.
H στήλη δεν θα μπορούσε να παραλείψει την λίστα με τις 28 εταιρείες.
Από την πλευρά της ζήτησης και της προσφοράς
- Acciona Energia
- Anglo American
- Bp
- Clp
- Cummins
- Edf
- Edp
- 8 Rivers Capital
- Enel
- Engie
- Equinor
- Erm
- Fortescue
- Gencomm
- Iberdrola
- Itm Power
- Riversimple Movement Ltd
- Shell
- Totalenergies
- Yara
- Yosemite Clean Energy
Από την πλευρά της υποστήριξης
- Bank of America
- Hinicio
- Johnson Matthey
- Linde
- Siemens Energy
- Snam
- Yokogawa
Σ.Σ:Περισσότερα για τις μετοχικές επιλογές και την αγορά του πράσινου υδρογόνου μπορείτε να διαβάσετε και στα παρακάτω links.