Πρωτοσέλιδη συνέντευξη Μικέλη με τον Εκπρόσωπο της Ελλάδος στο ΔΝΤ
Βαρυσήμαντη συνέντευξη στην «Εστία» και στον Μικέλη Χατζηγάκη, η οποία φιλοξενήθηκε στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας, παραχώρησε ο διακεκριμένος καθηγητής οικονομικών του Πανεπιστημίου Αθηνών, Εκπρόσωπος της Ελλάδας στο ΔΝΤ (ακριβής ιδιότητα Αναπληρωτής Εκτελεστικός Διευθυντής του Ταμείου) κύριος Μιχάλης Ψαλιδόπουλος. Σε μία από τις σπάνιες συνεντεύξεις του και σε αυτή την κρίσιμη στιγμή στην εξέλιξη της διαπραγμάτευσης το ανώτατο στέλεχος του ΔΝΤ αναφέρθηκε διεξοδικά στο ρόλο του Ταμείου στο Ελληνικό πρόγραμμα και στην Ελληνική οικονομική κρίση. Συγκεκριμένα, ο κ. Ψαλιδόπουλος δεν αποκλείει πιθανή αλλαγή της στάσης του ΔΝΤ όσον αφορά την αντιμετώπιση του ζητήματος της Ελλάδος καθώς όπως παρατηρεί υπάρχουν ενδείξεις αλλαγής της πολιτικής των ΗΠΑ σε μια σειρά από άλλα ζητήματα, όπως οι αμυντικές δαπάνες των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ και οι κατηγορίες ότι η Κίνα χειραγωγεί το νόμισμά της, το ρεμινμπι. Επίσης, ο διαπρεπής καθηγητής οικονομικών επισημαίνει λάθη και αστοχίες του Ταμείου στο Ελληνικό πρόγραμμα, και κρίνει πως το Ταμείο αναμένει κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης καθώς και απομείωση του Ελληνικού χρέους. Ταυτόχρονα, υπογραμμίζει πως τα προβλήματα της Ελληνικής οικονομίας είναι διαρθρωτικά και απουσίαζε σχέδιο εξόδου από την κρίση.
Αναλυτικά ολόκληρη η συνέντευξη παρακάτω:
- Κ. Ψαλιδόπουλε χαίρομαι που ξαναβρισκόμαστε μετά από τόσο καιρό. Τελευταία φορά σας είχα καθηγητή στο Φλέτσερ το 2010.
Απάντηση: Κι εγώ χαίρομαι που ξαναβρισκόμαστε, για τις επαγγελματικές σας επιτυχίες και για την ευκαιρία που μας δίνετε να τα ξαναπούμε.
- Η εκλογή Τράμπ έχει προκαλέσει ανησυχία σε πολλούς τομείς. Ένας εξ αυτών φαίνεται να είναι η ενδεχόμενη αλλαγή στάσης του Ταμείου μετά την εκλογή του. Βλέπετε ή πιστεύετε ότι το ΔΝΤ θα αλλάξει στάση στο ζήτημα της Ελλάδος;
Απάντηση: Ειναι αληθεια οτι αναμενεται η εν καιρω στελεγχωση του γραφειου των ΗΠΑ στο ΔΝΤ με νεο εκτελεστικο διευθυντη-φορεα της αντιληψης του νεου αμερικανου προεδρου περι αναγκης πρωτειων της Αμερικης σε ολα τα επιπεδα. Ενδειξεις νεας προσεγγισης εχουν υπαρξει σε ευρωαντλαντικα ζητηματα σχετιζομενα με το υψος των αμυντικων δαπανων των χωρων-μελων του ΝΑΤΟ και σε δηλωσεις περι χειραγωγησης απο την Κινεζικη κυβερνηση της εξωτερικης αξιας του νομισματος της. Πιθανα να υπαρξει αλλαγη και στην αντιμετωπιση του ζητηματος της Ελλαδος, αλλα ειναι νωρις να λεχθει, αν, σε ποια εκταση και προς ποια κατευθυνση θα ειναι αυτες. Ας μην ξεχναμε οτι η Ελλαδα ειναι μετοχος του Ταμειου και εχει δικαιωματα ισης μεταχειρησης στη βαση της αρωγης που παρεχεται απο το Ταμειο προς ολα τα μελη του.
- Πως αποτιμάτε τον ρόλο του ΔΝΤ στην Ελλάδα από την αρχή της κρίσης;
Απάντηση: Το Ταμειο εσπευσε σε εποχη εντονου φοβου για επεκταση της κρισης στην Ευρωζωνη ( που οντως επισυνεβη) και στην παγκοσμια οικονομια γενικοτερα, να ενισχυσει με κεφαλαια την προσπαθεια αποτροπης πτωχευσης της χωρας. Η διαδικασια εξελιχθηκε βιαστικα και σπασμωδικα αναθεωρηθηκε το καταστατικο του Ταμειου για να παρασχεθει η αιτουμενη βοηθεια. Ο σκοπος επετευχθη και η χωρα δεν πτωχευσε. Δεν υπαρχει ομως αμφιβολια οτι εγιναν αρκετα λαθη, κυριως εκτιμησης των αποτελεσματων της παρεμβασης, ενω υπηρξαν και αστοχιες και αντιφασεις σε απαιτηθεισες απο τους δανειστες πολιτικες. Αποτελεσμα ειναι η παραταση της υφεσης της ελληνικης οικονομιας περα απο καθε προσδοκια.
- Ποιοι είναι οι άμεσοι στόχοι και άμεσες προτεραιότητες του Ταμείου το επόμενο διάστημα;
Απάντηση: Ηδη αρχισαν οι προσπαθειες νεας αυξησης των κεφαλαιων του Ταμειου μετα εκεινης που ολοκληρωθηκε το 2015 (αυτο αποτελει ενα αλλο θεμα πιθανης τριβης με την νεα αμερικανικη διοικηση). Επιπροσθετα διευρυνονται οι συνεργασιες με αλλους διεθνεις οργανισμους για την προαγωγη της οικονομικης μεγενθυσης και της χρηματοπιστωτικης σταθεροτητας παγκοσμιως. Η παγκοσμια διανομη εισοδηματος και η συμμετοχη γυναικων στην αγορα εργασιας αποτελουν νεα πεδια αιχμης για το Ταμειο. Σχετικα με την Ελλαδα το Ταμειο αναμενει το κλεισιμο της δευτερης αξιολογησης και τις αποφασεις των ευρωπαιων εταιρων για την απομειωση του ελληνικου χρεους. Αν η απομειωση αυτη ειναι ικανοποιητικη, και αν αλλαξει η τρεχουσα εκτιμηση του Ταμειου περι μακροχρονιας βιωσιμοτητας του, τοτε το Ταμειο θα συμβαλλει, οπως εχει συμφωνηθει, οικονομικα στο τρεχον προγραμμα στηριξης της ελληνικης οικονομιας.
- Ποιες, κατά την γνώμη σας, είναι οι βασικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που πρέπει να υλοποιηθούν για να πάρει μπροστά η ελληνική οικονομία;
Απάντηση: Ηδη εχουν υπαρξει πολλες αλλαγες στην ελληνικη οικονομια: στον τραπεζικο τομεα, στο φορολογικο και στο συνταξιοδοτικο συστημα, στην αγορα εργασιας και στην αγορα προιοντων. Οι αλλαγες αυτες δεν εχουν ακομα λειτουργησει υπο «ομαλες» συνθηκες και δεν εχουν προκαλεσει την αναμενομενη αναπτυξιακη ωθηση λογω της «παγιδας στασιμοτητας» στην οποια εχει περιελθει η οικονομια απο την παρατεινομενη κριση. Εχω την αισθηση οτι αργα αλλα σταθερα η οικονομια βαδιζει προς ενα «εναρετο» δρομο.
- Πως κρίνετε το γεγονός ότι στην Ελλάδα η κρίση διήρκησε περισσότερο και ήταν βαθύτερη σε σχέση με άλλες χώρες όπως η Πορτογαλία ή Ιρλανδία;
Απάντηση: Πολλοι λογοι μπορουν να αναφερθουν ως παραγοντες αυτης της αποκλισης. Η διαρθρωση της ελληνικης οικονομιας, διαφορετικη των λοιπων χωρων του Ευρωπαικου Νοτου, υπεστη μεγαλο πληγμα. Χαρακτηριζοταν απο υψηλου μονοδιαιου κοστους αγροτικο τομεα, ισχνη βιομηχανικη βαση, ελλειψη εξωστεφους εξαγωγικης δυναμικης, και κυριαρχια μικρομεσαιων επιχειρησεων που κατα κανονα φοροδιεφευγαν, οπως αλλωστε και η πλειονοτητα των ελευθερων επαγγελματιων. Δυναμικοι τομεις υπηρεσιων, οπως η ναυτιλια, δεν εδιναν ουτε φορολογικα εσοδα, ουτε αναπτυξιακη δυναμικη στην εγχωρια αγορα, ενω μονοπωλικες δομες και επενδυμενα συμφεροντα αντισταθηκαν σε συγκεκριμενες μεταρρυθμισεις. Οι μεταβιβαστικες πληρωμες του δημοσιου εδιναν τον τονο στην οικονομικη δραστηριοτητα. Τον κυκλο συμπληρωσε η ελλειψη ελληνικου σχεδιου εξοδου απο την κριση με αποτελεσμα να κανει η οικονομικη πολιτικη δεκτες περιπου ολες τις συστασεις ξενων συμβουλων που δεν ειχαν βαθεια γνωση των εθνικων και οικονομικων ιδιαιτεροτητων. Ελλειψε γενικα ευρεια πολιτικη συναινεση απο την πρωτη στιγμη για να καταστρωθει ενα σχεδιο ανασυγκροτησης της οικονομιας στη βαση δικαιων και αναγκαιων πολιτικων για την επιστροφη της χωρας σε δημοσιονομικη ισορροπια. Η παρατεταμενη κριση χειροτερεψε την αναζητηση ενος τετοιου σχεδιου.
- Πόσο πιθανό είναι το Grexit και τι θα σηματοδοτούσε μια τέτοια εξέλιξη για την Ελληνική οικονομία και κοινωνία;
Απάντηση: Δεν νομιζω οτι ειναι πιθανο, εκτος και αν οσοι το υποστηριζουν σε Ευρωπη και Ελλαδα εξασφαλισουν την συναινεση της πλειοψηφιας των πολιτων και ωθησουν την κατασταση προς τα εκει. Η επιστροφη σε εθνικο νομισμα ενεχει τεραστιους κινδυνους και σε ορους διογκωσης του δημοσιου χρεους και σε ορους κατανομης των εισαγωγων που αναγκαστικα θα ειναι περιορισμενες λογω ελλειψης του αναγκαιου συναλλαγματος. Αμφιβαλλω αν ο ελληνικος διοικητικος μηχανισμος διαθετει την υποκινηση και τον ενθουσιασμο να φερει σε περας μια τετοια αποστολη. Απο την αλλη θεωρω θεμιτη την νηφαλια συζητηση και την ανταλλαγη αποψεων, ενω αποστεφομαι την συνθηματολογια και τις προφητειες στα οικονομικα.
- Ως ένας έμπειρος και πολυδιαβασμένος ακαδημαϊκός της οικονομικής ιστορίας και της ιστορίας της οικονομικής σκέψης, πιστεύετε ότι η σημερινή Ελληνική κρίση έχει ιδιαίτερες ομοιότητες με κάποια άλλη κρίση στο παρελθόν; και αν ναι ποιά συμπεράσματα μπορούμε να εξάγουμεγια την αντιμετώπιση της ελληνικής κρίσης σήμερα;
Απάντηση: Κρισεις υπερδανεισμου του δημοσιου εχουν υπαρξει πολλες στην ιστορια με πρωτη εκεινη του Βασιλειου της Ισπανιας το 1548. Ενω εχουν υπαρξει πολλες τετοιες κρισεις, οι τοπικες και χρονικες συνθηκες διαφερουν στην καθε περιπτωση , το ιδιο και οι επιπτωσεις των κρισεων και οι προσπαθειες υπερβασης τους. Μια ειδοποιος διαφορα της Ελλαδας το 2010 ηταν οτι, μετα την σταθεροποιηση του 1953, δεν ειχε υπαρξει επι δυο τουλαχιστον γενεες αλλη μειζονα κριση στη χωρα, με αποτελεσμα η συλλογικη συνειδηση να εχει απωθησει ενα τετοιο ενδεχομενο και η οικονομικη πολιτικη να ειναι απροετοιμαστη για να κανει τις απαραιτητες προληπτικες και διορθωτικες κινησεις. Απο την αλλη, ας μη ξεχναμε, βρεθηκαμε σε δεινη κατασταση στο παρελθον (1897, 1922, 1944) και ορθοποδησαμε. Πιστευω οτι θα το επαναλαβουμε και παλι..
- Ποιά βιβλία οικονομικής και πολιτικής ιστορίας θα προτείνατε στους Έλληνες για να κατανοήσουν την σημερινή κρίση;
Απάντηση: Ζητωντας συγνωμη για την αυτοαναφορα θα ηθελα να προτεινω ενα δικο μου, το Ιστορια της Τραπεζας Ελλάδος, 1928-2008, Αθηνα 2014, εκδοση της Τραπεζας Ελλαδος, βιβλιο που ειναι ελευθερο στο διαδικτυο. Σ αυτο αναλυονται οι προσπαθειες της Κεντρικης Τραπεζας της χωρας επι 80 ετη να παιξει τους ρολους που της ανεθετε κατα καιρους το καταστατικο της. Αυτο γινεται με αναφορες στο διεθνες και το εθνικο κοινωνικοοικονομικο πλαισιο, και με τον τροπο αυτο αναδεικνυονται επιτευγματα αλλα και δομικες αδυναμιες που οδηγησαν δυστυχως στην κριση το 2010. Νομιζω οτι το βιβλιο αυτο ειναι ενα καλο σημειο εκκινησης για τους ενδιαφερομενους πολιτες.