Οι ευεργέτες Ηπειρώτες του νομού Τρικάλων

Ο Σύλλογος Ηπειρωτών Ν. Τρικάλων πραγματοποιεί επιμνημόσυνη δέηση εις μνήμην των μεγάλων Ηπειρωτών ευεργετών των Τρικάλων την Κυριακή 18 Ιανουαρίου 2020 στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου εκ Μετσόβου. Οι Ηπειρώτες ευεργέτες του Ν. Τρικάλων είναι:

1. ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΒΑΦΕΙΑΔΗΣ – ΙΑΤΡΟΣ Ο αείμνηστος Αθανάσιος Βαφειάδης – ιατρός κατάγονταν από την Βελβιτίστα παλαιά, νυν Ανθοχώρι Μετσόβου και εργάσθηκε στην πόλη μας από το 1910 περίπου και έπειτα. Ήταν σύγχρονος των παλιών ιατρών στην πόλη μας Κανούτα και Ραδινού, έχαιρε μεγάλης εκτιμήσεως και είχε αδερφό φαρμακοποιό εγκαταστημένο στην πόλη μας. Διετέλεσε πρόεδρος του Νοσοκομείου Τρικάλων, Αντιπρόεδρος του Γυμναστικού Συλλόγου Τρικάλων κ.ά. Απεβίωσε στην πόλη μας περί το 1938. Ο Δήμος Τρικκαίων διαχειρίζεται το κληροδότημα Αθανασίου Βαφειάδη ιατρού το οποίο αποτελείται από τα εξής ακίνητα: α. Από ένα κατάστημα στη διασταύρωση των οδών Γ. Κονδύλη και Καραϊσκάκη (όπου παλαιότερα υπήρχε το φαρμακείο Κιοσέ), νυν φαρμακείο Σιμορέλη μετά των παραρτημάτων αυτού. β. Από ένα άλλα συνεχόμενο κατάστημα στην οδό Γ. Κονδύλη, όπου παλαιότερα υπήρχε δικηγορικό γραφείο του Ιωάννου Σφάλαγκα (πρώην Καστρακίδη) και γ. Από μία λιθόκτιστο διώροφο οικία, κειμένη προς την Αγία Φανερωμένη που τον χώρο της ο Δήμος, την μετέτρεψε σε παιδική χαρά. δ. Μίαν οικίαν και αγροκτήματα στη Βελβεντίστα ανατολικού Ζαγορίου αγνώστου τύχης.
2. ΙΩΑΝΝΗΣ ΝΙΚ. ΣΦΑΛΑΓΚΑΣ – ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ Κατάγονταν από τον Μέτσοβο. Ο Γιάννης και η αδελφή του Φωτεινή Νικ. Σφάλαγκα έκαναν δωρεά εις μνήμην των γονέων τους την εκκλησία ΟΣΙΟΣ ΑΣΚΛΗΠΙΟΣ και ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΑΣ που βρίσκεται μεταξύ των ΤΕΦΑΑ και της περιοχής Καρυών. (Συνοικισμός Δήμου Τρικκαίων). Ο Γιάννης Σφάλαγκας υπήρξε μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Ν. Τρικάλων επί 7 χρόνια, ιδρυτής του Συλλόγου Μετσοβιτών, ίδρυσε τον Σύλλογο Εφέδρων Αξιωματικών. Για ένα χρονικό διάστημα χρημάτισε Νομικός του Δήμου Τρικκαίων και πρωτεργάτης της Δημοτικής Βιβλιοθήκης.
3. ΜΙΧΑΗΛ ΙΩΑΝ. ΤΡΑΪΚΑΠΗΣ – ΑΡΤΕΡΓΑΤΗΣ ΤΟΥ ΜΥΛΟΥ ΜΑΤΣΟΠΟΥΛΟΥ Κατάγονταν από την Μηλεά Μετσόβου. Εις την παλαιάν εκκλησίαν της Ζωοδόχου Πηγής στην είσοδο και δίπλα από το εκκλησάκι του Νεομάρτυρος Αγίου Γεωργίου εξ Ιωαννίνων, υπάρχει τοιχογραφία του Νεομάρτυρος Αγίου Γεωργίου εξ Ιωαννίνων δαπάνης του Μιχαήλ Ιωάν. Τραϊκάπη, εις μνήμην των γονέων του Ιωάννου και Δέσποινας 1955 Χειρ. Μητραράνους.
4. ΣΟΦΙΑ ΔΗΜ. ΜΠΟΥΜΠΑ – ΟΙΚΙΑΚΑ Κατάγονταν από το Μέτσοβο. Έκανε δωρεά εις τον Δήμο Τρικκαίων ενός ακινήτου μετά της διωρόφου οικοδομής που βρίσκεται επί της οδού Διογένους 7 στη συνοικία της Αγίας Μονής.
5. ΙΩΑΝΝΗΣ ή ΓΙΑΝΝΟΥΣΙΟΣ ΤΣΑΛΜΑΝΗΣ Κατάγονταν από το Μέτσοβο. Άφησε στο Νοσοκομείο Τρικάλων ένα οικόπεδο εμβαδού 270 τ.μ., μετά μιας παλιάς ακατοίκητης οικίας, επί της οδού Αβέρωφ 28 της πόλεως των Τρικάλων καθώς και μετρητά. Ο αδερφός του Κων/νος Τσαλμάνης το 1916 άφησε 10 λίρες Τουρκίας για το Νοσοκομείο Τρικάλων.
6. ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΣ ή ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ, ΚΑΛΛΙΟΠΗ, ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΔΗΜ. ΚΑΣΣΑΡΟΣ Κατάγονταν από το Μέτσοβο. Άφησαν τα κάτωθι εις το Νοσοκομείο Τρικάλων: α. Ένα οικόπεδο 377,20 τ.μ. επί της οδού Αχιλλέως 27, της πόλης των Τρικάλων. β. Μία τριώροφη οικοδομή, που βρίσκεται κι αυτή επί της οδού Αχιλλέως 27 της πόλης των Τρικάλων, ολικού εμβαδού επιφανείας 564,48 τ.μ., ήτοι 186,16 τ.μ. ο κάθε όροφος μετά του οικοπέδου 498,30 τ.μ.
7. ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΜΙΧ. ΠΙΧΤΟΣ Κατάγονταν από το Μέτσοβο. Υπήρξε μεγαλοκτηματίας, μεγαλοτραπεζίτης και διαχειριστής του κληροδοτήματος στο Μέτσοβο του αδερφού του ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΙΧ. ΠΙΧΤΟΥ. Κατόπιν πιέσεως του Ιωάννου Ματσοπούλου και της Ελένης Χρηστάκη Ζωγράφου-Καλφατζόγλου, έφερε την βιβλιοθήκη του αδελφού του από το Μέτσοβο (εκ τριών δωματίων με σπάνια βιβλία) και την δώρισε στον Δήμο Τρικκαίων. Ο Δήμος την τοποθέτησε στο υπόγειο του Δήμου με αποτέλεσμα το 1950 πλημμύρισε το υπόγειο από νερό και καταστράφηκαν όλα τα βιβλία.
8. ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΟΣ – ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΟΣ Κατάγονταν από το Μέτσοβο. Επειδή γλύτωσε από τον θάνατο 10 φορές πήρε την απόφαση να κτίσει μόνος του το Μοναστήρι της Γκούρας και 3 παρεκκλήσια μεταφέροντας ο ίδιος πέτρα από τον Κόζιακα.
9. ΕΥΑΝΘΙΑ Γ. ΠΑΠΑΚΥΡΙΑΖΗ – ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ «Η ΑΓΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ» Κατάγονταν από το Μέτσοβο. Υπήρξε η πρώτη αιμοδότρια του Νοσοκομείου Τρικάλων. Η πρώτη εθελόντρια του Ερυθρού Σταυρού και συμμετείχε σε όλα τα διοικητικά συμβούλια και εφορειών φέροντας τον βαθμό του Τμηματάρχη Α΄. Υπήρξε πρόεδρος του Φιλανθρωπικού Σωματείου «Η Αγία Βαρβάρα» επί 48 ολόκληρα χρόνια. Πρόεδρος της ιματιοθήκης του παιδιού, Πρόεδρος της Ελληνικής Μέριμνας, Πρόεδρος της Φανέλας του Στρατιώτη. Υπήρξε μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ΠΙΚΠΑ. Αντιπρόσωπος του Βρετανο-Καναδικού Οργανισμού παιδιού. Ίδρυσε την ιδιωτική σχολή αναλφάβητων παιδιών. Από τα χέρια της περάσανε πολλά εκατομμύρια τα οποία διατέθηκαν σε άπορες οικογένειες, φάρμακα, οικονομικές ενισχύσεις και πάρα πολλά ρούχα σε παιδιά άπορα με αποτέλεσμα να καθιερωθεί ως η μάνα των πτωχών. Στην περίοδο της κατοχής έσωσε πολλούς Τρικαλινούς από τους Γερμανο-Ιταλούς. Λόγω της ομορφιάς της οι Ιταλοί την αποκαλούσαν SANTA MANTONA. Δώρισε το γραφείο εις το Φιλανθρωπικό Σωματείο «Η Αγία Βαρβάρα».
10. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΤΡΙΚΚΗΣ ΚΑΙ ΣΤΑΓΩΝ ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΘΩΜΑΣ (1875-1949) Ο Μακαριστός Μητροπολίτης Τρίκκης και Σταγών ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΥ ΘΩΜΑΣκατάγονταν από την Πρεμετή Β. Ηπείρου. Στις 13-7-1931 πούλησε μίαν οικίαν εις την Αθήνα και έκτισε το Γυμνάσιο Θηλέων στα Τρίκαλα.
11. ΕΛΕΝΗ ΣΟΛΩΝΟΣ ΧΡΗΣΤΑΚΗ ΖΩΓΡΑΦΟΥ – ΚΑΛΦΑΤΖΟΓΛΟΥ Κατάγονταν από το Κεστοράτιο της Β. Ηπείρου. Πούλησε το κτήμα στη Λαζαρίνα εκ δρχ. 625.000 χιλιάδων και τα δώρισε στον Δήμο Τρικκαίων με σκοπό να κτιστεί ΩΔΕΙΟ όπου σήμερα υπάρχει έμπροσθεν αυτού το άγαλμά της και να συσταθεί η Φιλαρμονική.
12. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Γ. ΔΕΛΗΛΗΓΚΑΣ – ΔΗΜΑΡΧΟΣ Κατάγονταν από την Β. Ήπειρο. Κατά την διάρκεια της Δημαρχίας του κατασκεύασε στα χωριά του Δήμου τότε (τέσσερα) 4 μικρά πέτρινα γεφύρια, έντεκα πηγάδια, μία μεγάλη Βρύση με (τέσσερα) 4 κανάτια στην άκρη του ποταμού Ληθαίου με δικές του δαπάνες, πέρα αυτών για να ανταπεξέλθει ο Δήμος στα οικονομικά του προβλήματα, διότι δεν υπήρχαν χρήματα, αναγκάσθηκε να νοικιάσει στον Ευάγγελο Ντάνα αγρότη από το Ριζαριό, διακόσια είκοσι (220) στρέμματα γης, ιδιοκτησίας του στην περιοχή «Καραμαλή» Τρικάλων για χρονικό διάστημα δύο (2) ετών. Τα έσοδα από την μίσθωση αυτής τα διάθεσε εξ ολοκλήρου στον Δήμο Τρικάλων. Επίσης δώρισε στον δήμο (δύο) 2 στρέμματα γης, στην περιοχή «Καραμαλή» για να γίνει ο δρόμος από την Πατλιόσκαλα οδός Πατουλιάς μέχρι τον δημόσιο δρόμο της οδού Λαρίσης που βγαίνει δίπλα από την τυροκομική επιχείρηση (κασαρία) των Α/φών Σίμου που λειτουργούσε εκεί για πολλά χρόνια. Όταν τελείωσε η θητεία του δώρισε στον Δήμο Τρικάλων δύο (2) κάρα μαζί με τα άλογα, για τις ανάγκες του Δήμου. Από το 1883 υπήρξε ο μοναδικός Δήμαρχος που δώρισε περιουσία στον Δήμο. Με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου ο Δήμαρχος Τρικάλων Γεώργιος Κανούτας τον βράβευσε σε ειδική τελετή 11 Φεβρουαρίου 1905 με χειρόγραφη επιστολή.
13. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ (ΜΠΑΜΠΗΣ) Δ. ΔΕΛΗΛΗΓΚΑΣ Κατάγεται από την Β. Ήπειρο. Ο Χαράλαμπος (Μπάμπης) Δ. Δεληλήγκας με την σύζυγό του Ιωάννα δώρισαν στον Δήμο Τρικάλων 11 στρέμματα και 600 τ.μ. με οικόπεδο που άλλοτε υπήρχε παιδότοπος κοντά στην διασταύρωση της ανατολικής περιφερειακής οδού με την οδό Πατουλιάς με σκοπό να δημιουργηθεί μία μονάδα ημερήσιας φροντίδας παιδιών με αναπηρία (Κέντρο Φιλοξενίας ΑμΕΑ για όλα τα παιδιά του Ν. Τρικάλων).
14. ΛΑΝΘΟΣ ΜΟΝΔΑΝΟΣ – ΗΠΕΙΡΩΤΗΣ Μία δωρεά προ 300 ετών του πλουσίου Λάνθου Μονδάνου εκ Τρικάλων ο οποίος συνέταξε την διαθήκη του το 1611 το έτος της επαναστάσεως του οποίου (την διαθήκην αυτήν εύρεν εις το αρχείο της Βενετίας ο κ. Κ. ΜΕΡΤΖΙΟΣ). Ούτος άφησε μεγάλην περιουσία εις μετρητά και ακίνητα (σπίτια, περιβόλια, χωράφια και μαγαζιά στα Τρίκαλα, Ιωάννινα, Άρτα, Μεσσήνην, Ιταλία, εις τους δικούς του και εις διάφορα ιδρύματα. Ώρισεν δε να δοθούν 200 δουκάτα εις Άγιον Γεώργιο Βενετίας δια να τον μνημονεύουν, «1.000 δουκάτα δια να δίδεται το διώροφο (τόκος) αενάως εις το σχολείον όπου θέλει γίνει δια τους σπουδαίους εις Ιωάννινα, 6.000 άσπρα εις εκκλησίαν Αγίας Φανερωμένης, 6.000 άσπρα εις εκκλησίαν Παναγίας της οδού Βρύσεως, 200 γρόσια δια το γεφύρι το Μετσοβίτικο, εις την Μονήν Μεταμορφώσεως Μετεώρων και εις την Μονήν Βαρλαάμ ανά 2.000 γρόσια. Επίσης παραγγέλλει στην διαθήκη του να ελευθερωθούν δύο σκλάβοι που θα βρίσκονται στα χέρια των Εβραίων. Άφησε επίσης 22.000 δουκάτα στα παιδιά του, 17.000 δουκάτα στην γυναίκα του, 20.000 γρόσια στην πόλιν των Τρικάλων καθώς και 60.000 άσπρα και άλλα πολλά είδη.
15. ΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ ΤΣΙΠΟΥΛΑΚΟΣ – ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ – ΜΕΓΑΛΟΚΤΗΜΑΤΙΑΣ Κατάγονταν από το Λιασκοβίτσι, νυν Λεπτοκαρυά ανατολικού Ζαγορίου του Ν. Ιωαννίνων. Όταν ήρθε στα Τρίκαλα αγόρασε όλα τα κτήματα της Ζωοδόχου Πηγής, Φλαμούλι, Καρυές μέχρι την Αγία Κυριακή. Ο γιος του Ιωάννης Τσιπουλάκος παρεχώρησε περίπου 10 στρέμματα για την ανέγερση της Εκκλησίας της Ζωοδόχου Πηγής και προσέφερε ένα σημαντικό ποσό για το κτίσιμο της. Ο γιος του Κων/νος Ιωάν. Τσιπουλάκος παρεχώρησε 10 στρέμματα για την ανέγερση της Νέας Εκκλησίας Ζωοδόχου Πηγής καθώς και ένα σημαντικό ποσό χρημάτων. Επίσης έδωσε χρήματα για την ανέγερση του παρεκκλησίου Αγίου Γεωργίου Νεομάρτυρος εξ Ιωαννίνων που βρίσκεται δίπλα από την παλαιά εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής καθώς και 1.000.000 εκατ. δρχ. για την έκθεση της εκκλησίας όπου εμπλουτίζεται με εικόνες ιερά σκεύη, κ.λπ.
16. ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΑΤΣΟΠΟΥΛΟΣ – ΑΛΕΥΡΟΒΙΟΜΗΧΑΝΟΣ (1887-1978) Καταγόταν από την Ελάτη Δυτικού Ζαγορίου του Ν. Ιωαννίνων. Υπήρξε ο μεγαλύτερος ευεργέτης των Τρικάλων – αν και μη Τρικαλινός. Ευρισκόμενος στο Νοσοκομείο Τρικάλων στο τέλος της ζωής του, τον επισκέφτηκε ο τ. Δήμαρχος Τρικκαίων κ. Κων/νος Δ. Παπαστεργίου και τον παρακάλεσε όπως αφήνει την περιουσία του στον Ερυθρό Σταυρό μιας και διετέλεσε ο πρώτος πρόεδρος του παραρτήματος Τρικάλων του ΕΕΣ, το έτος 1940. Η επιμονή όμως του κ. Παπαστεργίου και ο διάλογος που είχαν, τον έπεισε να αφήσει την περιουσία του στον Δήμο Τρικάλων. Έτσι λοιπόν στην διαθήκη του άφησε στον Δήμο τον Μύλο, 63 στρέμματα πέριξ αυτού και δύο (2) καταστήματα επί της οδού Οκτωβρίου. Μεταξύ των άλλων δωρεών είναι: 1) ΕΕΣ 1.500.000 εκατ. δρχ., 2) ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟ ΜΕΓΑΛΩΝ ΚΑΛΥΒΙΩΝ 1.000.000 εκατ. δρχ., 3) Καστρακίδειο Οικοτροφείον 500.000 χιλ. δρχ. 4) ΟΙΚΟΤΡΟΦΕΙΟ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ 500.000 χιλ. δρχ., 5) ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΖΟΜΕΝΩΝ 100.000 χιλ. δρχ., 6) Εκκλησίαι: Αγίου Αθανασίου Αγ. Μονής, Αγίου Κων/νου, Ζωοδόχου Πηγής και Αγίου Νικολάου (Μητρόπολις) ανά 250.000 χιλ. δρχ. ήτοι σύνολον 1.000.000 εκατ. δρχ. Τέλος άφησε πολλά χρήματα σε συγγενείς του, προσωπικό αλευρομύλου και πολλές άλλες δωρεές.

Χρύσανθος Χρ. Κόκκας Ιδρυτής και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Ηπειρωτών Ν. Τρικάλων Έτος Ιδρύσεως 1977