Του Παντελη Mπουκαλα
Ωστε λοιπόν οι εκλογές είναι καταστροφική περιπέτεια για τον τόπο, ενώ, αντίθετα, ένα δημοψήφισμα θα μας δώσει γεύση άμεσης δημοκρατίας, σαν εκείνη την εξαιρετική της ηγεμονικής διαδοχής στο ΠΑΣΟΚ, οπότε, σύμφωνα με τον προπαγανδιστικό θρύλο, ένα εκατομμύριο άνθρωποι υπερψήφισαν τον Γ. Α. Παπανδρέου. Ετσι τουλάχιστον ισχυρίστηκε στη Βουλή ο π. πρωθυπουργός (με το «π.» να σημαίνει παραιτηθείς ή πρώην) ή ημιπρωθυπουργός ή υ.δ.κ. πρωθυπουργός (πρωθυπουργός υπό διπλή κηδεμονία, εσωτερική, από τον άλλο ημιπρωθυπουργό, τον κ. Βενιζέλο, και εξωτερική, από τους τροϊκανούς).
Παρά τον ανασχηματισμό και τη μάλλον βέβαιη απόσπαση ψήφου εμπιστοσύνης (η «αποστασιολογία», με τη μακιαβελική ανηθικότητά της επανέφερε στην ακίνδυνη σιωπηρή διαμαρτυρία όσους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ ετοιμάζονταν να εναντιωθούν ρητά στην πορεία του κόμματός τους), το διάδοχο κυβερνητικό σχήμα παρέλαβε από το προηγούμενό του την «καμένη γη» της αναξιοπιστίας, της ισχνής πολιτικής και κοινωνικής νομιμοποίησης. Και τέτοιες ασθένειες δεν θεραπεύονται εύκολα.
Η κυκλοθυμία του κ. Παπανδρέου, όπως αποκαλύφθηκε στο πεντάωρο που ήταν-και-δεν-ήταν πρωθυπουργός, ενδιαφέρει ως προς το πολιτικό της σκέλος, όχι το συναισθηματικό. Και το πολιτικό αυτό σκέλος φανέρωσε έναν ηγέτη κλονισμένο, εν συγχύσει, χωρίς σχέδιο εξόδου από το τούνελ, τρομαγμένο από το βάρος των προβλημάτων, αλλά και από την αίσθηση της προσωπικής και της κομματικής αδυναμίας. Το γεγονός ότι και ο τηλεφωνικός συνομιλητής του των ωρών εκείνων, ο κ. Σαμαράς, αποδείχθηκε επίσης τρομαγμένος μπροστά στο ενδεχόμενο να αναλάβει σοβαρότερες ευθύνες από όσες αναλογούν στην εθιμικώς δημαγωγική αντιπολιτευτική ρητορική, εξισορροπεί τα πράγματα μόνο στον νου όσων ικανοποιούνται στη σκέψη ότι και οι άλλοι, οι απέναντί τους, αίρονται στο περιβόητο ύψος των περιστάσεων με τον ίδιο τρόπο που ο μέτριος αθλητής του ύψους κατευθύνεται με εντυπωσιακό διασκελισμό προς τον πήχυ, τον περνάει άνετα, πλην, ατυχώς, από κάτω.
Το δημοψήφισμα είναι ακριβώς ένας πήχυς που το ΠΑΣΟΚ σκοπεύει να τον περάσει από κάτω, κι ας είναι πολύ χαμηλότερος από τον πήχυ των εκλογών. Ενας σοβαρός θεσμός, τόσο σοβαρός που μάλλον δεν είναι τυχαίο που έχει μείνει αναξιοποίητος, επιστρατεύεται τώρα όχι για την αυταξία του αλλά χάριν εκτονώσεως. Ενας από τους μύθους που κατέπεσαν τούτες τις ημέρες αφορούσε την έφεση του ΠΑΣΟΚ προς τη διαβούλευση, τη συζήτηση, την ανοιχτή διακυβέρνηση, τη «διαδραστική δημοκρατία»: Εμβρόντητα ωστόσο τα κορυφαία κομματικά στελέχη πληροφορούνταν από την τηλεόραση τις αντιφατικές πρωτοβουλίες του ηγέτη τους. Και επίσης εμβρόντητοι οι αποπεμφθέντες υπουργοί μάθαιναν και πάλι από την τηλεόραση ότι κρίθηκαν ανάξιοι. Τόση εσωκομματική δημοκρατία… Τώρα, και σαν να μη συνέβη τίποτα, ο νέος κυβερνητικός εκπρόσωπος, με πρόσχημα το δημοψήφισμα, άρχισε να ρητορεύει περί διαβουλεύσεως, βαθιάς συζητήσεως και άλλων ηχηρών. Καμένη γη παρέλαβε και αυτός από τον προκάτοχό του. Την καμένη γη της στοιχειώδους αλήθειας.