Ο Σάντι Καουντεβίγια στέκεται ανήσυχος στο χωράφι του, ανάμεσα σε μαραμένα καλαμπόκια. «Αν ο καιρός δεν αλλάξει, η σοδειά θα είναι μηδενική. Τίποτα δεν θα θερίσουμε», λέει. Ο Καουντεβίγια, που καλλιεργεί καλαμπόκι, σόργο και άλλα σπαρτά στο Τσιμενέλς της Καταλονίας, χτυπήθηκε βαριά από το κύμα ξηρασίας που σαρώνει αυτό το μέρος της βορεοανατολικής Ισπανίας.
Η βροχή έχει μειωθεί εδώ και χρόνια. «Εχουμε γίνει έρημος», λέει.
Η έλλειψη νερού έχει κάνει αγρότες σαν τον Καουντεβίγια να ανησυχούν για το μέλλον του επαγγέλματός τους. Η επιβίωση γίνεται όλο και δυσκολότερη όταν τα σπαρτά ζαρώνουν χωρίς νερό, ή όταν δεν μπορείς καν να σπείρεις.
Η ξηρασία είναι πλέον μέρος της καθημερινότητας σε αυτή τη γωνία της Ισπανίας.
«Είναι χαρακτηριστική του μεσογειακού κλίματος της Καταλονίας», σχολιάζει ο υδρολόγος Αλμπερτ Ρούι του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ, ο οποίος κατάγεται από την Καταλονία. Αλλά η σημαντική έλλειψη βροχής και χιονιού έχουν κάνει αυτή την ξηρασία χειρότερη από προηγούμενες, επισημαίνει στο CNNi.
«Πρόκειται για τη χειρότερη περίοδο των τελευταίων 100 ετών», σχολιάζει ο Σάμουελ Ρέγιες, διευθυντής της Καταλανικής Υπηρεσίας Ύδρευσης. Και το πρόβλημα απλώνεται πέρα από την Καταλονία.
Η Ισπανία διανύει μακροχρόνια περίοδο ξηρασίας από το τέλος του 2022 σύμφωνα με τον Ρικάρντο Τορίχο, εκπρόσωπο της Ισπανικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (ΑΕΜΕΤ).
Τον Μάρτιο στη χώρα σημειώθηκε μόλις το 36% της μέσης μηνιαίας βροχόπτωσης – ήταν ο δεύτερος ξηρότερος Μάρτιος αυτού του αιώνα. Τάση η οποία συνεχίστηκε και τον Απρίλιο.
Οι θερμοκρασίες θυμίζουν περισσότερο μέσα Ιουλίου παρά άνοιξη. Την περασμένη Πέμπτη, η θερμοκρασία στην πόλη της Κόρβοβα έφτασε τους 38,8 βαθμούς, σπάζοντας κάθε ρεκόρ για τον μήνα Απρίλιο.
Ο συνδυασμός ξηρασίας και καύσωνα δημιουργεί φόβους για επανάληψη του περσινού καλοκαιριού, όταν η χώρα υπέφερε από πυρκαγιές που κατέκαψαν 3,06 εκατομμύρια στρέμματα. Ήδη αυτή την άνοιξη οι πρώτες πυρκαγιές έκαψαν πάνω από 40.000 στρέμματα στην ανατολική περιοχή Καστεγιόν.
Οι συνθήκες αυτές είναι ενδεικτικές της νέας πραγματικότητας σε μέρη της Ευρώπης, η οποία θερμαίνεται δύο φορές πιο γρήγορα από τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Μια γεωργική καταστροφή
Η ξεραμένη γη στην τεχνητή λίμνη Σάου φανερώνει τις βαριές επιπτώσεις της ξηρασίας στις πηγές νερού της Καταλονίας. Η στάθμη του νερού της λίμνης που βρίσκεται περίπου 95 χιλιόμετρα βόρεια της Βαρκελώνης βρίσκεται μόλις στο 7%.
Το νερό έπεσε τόσο πολύ ώστε ένα μεσαιωνικό χωριό, που είχε βυθιστεί όταν η λίμνη δημιουργήθηκε στη δεκαετία του 1960, αναδύθηκε ξανά. Οι αρχές αναγκάστηκαν να αφαιρέσουν νερό από τη λίμνη προκειμένου να προστατέψουν την ποιότητά του, καθώς και να απομακρύνουν ψάρια για να τα σώσουν από την ασφυξία.
Οι στάθμες των δεξαμενών στην Καταλονία βρίσκονται γύρω στο 25%, ποσοστό σημαντικά χαμηλότερο από τον μέσο όρο της εποχής. Η έλλειψη νερού έχει επιδράσει καταστροφικά στα αγροκτήματα της περιοχής.
«Αν δεν βρέξει τον Μάρτιο θα καταστραφούμε», δηλώνει ο γεωργός Μάρτι Κόσταλ.
Η ξηρασία έχει επηρεάσει το 60% της ισπανικής υπαίθρου και έχει καταστρέψει σοδειές σε έκταση 35 εκατομμυρίων στρεμμάτων. Γεγονός που επηρεάζει και τους κτηνοτρόφους, οι οποίοι αναγκάζονται να αγοράσουν τροφή για τα κοπάδια τους.
Ζημιές αναμένεται να υποστούν επίσης οι αμπελώνες και οι ελαιώνες, ενώ οι μέλισσες δεν μπορούν να παράξουν μέλι και οι μελισσοκόμοι αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα για τρίτη συνεχόμενη χρονιά.
«Οι συνθήκες αυτές οδηγούν σε μια γεωργική καταστροφή», λέει στο CNNi ο αγρομετεωρολόγος Σέρχε Ζάκα.
Τον Απρίλιο, η Ισπανία ζήτησε έκτακτη χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση προκειμένου να βοηθήσει τους αγρότες να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της ξηρασίας.
«Δεν υπάρχει νερό»
Η έλλειψη νερού δεν επηρεάζει μόνο τους γεωργούς, αλλά και το πόσιμο νερό. Το χωριό Καστελσίρ, περίπου 45 χιλιόμετρα βόρεια της Βαρκελώνης, είναι ένα από τα πολλά στην Καταλονία που προμηθεύονται νερό από υδροφόρες.
«Η κατάσταση αυτή συνεχίζεται εδώ και πάνω από ένα χρόνο, είμαστε πολύ ανήσυχοι», δηλώνει ο Χουάν Κογκτονί, κάτοικος του χωριού. «Δεν βρέχει καθόλου, δεν υπάρχει νερό. Έχουμε μπύρα, αλλά όχι νερό».