Ηρακλής Φίλιος : Η εκκλησία του περιθωρίου και της αναρχίας

article 18498

Αν η Εκκλησία κρατήσει αυτό που είναι για τον εαυτό της, δεν ανταποκρίνεται στο ευαγγελικό μήνυμα του χριστιανισμού. Εγκλωβίζεται στον σύγχρονο κόσμο, αρνούμενη να τον χωρέσει μέσα της, να τον νοηματοδοτήσει και μεταμορφώσει.

Η Εκκλησία σήμερα έχει τις δυνατότητες να επαναστατήσει. Μπορεί να μεταμορφώσει τον κόσμο. Δεν χρειάζεται να τον αρνηθεί, να τον καταργήσει και εξαφανίσει. Ποτέ ο ορθόδοξος ανθρωπισμός δεν επιχείρησε κάτι τέτοιο, σε αντίθεση με τις ανίερες ενέργειες του ρωμαιοκαθολικισμού που έφερε τον σκοταδισμό και σταύρωσαν τον Χριστό στο όνομα των Ιερών Πολέμων.Η Εκκλησία μπορεί σύμφωνα με τον Μ. Βασίλειο να ρουφήξει κάθε στοιχείο της σύγχρονης εποχήςκαι να το εγκεντρίσει εν Χριστώ (το παράδειγμα με τη μέλισσα). Δεν έχει την πολυτέλεια της απομόνωσης, ούτε της αυτό – αναφοράς της σε όσους θεωρεί σώμα εκλεκτών.

Η Εκκλησία είναι αναρχία. Αρχή απέναντι στην εξουσιαστική αρχή του ευσεβισμού, του ηθικισμού και της εν τέλει υποκρισίας. Από τη φύση της. Ο Χριστός ο ίδιος εναντιώθηκε στο κράτος της εξουσίας του μισάνθρωπου Εωσφόρου και σε κάθε σκοτεινό στοιχείο που με μανία καταλαμβάνει την ανθρώπινη ψυχή. Μίλησε για φως και μεταμόρφωση. Κυνήγησε τους υποκριτές και τους αποστόμωσε. Μίλησε αυστηρά σε όσους είχαν νόμο και όχι πνεύμα. Δεν συμβιβάστηκε με την εξουσία του σκότους κι επαναστάτησε όχι για να μείνει στην ιστορία ως ένας άνθρωπος επαναστάτης, αλλά για να ανοίξει τις πόρτες της Ουράνιας Βασιλείας στον τελευταίο.

Η Εκκλησία κάποτε μας είπαν ότι πρέπει να κάνει έργο. Αυτό πίστεψα κάποτε με σθένος και με τον καιρό αυτό απομυθοποιήθηκε. Η Εκκλησία δεν υπάρχει για να κάνει έργο. Δεν υπάρχει για να επαινεί ο λαός όσους διακονούν. Η Εκκλησία δεν υπάρχει για να υφίσταται ένας πολλές φορές άκρατος και καρδηναλιακός δεσποτισμός. Η Εκκλησία δεν είναι η επιβεβαίωση του έργου του καθενός που προσφέρει. Η Εκκλησία υπάρχει για να σωθεί η ψυχή του ανθρώπου. Η κάθε ψυχή. Η κάθε αμαρτωλή ψυχή. Η Εκκλησία είναι το δάκρυ στο σώμα της πόρνης. Η Εκκλησία είναι η μετάνοια στο χέρι του δολοφόνου. Η Εκκλησία είναι το άνοιγμα στο κλείσιμο της καρδιάς και το πέταγμα στη φυλάκιση της ψυχής.

Η Εκκλησία σήμερα αν μείνει στον εαυτό της και αναλωθεί αποκλειστικά στη μυστηριακή της φύση και δεν ανοιχτεί στον έξω κόσμο, είναι σαν να μην υπάρχει. Ούτε έχει την πολυτέλεια να περιμένει τον άλλον να έρθει. Από τη μία πρέπει να ανοιχτεί και από την άλλη να γίνει σώμα στο σώμα του κάθε περιθωριακού, αναρχικού, αμαρτωλού, αντιδραστικού, επαναστάτη, ανόητου, εγωιστή, πόρνης, μοιχού, υποκριτή, αμετανόητου, εγκληματία. Έχει τη δύναμη και να μιλήσει και να εμπνεύσει και να μεταμορφώσει και να αγιάσει. Και την έχει, όχι γιατί το ευαγγέλιο της είναι δημιούργημα ή επινόηση ανθρώπου, αλλά γιατί το ευαγγέλιο είναι τα λόγια του Θεανθρώπου και όχι απλά ενός ανθρώπου. Όπου ο άνθρωπος έδωσε ύψιστη σημασία στις δυνάμεις του και μίλησε για τη δημιουργία ενός υπερανθρώπου όπως τον εξέφρασαν οι Νίτσε και Σαρτρ, κατέρρευσε κάθε προσπάθεια για οικοδομή ενός κόσμου πνευματικού. Η θεία χάρις του Παναγίου Πνεύματος είναι εκείνη που έρχεται και επισκιάζει τις προσπάθειες των ανθρώπων για να χτίσουν όχι έναν καλύτερο κόσμο, αλλά έναν κόσμο κατά το «άγιοι γίνεσθε» του Αποστόλου Παύλου.

Η Εκκλησία στους περιθωριακούς και στους αναρχικούς. Σε όσους στη ζωή τους δεν έχουν αρχή, μέση και τέλος. Κι όμως τόσα πνευματικά γράφονται για την συμπεριφορά μας απέναντι σε τέτοιους ανθρώπους ως αδελφών μας, εντούτοις ίσως τις περισσότερες φορές απέχουν. Ποιος ρίχνει το βλέμμα του μετά την εκκλησία στον περιθωριακό που στέκεται έξω από τον ναό; Ποιος μιλάει με λόγια αγάπης στον ναρκομανή που η εξάρτηση του είναι μία αμετανόητη και αθεράπευτη ζωή; Ποιος κλείνει το στόμα του όταν ακούει ότι κάποιος μοίχευσε ή πήγε με γυναίκα πόρνη; Ποιος κλείνει το στόμα του και δεν κατηγορεί την πόρνη; Ποιος έχει το θάρρος να μιλήσει στον αναρχικό που δεν πιστεύει σε καμία αρχή; Ποιος πλησιάζει τον ταλαιπωρημένο που έχει βουτήξει το κεφάλι του στον κάδο απορριμμάτων; Ποιος πηγαίνει να μιλήσει στον εκκεντρικό; Ποιος θα ακούσει έναν περιθωριακό; Κανείς. Αυτοί είναι όμως οι φίλοι του Χριστού.

Και φανταστείτε. Φανταστείτε την τραγική ειρωνία μας. Να βγαίνουμε από την εκκλησία την Κυριακή, όλοι αυτοί οι άνθρωποι να στέκονται απ’ έξω κι εμείς να αρνούμαστε να τους κοιτάξουμε γιατί είναι αμαρτωλοί, είναι έτσι, είναι αλλιώς. Κι όλη αυτή η τουλάχιστον υποκριτική συμπεριφορά, να συμβαίνει τη στιγμή που πριν από λίγο μέσα στο ναό προσευχόμαστε, δοξολογούσαμε και δεηθήκαμε στον αλήτη και ξένο. Και ποιος είναι ο αλήτης και ξένος; Ο Χριστός. Ένας αλήτης κι ένας ξένος. Μας το λέει ξεκάθαρα ένας ανατρεπτικός ιερός Πατέρας της Εκκλησίας μας ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, βάζοντας στους λόγους του τον Χριστό: «Εγώ και φίλος και ξένος…εγώ πένης δια σε και αλήτης δια σε». Αυτό είναι και γίνεται ο Χριστός για να σώσει τον άνθρωπο που τόσο αγαπά. Αλήτης και ξένος. Για να τον δεχτεί και τον χωρέσει μέσα στην δική Του ζωή.

Τι νομίζετε ότι είναι ο Χριστός; Κάποιος βολεμένος; Κάποιος καθωσπρέπει; Κάποιος ηθικιστής; Κάποιος που συμβιβάζεται εύκολα; Κάποιος που επιζητά την άνεση; Κάποιος που καταδικάζει τις πτώσεις και την αμαρτία; Κάποιος που βάζει κανόνες στον αμαρτωλό χωρίς ίχνος θείας οικονομίας και πρωτίστως αγάπης Είναι αγάπη και μόνο αγάπη. Και αφού είναι η αγάπη (δεν έχει απλά αγάπη), είναι Εκείνος που συγχωρεί τα πάντα. Ακόμα και τις ακάθαρτες πνευματικές αμαρτίες που ρίχνουν κάτω, τόσο κάτω τον άνθρωπο. Ο Χριστός όμως τον σηκώνει αυτόν τον άνθρωπο. Αυτόν που εμείς του γυρνάμε το κεφάλι έξω από τις εκκλησίες και αρκούμαστε στη ζεστασιά των ρούχων μας και στην αφασία της ζωής μας.

Η Εκκλησία είναι αναρχία και επανάσταση. Αναρχία απέναντι στο ανήθικο βόλεμα που υποσκάπτει την υπαρξιακή ολότητα του ανθρώπου και τον ελκύει σε χώρες αχώρητες. Για να κάνεις την επανάσταση αυτή πρέπει να μυρίσεις πρώτα εσύ την αμαρτία. Να γευτείς την πτώση. Να ακουμπήσει το βυθό. Όχι επανάσταση για την επανάσταση. Τότε θα μοιάζει με εκείνη την επανάσταση στο ομώνυμο τραγούδι του Νικόλα Άσιμου («η επανάσταση αποδείχτηκε ένα όνειρο, διατηρούμε την εσώτερη μιζέρια μας μ’ επαναστατική φρασεολογία»). Αλλιώς θα μοιάζει με ξεκίνημα κι έκρηξη ενός πνευματικού επαναστατικού αγώνα με αναρχία την ανατρεπτική ζωή του ευαγγελικού αναστάσιμου μηνύματος.

Ηρακλής Φίλιος
[email protected]

.