Αν ήθελα να διατηρήσω την ησυχία και την υπέροχη αίσθηση αυτής της απεξάρτησης από συνήθειες, σκέψεις και λογισμούς, σίγουρα θα επέλεγα να ξανακάνω το ταξίδι στο Nottingham της Αγγλίας ή στο Flekke της Νορβηγίας.
Η ανάγκη της ψυχής να ησυχάσει, να αδειάσει και να γεμίσει, είναι ό,τι πιο αληθινό, όμορφο και επιτακτικό. Μπορεί να το πεις και μοναξιά. Ή και ησυχία με μια καλή παρέα. Όμως μια ησυχία που δεν ανακυκλώνεται σε ίδια μέρη με τις ίδιες φυσιογνωμίες και καταστάσεις.
Η μοναξιά είναι κάτι που νιώθει ο άνθρωπος και καλό είναι να υπάρχει κι αυτή η τάση φυγής στη ζωή. Για περισυλλογή όπου με καθαρό νου ο άνθρωπος σκέφτεται χωρίς παρορμητισμούς, αλλά αβίαστα βυθίζεται στο καινό της απομυθοποίησης του κενού της μοναξιάς. Ενός κενού ανατρεπτικού, ενός αδειάσματος ευεργετικού και μιας επιθυμίας για γνώση του εαυτού που συμβάλλει στο διάβα της ζωής. Η εγωκεντρική μοναξιά είναι σίγουρα εωσφορικό στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης.
Αδιαμφισβήτητα τόσο απόμακρη μα και καταστροφική. Άρνηση της ευεργεσίας που ενυπάρχει στην αγιαστική ευχή. Και φυσικά άρνηση της κοινωνικής αγαπητικής σύνδεσης και ενσωμάτωσης στο ένα κι αδιαίρετο σώμα της εκκλησίας. Η μοναξιά σαν κατάσταση είναι υγιής όταν ο άνθρωπος έχει αυτή την επιθυμία να ησυχάσει Να ησυχάσει η ψυχή, το σώμα και ο νους του από λογισμούς που μόνο καταστροφικοί αποδεικνύονται. Η μοναξιά σαν επιθυμία για τάση φυγής από τη ζωή και τους ανθρώπους είναι άρνηση της ζωής. Καταστροφή και θάνατος της ψυχής.
Σίγουρα είναι σύγχρονη η αγωνία του αρχαίου φιλοσόφου Διογένη καθώς η αναζήτηση ανθρώπων σήμερα είναι μεν αναγκαία, όμως αποδεικνύεται ως ψευδαίσθηση της αντίστροφης αναζήτησης των εγωπαθών επιθυμιών μιας άλλης ψυχολογικής επανάπαυσης. Ο καθρέφτης του «είναι» δεν μπορεί να αντανακλά την επιθυμία για ύπαρξη καταστάσεων του «θέλω» αλλά χωρίς καν έναν ανιδιοτελή αντικατοπτρισμό την θέα του άλλου ως «έχει», ως υφίσταται και όχι ως επίτευξη του ιδανικού.
Το ρεύμα εξάλλου της κατεύθυνσης των ανθρωπίνων ψυχών δεν είναι ίδιο. Σε αλληγορικές δοκιμασίες αναδύονται νέα πρόσωπα κτητικών βουλήσεων με μοιρολατρικές νοοτροπίες, απαλλαγμένα από τη βουλησιαρχία της φιλοσοφικής σκέψης του Nietzsche που ενδυναμώνει τη δράση και παραγκωνίζει για λίγο την πνευματική σκέψη. Κι αν δεν κατανοείς την ασκητική αυτή της ησυχίας που εγκλωβίζει με παραμυθία τον εαυτό σε περισυλλογή, ίσως η άλλη ζωή της ησυχίας, εκείνη του Ισαάκ του Σύρου ή της οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας, ίσως να διδάξουν πως το φως κρύβεται μέσα στο σκοτάδι.
Η ανάγκη της ησυχίας είναι έρωτας του εαυτού. Όχι εγωπαθής και κτητικός σαν τον ευκαιριακό έρωτα των σωμάτων που έγδυσαν την ψυχή από την αλήθεια της ομορφιάς του «σ’ αγαπώ» και «σε θέλω», καταργώντας τη διαπροσωπική σχέση αγάπης που σαν άγια ευλογία ενώνει ερωτικά τα σώματα και τις επιθυμίες. Η ησυχία σαν έρωτας του εαυτού και σαν ενδιαφέρον για την πνευματική του κατεύθυνση και πρόοδο, είναι κένωση του εαυτού, προσευχή και ανάταση ψυχικών ικανοποιήσεων και τότε σαν εργασία με τον εαυτό, έχει τη δυνατότητα να αγαπήσει και να ερωτευτεί κάθε τι αδιάφορο και ξένο προς τη δική της ιδιοσυγκρασία.
Υπό αυτές τις συνθήκες η ησυχία είναι άσκηση. Και η ασκητική αυτή συμβάλλει στην αυτογνωσία του εαυτού, στην πάλη με το άσχημο και αμαρτωλό παρελθόν, στη συνεχή μάχη με τους λογισμούς και στη βελτίωση του εαυτού. Έτσι ο εαυτός απαλλαγμένος από το ιδιοτελές και εγωκεντρικό του στοιχείο, μεταμορφώνεται σε εαυτό της αγάπης, της μετάνοιας, της συγγνώμης και της σιωπής. Και όλα αυτά επιτυγχάνονται μόνο με την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου και το έλεος του Τριαδικού Θεού που χαριτώνει τον άνθρωπο. Και η αγάπη και το έλεος Του, ευεργετεί τον άνθρωπο και του δίνει αυτή την ευκαιρία της ασκητικής ησυχίας.
Ιάκωβος Αναστασίου
(e-mail: iakovostrk@gmail.com)
.