Την Κυριακή 5 Φεβρουαρίου, υπό την αιγίδα του Δήμου Τρικκαίων και με την παρουσία του Δημάρχου κ. Χρήστου Λάππα, τιμήθηκε στην νεοονομασθείσα Πλατεία Αγροτικής και Λαϊκής Εξέγερσης 1925 (επί της Ασκληπιού) η Εξέγερση του 1925 στα Τρίκαλα με ομιλητή τον κ. Χρήστο Σταμόπουλο, εκ μέρους της ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΠΟΛΙΤΩΝ. Παραθέτουμε τον λόγο του:
«Αγαπητοί συμπολίτες!
Εκ μέρους της «ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΟΥ 1925», της Κίνησης Τρικαλινών Πολιτών που τα τελευταία χρόνια πάλεψε με επιμονή και αποφασιστικότητα για να φέρει στην επιφάνεια και να αναδείξει την ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ 1925, σας απευθύνω ευχαριστήριο χαιρετισμό για την παρουσία σας στη σημερινή συγκέντρωση. Είναι η δεύτερη δημόσια συγκέντρωση τιμής και μνήμης (πέρυσι έγινε η πρώτη) στα θύματα της Αγροτικής Λαϊκής Εξέγερσης της 2ης Φλεβάρη 1925 στον τόπο του ιστορικού γεγονότος. Το παλλαϊκό συλλαλητήριο αγροτών, εργατών, επαγγελματοβιοτεχνών και ‘’παλαιοπολεμιστών’’, που εξελίχθηκε σε εξέγερση, έγινε σε τούτο εδώ τον ευρύτερο χώρο, με επίκεντρο 100 μ. πιο πάνω, όπου τότε στεγαζόταν η Νομαρχία και η Αστυνομία. Φέτος όμως έχουμε τη χαρά και ικανοποίηση να πραγματοποιούμε την επετειακή συγκέντρωση στη μικρή τούτη πλατεία που πρόσφατα με ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Τρικάλων έλαβε την ονομασία «Πλατεία Αγροτικής και Λαϊκής Εξέγερσης των Τρικάλων – 2.2.1925», προς υλοποίηση απόφασής του του 2010.
Αγαπητοί συμπολίτες!
Φέτος στις 2 Φλεβάρη συμπληρώθηκαν 87 χρόνια απ’ την ιστορική εξέγερση που συγκλόνισε όχι μόνο την πόλη των Τρικάλων, αλλά και το πανελλήνιο.
Για 85 ολόκληρα χρόνια, μέχρι που η Πρωτοβουλία μας την ανέδειξε και επιτέλους πρόπερσι αναγνωρίστηκε επίσημα από τον Δήμο Τρικκαίων, είχε ΄΄ξεχαστεί΄΄ εντελώς στην πόλη μας η Εξέγερση των Τρικάλων του 1925. Για δεκαετίες ολόκληρες κλείστηκε ερμητικά στο ντουλάπι της λήθης και της αφάνειας. Αγνοούσαν το σπουδαίο ιστορικό γεγονός ακόμη και ιδιαίτερα μορφωμένοι άνθρωποι του τόπου μας. Ακόμα και φιλόλογοι ή ιστορικοί δεν το γνώριζαν! Ποιοι οι μηχανισμοί και για ποια αιτία επιτεύχθηκε αυτή η ΄΄τέλεια αποσιώπηση΄΄ της Εξέγερσης του 1925 αποτελεί ζήτημα για ιστορική έρευνα. Πιθανόν να αποτελέσει το αντικείμενο έρευνας Ιστορικού Τμήματος κάποιου απ’ τα πανεπιστήμια της χώρας μας. Το σίγουρο είναι ότι το τοπικό κατεστημένο έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης γι’ αυτή την αποσιώπηση. Δυστυχώς ακόμη και σήμερα ελάχιστοι συμπολίτες μας, δίνοντας μια χαμένη μάχη οπισθοφυλακών, βγάζουν ανιστόρητες κραυγές για δήθεν ανυπαρξία του γεγονότος!!
Καμιά σιωπή, κανένα ψέμα όμως δεν κρατά αιώνια. Στο τέλος πάντα η αλήθεια νικά!
Ομολογουμένως και χωρίς καμιά αμφιβολία ήταν μεγάλη η Αγροτική Λαϊκή Εξέγερση των Τρικάλων στις 2 Φλεβάρη 1925. Ήταν ένας Παλλαϊκός Ξεσηκωμός. Μια λαοθάλασσα δέκα και πλέον χιλιάδων ανθρώπων κατέκλυσε το κέντρο της πόλης μας, αποτελούμενη από αγρότες, εργάτες, επαγγελματίες, βιοτέχνες, παλαιούς πολεμιστές – που για δέκα χρόνια πολεμούσαν στους ελληνικούς πολέμους και κατέληξαν άκληροι και πάμφτωχοι στον τόπο τους.
Ήμαστε στις αρχές του 1925, δηλαδή δυόμισι περίπου χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, και η Θεσσαλία βράζει. Μεγάλες κινητοποιήσεις σε Καρδίτσα, Λάρισα και αλλού, διαδέχονται η μία την άλλη, για την απαλλοτρίωση των τσιφλικιών και την αποκατάσταση των ακτημόνων αγροτών και των παλαιών πολεμιστών, ως και την ικανοποίηση άλλων δίκαιων λαϊκών αιτημάτων, καθώς και να μη γίνει πόλεμος.
Μέσα σ’ αυτό το κλήμα η τοπική Ένωση Παλαιών Πολεμιστών από κοινού με το Εργατικό Κέντρο Τρικάλων αποφάσισαν να οργανώσουν συλλαλητήριο αλληλεγγύης προς τους αγρότες τη Δευτέρα 2 Φλεβάρη 1925, που έμελλε να μείνει ως η «Κόκκινη Δευτέρα» στην ιστορία του αγροτικού και λαϊκού κινήματος της χώρας.
Ήταν ένα ειρηνικό κατ’ αρχήν συλλαλητήριο.
Η άρνηση του Νομάρχη να παραλάβει το ψήφισμα το μετέβαλε σε αυθόρμητη οργισμένη εξέγερση κατά των κρατικών αρχών.
Κατεστάλη βίαια και αιματηρά. Δεκάδες οι νεκροί και τραυματίες στο κέντρο της πόλης.
Νεκροί ήταν:
- Μιχάλης Ράδος, εργάτης ξυλουργός.
- Γιώργος Ντάλλας, καρεκλάς.
- Νικόλαος Νταβάρας, καπνεργάτης (έπεσε μέσα σ’ ένα ασβεστόλακκο με ένα τενεκέ λάδι που κρατούσε στο χέρι του, που μόλις είχε αγοράσει στο δευτεριάτικο παζάρι).
- Νικόλαος Στεφίκος, εργάτης.
- Κώστας Βουτσελάς, αγρότης απ’ τον Πυργετό.
- Δημήτρης Κούτρας, αγρότης απ’ τις Καρυές.
- Κοριτσάκι 12 χρόνων, καπνεργάτρια.
Ήταν η πιο μεγάλη ανθρωποσφαγή που έγινε ποτέ στο κέντρο της πόλης μας. Συγχρόνως υπήρξε η πιο αιματηρή εξέγερση στην ιστορία του αγροτικού κινήματος της χώρας. Χαρακτηρίστηκε «κομμουνιστικό κίνημα», ενώ κάποιοι είδαν και «δάκτυλο της εβραϊκής φυλής», λόγω της συμμετοχής και εβραίων Τρικαλινών πολιτών. Βεβαίως, ο ρόλος του νεαρού τότε ΚΚΕ υπήρξε πολύ σημαντικός.
Όσο για τον μεγάλο αρνητικό πρωταγωνιστή εκείνης της μέρας αντισυνταγματάρχη Χρίστο Καβράκο, που πυροβόλησε πρώτος στο ψαχνό, μετά την άρνηση των φαντάρων να πυροβολήσουν και αφού εν τω μεταξύ είχε εξουδετερωθεί η Χωροφυλακή, φτάνει να επαναλάβουμε τα λόγια του Μανώλη Γλέζου που από δω τα Τρίκαλα το 2010 είπε επί λέξει: «Η δράση του Καβράκου ήταν δολοφονική στα γεγονότα του 1925 και προδοτική τον Απρίλη του 1941» όταν ως Στρατιωτικός Διοικητής Αθηνών παρέδωσε την πρωτεύουσα στον Χίτλερ. Κι όμως μερικοί Τρικαλινοί δηλώνουν και σήμερα …οπαδοί του !!
Αξίζει να σημειωθεί ότι στα γεγονότα του 1925 συμμετείχε μια μικρή συμπατριώτισσά μας, ένα 9χρονο κοριτσάκι η Αλέγρα Φελούς, μια μετέπειτα αγωνίστρια που υπήρξε θρύλος στη διάρκεια της κατοχής και της Εθνικής Αντίστασης. Κατέβηκε στο συλλαλητήριο του 1925 μαζί με το θείο της Ραφαήλ Φελούς, γραμματέα τότε του ΚΚΕ στην περιοχή μας και πρωταγωνιστή στα γεγονότα. Σε τέσσερες μέρες από σήμερα συμπληρώνεται ένας χρόνος απ’ τον θάνατο, σε βαθύτατο γήρας, της Αλέγρας Φελούς στη Αθήνα. Μετά τα γεγονότα του 1925, λόγω της τρομοκρατίας που επικράτησε στην πόλη μας, η εβραϊκή οικογένεια Φελούς μετακόμισε στον Βόλο.
Σε αντίθεση με το Κιλελέρ που ήταν μια καθαρά αγροτική εξέγερση, η εξέγερση στα Τρίκαλα του 1925 υπήρξε η πρώτη στην Ελλάδα κοινή εργατο-αγροτική εξέγερση. Πρόκειται για «αρραβώνα αίματος εργατιάς – αγροτιάς», όπως έγραψαν οι ιστορικοί. Ήταν μια εξέγερση του Τρικαλινού Λαού. «Σύμπας ο (Τρικαλινός) Λαός» αναφέρει το Ψήφισμα, το οποίο συνέταξε η «Επιτροπή Λαού», όπως αναφέρεται.
Το αίμα των αθώων συμπολιτών μας δεν πήγε όμως χαμένο. Η Εξέγερση των Τρικάλων του 1925 υπήρξε σταθμός στην ιστορία του αγροτικού κινήματος που ανάγκασε τις κυβερνήσεις να επιταχύνουν την ολοκλήρωση των αγροτικών απαλλοτριώσεων.
Πρόπερσι, όπως είπαμε και παραπάνω, μετά από 85 χρόνια λησμονιάς, αναγνωρίστηκε επίσημα η Εξέγερση του 1925. Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Τρικκαίων – με την ψήφο όλων των παρατάξεων – αποφάσισε την επίσημη αναγνώριση της Αγροτικής Λαϊκής Εξέγερσης των Τρικάλων του 1925, καθιέρωσε ως ημέρα μνήμης για την πόλη την πρώτη Κυριακή κάθε Φλεβάρη, την ανέγερση μνημείου για τα θύματα της Τρικαλινής Εξέγερσης σε τούτη την πλατεία που έλαβε το όνομά της και, τέλος, να δοθούν τα ονόματα των 7 νεκρών συμπολιτών μας σε ισάριθμους παρακείμενους δρόμους.
Ήταν μια τολμηρή απόφαση που δικαίως χαρακτηρίστηκε ως πράξη ιστορικής δικαιοσύνης, πράξη δικαίωσης όσων Τρικαλινών αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για τα δίκαια των αγροτών και των λαϊκών τάξεων στο μακρινό 1925. Το σημερινό Δημοτικό Συμβούλιο, συντονιζόμενο με το κοινό αίσθημα των Τρικαλινών, με ικανοποίηση βλέπουμε να υλοποιεί σταδιακά όλες τις παραπάνω αποφάσεις.
Βέβαια όλα αυτά, ως Πρωτοβουλία Πολιτών, τα κρίναμε ως «ΜΙΣΗ ΝΙΚΗ».
Ζητάμε και θα συνεχίσουμε τον αγώνα, επιπροσθέτως, για :
1 – ΜΕΤΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΟΔΟΥ από ΧΡ. ΚΑΒΡΑΚΟΥ (που αιματοκύλησε τον λαό των Τρικάλων) σε «ΟΔΟΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΕΞΕΓΕΡΣΗΣ ΤΡΙΚΑΛΩΝ 1925» ή «ΟΔΟΣ 2ας ΦΛΕΒΑΡΗ 1925», που είναι το ίδιο, και
2 – Να ληφθεί απόφαση – πρόταση του Δημοτικού Συμβουλίου που θα απευθύνεται στο ΓΕΣ για αφαίρεση της ονομασίας «ΚΑΒΡΑΚΟΥ», που έδωσε η χούντα στο στρατόπεδο που στεγάζεται η Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών, λόγω προσβολής της μνήμης της πόλης.
Το μότο της Πρωτοβουλίας μας παραμένει σταθερό και αμετακίνητο: ΟΙ ΛΕΥΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΡΑΦΤΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΚΑΚΟΓΡΑΜΜΕΝΕΣ ΝΑ ΞΑΝΑΓΡΑΦΤΟΥΝ.
Αγαπητοί συμπολίτες
Εάν ισχύει πως «οι εξεγέρσεις αποτελούν την ατμομηχανή της ιστορίας», όπως είπε ο Μαρξ, τότε και η μεγάλη Τρικαλινή Εξέγερση του 1925 μπορεί να παίξει τον δικό της σπουδαίο ρόλο. Πρώτα απ’ όλα μέσα στις ίδιες τις συνειδήσεις μας! Είναι επίκαιρη και μας διδάσκει!
Άλλωστε οι ιστορικές εξεγέρσεις των λαών δικαιώνονται μόνο με νέους αγώνες. Και νέες εξεγέρσεις! όταν οι συνθήκες το απαιτούν.
Σήμερα που η χώρα μας υποβιβάζεται σε προτεκτοράτο και λεηλατείται άγρια από ξένους και ντόπιους κατακτητές, ενώ ο λαός ληστεύεται μέχρι θανάτου, ο Λαϊκός Ξεσηκωμός, η Λαϊκή Επανάσταση, είναι μονόδρομος μέσα στο 2012, και αυτό είναι η καλύτερη δικαίωση, είναι ο ακριβότερος φόρος τιμής που θα αποτίσουμε στους εξεγερμένους προγόνους μας.
– Ζήτω το εξεγερσιακό μήνυμα του 1925!
– Η επανάσταση του 2012 πλησιάζει!
Σας ευχαριστώ.»