Η επικράτηση των φαύλων αντιλήψεων και πρακτικών στη δημόσια ζωή του τόπου αποτυπώνει τη διαχρονική εξέλιξη ενός σαθρού και απαξιωμένου πολιτικού συστήματος, οι αντοχές του οποίου δοκιμάζονται οριακά στις…
μέρες μας. Ωστόσο, οι αλγεινές εντυπώσεις που προκλήθηκαν το τελευταίο διάστημα με αφορμή τον διορισμό συγγενικών προσώπων του πρώην Προέδρου της Βουλής κ. Β. Πολύδωρα και του νυν α’ αντιπροέδρου κ. Ι. Τραγάκη σε θέσεις μετακλητών υπαλλήλων, διέγειραν για πολλοστή φορά τα κοινωνικά αντανακλαστικά όσων διαπιστώνουν ότι παρά την κρίση ο «άνεμος» της ευνοιοκρατίας και του νεποτισμού πνέει για τα καλά εντός των τειχών του Κοινοβουλίου.
Οι διορισμοί από το «παράθυρο» και η πρακτική των μονιμοποιήσεων μετακλητών υπαλλήλων στη Βουλή αποτέλεσαν μια «φάμπρικα» τακτοποιήσεων ημετέρων, με τη συνακόλουθη ευνοϊκή μεταχείριση και τα προνόμια που τους αποδίδονταν από καιρού εις καιρόν να προκαλούν το αίσθημα δικαίου και ισονομίας. Η οικονομική κρίση έφερε στην επιφάνεια το πρόβλημα. Το πέπλο προστασίας που είχε δημιουργηθεί αποτελεί πια σε ορισμένο βαθμό παρελθόν και οι υπάλληλοι της Βουλής, αν και θεωρούνται πάντα ότι βρίσκονται σε καλύτερη μοίρα από τους υπόλοιπους υπαλλήλους του Δημοσίου, έχουν υποστεί και αυτοί τον πέλεκυ των περικοπών. Ωστόσο, μία θέση στη Βουλή ήταν πάντα και παραμένει περιζήτητη. Εξ ου και η σπουδή των κκ. Β. Πολύδωρα και Ι. Τραγάκη να προσλάβουν συγγενικά τους πρόσωπα. Το προνόμιο αυτό άλλωστε τους δίνει ο Κανονισμός της Βουλής, ο οποίος έχει διαμορφωθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του εκάστοτε Προέδρου της Βουλής. Ετσι, κατά το άρθρο 41 του Κανονισμού, προβλέπεται η σύσταση στα γραφεία των πρώην Προέδρων της Βουλής έξι θέσεων μετακλητών, των πρώην Πρωθυπουργών πέντε θέσεων, των πρώην αντιπροέδρων της κυβέρνησης μία θέση και των πρώην προέδρων των Κοινοβουλευτικών Ομάδων μία θέση. Οσον αφορά τους νυν Προέδρους της Βουλής, αυτοί δικαιούνται 12 μετακλητούς υπαλλήλους, οι αντιπρόεδροι από πέντε και από τέσσερις ο γενικός και ο ειδικός γραμματέας του Κοινοβουλίου.
Η γνωστοποίηση, μέσω του αιτήματος της ΔΗΜΑΡ για πλήρη κατάργηση της δυνατότητας διορισμού οικείων και μη προσώπων, μίας ακόμη ευνοϊκής διάταξης η οποία προβλέπει ότι ο Πρόεδρος της Βουλής μπορεί να προσλαμβάνει κατά την απόλυτη κρίση του και κατά παρέκκλιση από τις γενικές και ειδικές διατάξεις και δίχως η απόφαση να δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως πάνω από 70 άτομα διαφόρων ειδικοτήτων, μεταξύ αυτών και οκτώ δημοσιογράφους, προσέδωσε μία ακόμη θλιβερή διάσταση στο «σίριαλ» των διορισμών, καθώς οι εν λόγω θέσεις «παρά τω προέδρω» διέπονται από σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, αν και προβλέπεται ότι η σχέση αυτή λύεται «ελευθέρως οποτεδήποτε με απόφαση του Προέδρου της Βουλής και αυτοδικαίως μόλις αποβάλει για οποιονδήποτε λόγο την ιδιότητά του». Βεβαίως είναι γνωστό στους παροικούντες το Κοινοβούλιο ότι όποιος κατάφερε να «τρουπώσει» έφυγε μόνο όταν συνταξιοδοτήθηκε, εκτός εκείνων που κρίθηκε απαραίτητο να μετακινηθούν. Πάντως η δυνατότητα αυτή του Προέδρου της Βουλής να διατηρεί έναν μικρό «στρατό» υπαλλήλων δεν αφορά την τρέχουσα περίοδο, καθώς θεσπίστηκε το 1997 και αναθεωρήθηκε – επί τα βελτίω, εννοείται – το 2009, ενώ αφορά την πρόσληψη των προαναφερθέντων άπαξ και όχι από τον εκάστοτε Πρόεδρο της Βουλής.
Οι παλαιότεροι θυμούνται ότι τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης και ως το 1980 οι υπάλληλοι της Βουλής χωρίζονταν σε Κορινθίους και Βοιωτούς, καθώς οι μεν είχαν διοριστεί επί προεδρίας του Κωνσταντίνου Παπακωνσταντίνου που καταγόταν από την Κόρινθο και οι δε επί προεδρίας του Βοιωτού Δημητρίου Παπασπύρου (ο οποίος έφερε και το παρατσούκλι «Παλάντζας»). Το προνόμιο των Προέδρων να προσλαμβάνουν υπαλλήλους συνεχίστηκε, ενώ σταδιακά έλαβε σε ορισμένες περιπτώσεις και… διακομματικό χαρακτήρα. Επί ΠαΣοΚ οι «συσχετισμοί δυνάμεων» μεταξύ των υπαλλήλων άρχισαν σταδιακά να αλλάζουν. Αν και επί της «σφιχτής», όπως την αποκαλούν, προεδρίας Ιωάννη Αλευρά έγιναν οι πρώτοι διορισμοί μέσω διαγωνισμού, τότε εγκαινιάζεται το καθεστώς των μετακλητών και των επιστημονικών συνεργατών, το οποίο σύντομα πυροδότησε το «αλισβερίσι» των συγγενών, των συζύγων και των παιδιών, όπως και των στενών συνεργατών τους, διαφόρων πολιτικών αξιωματούχων. Το καθεστώς των μετακλητών εδραιώθηκε στην πορεία όταν τουλάχιστον τρεις φορές έγινε η μονιμοποίησή τους: επί προεδρίας Αθανάσιου Τσαλδάρη αλλά και επί προεδρίας των κκ. Απ. Κακλαμάνη και Δ. Σιούφα. Παλαιοί κοινοβουλευτικοί ενθυμούνται πως όταν ανέλαβε ο αείμνηστος Τσαλδάρης το 1989, μια «φουρνιά» υπαλλήλων συνταξιοδοτήθηκε ανοίγοντας ένα μεγάλο παράθυρο για προσλήψεις, τις οποίες ωστόσο απέφυγε ως σώφρων πολιτικός να περιορίσει στον δικό του κομματικό χώρο, αλλά τους προσέδωσε διακομματικό χαρακτήρα, διορίζοντας υπαλλήλους που του συνέστησαν έπειτα από προτροπή του όλα τα κόμματα.
Η αρχή της διόγκωσης
Οταν παρέλαβε τη Βουλή ο Αθανάσιος Τσαλδάρης το 1989 από τον προκάτοχό του Ιωάννη Αλευρά είχε λιγότερους από 500 υπαλλήλους. Το 1991 έφτασαν τους 571.
Το κανάλι και το γυμναστήριο
Το 1994 επί Κακλαμάνη οι κατεχόμενες θέσεις ήταν 710 και σε μία δεκαετία ανήλθαν σε 824, αριθμός ο οποίος φαίνεται να αυξήθηκε ως τις εκλογές του 2004, ξεπερνώντας σύμφωνα με κάποιες πηγές τους 1.000, καθώς είχαν δημιουργηθεί νέες θέσεις λόγω της λειτουργίας του Καναλιού της Βουλής, του Βρεφονηπιακού Σταθμού, του γυμναστηρίου, αλλά και με την πρόσληψη ειδικών φρουρών.
Το μεγάλο κύμα
Επί Μπενάκη το 2006 οι υπάλληλοι είχαν φτάσει τους 1.305. Επί Σιούφα το 2009 και δίχως να συμπεριλαμβάνεται το τελευταίο «κύμα» μονιμοποιήσεων μετακλητών, το οποίο κάλυψε τις διακομματικές «ανάγκες», οι κατεχόμενες θέσεις έφτασαν τις 1.514.
Οι 1.743 του Κοινοβουλίου
Το «τοπίο» σήμερα: Οι υπάλληλοι μαζί με τους 72 ειδικούς φρουρούς ανέρχονται συνολικά σε 1.383. Αν προστεθούν και οι 360 αστυνομικοί της φρουράς του Κοινοβουλίου (αναμένεται να μειωθούν κατά 130), τότε ο συνολικός αριθμός φτάνει τους 1.743.
Οι μετακλητοί
Ρυθμίσεις με διακομματικό όφελος
Οι θέσεις των μετακλητών υπαλλήλων αποτέλεσαν στην πράξη το πλέον πρόσφορο μέσο για να μονιμοποιηθεί κάποιος στη Βουλή. Υπήρξαν μάλιστα και αναδρομικές μονιμοποιήσεις με δικαίωμα μετάταξης σε άλλους τομείς του Δημοσίου (με αιχμή το «προνομιούχο», άλλοτε, υπουργείο Οικονομικών κ.ά.) όσων είχαν υπηρετήσει στο παρελθόν, τουλάχιστον για δύο χρόνια, σε Κοινοβουλευτικές Ομάδες ή βουλευτές. Αυτό έγινε επί προεδρίας Κακλαμάνη, ενώ την περίοδο που ανέλαβε Πρόεδρος της Βουλής η κυρία Αννα Μπενάκη-Ψαρούδα το φαινόμενο των μονιμοποιήσεων παρακάμφθηκε, καθώς προκρίθηκαν οι απευθείας διορισμοί, για να επανέλθει και μάλιστα με μεγάλη δυναμική επί προεδρίας Σιούφα. Με μια νέα, εξαιρετικά ευνοϊκή ρύθμιση (με αναδρομικό χαρακτήρα) προβλεπόταν ότι όσοι υπηρέτησαν ως μετακλητοί υπάλληλοι στα κόμματα ή στον Πρόεδρο και στους αντιπροέδρους της Βουλής αποκτούσαν δικαίωμα μονιμοποίησης ακόμη και αν η υπηρεσία τους διήρκεσε μία ημέρα. Ηταν μια κίνηση με διακομματικά οφέλη, καθώς μέσω του «παραθύρου» αυτού προσελήφθησαν και μονιμοποιήθηκαν (και) υπάλληλοι του ΠαΣοΚ, με τον τότε Πρόεδρο της Βουλής κ. Φ. Πετσάλνικο να επιρρίπτει την ευθύνη… στον εμπνευστή της ρύθμισης, την οποία και κατήργησε καθιερώνοντας τους όρους του ΑΣΕΠ για τις προσλήψεις.
Ρεπορτάζ : Λάμπρος Σταυρόπουλος
(από το Βήμα της Κυριακής)