Ζάχαρη: Ιδού γιατί είναι δύσκολο να κόψεις αυτό το γλυκό «ναρκωτικό»

Μπορεί να ακουστεί παράξενο αλλά η κατανάλωση ζάχαρης έχει αρχίσει να μειώνεται σταδιακά από το 2008. Αυτό μπορεί να συμβαίνει για πολλούς λόγους όπως λόγω της αλλαγή; του τρόπου ζωής και η πιθανή αλλαγή στα γούστα του πληθυσμού αλλά και η μόδα που κυριαρχεί στις δίαιτες την τελευταία δεκαετία.

Η κατανόηση του κινδύνου της κατανάλωσης ζάχαρης μπορεί επίσης να αποτελεί έναν καλό λόγο που παρατηρήθηκε η μείωση στην κατανάλωσή της. Η μείωση της πρόσληψης της ζάχαρης έχει ξεκάθαρα οφέλη για την υγεία ενώ μπορεί να βοηθήσει στην μείωση του βάρους αλλά και στην βελτίωση της υγείας των δοντιών. Ωστόσο δεν είναι και τόσο εύκολο να κόψεις την ζάχαρη και πολλοί άνθρωποι αντιμετωπίζουν προβλήματα όταν το κάνουν. Για παράδειγμα πολλοί έχουν πονοκέφαλο, κούραση και αλλαγή στην διάθεσή τους, γεγονός το οποίο μπορεί να είναι παροδικό αλλά δεν είναι ευχάριστο.

Αυτό συμβαίνει γιατί ο εγκέφαλος συνδέει μάλλον τη ζάχαρη με την επιβράβευση του οργανισμού αν και οι παρενέργειες της έλλειψης ζάχαρης είναι για την ώρα ελάχιστα κατανοητές. Μειώνοντας την ζάχαρη πάντως μειώνεται και πρόσληψη θερμίδων.

Σε κάθε περίπτωση η ζάχαρη έχει επίδραση στον εγκέφαλο και για αυτό ο εθισμός στη ζάχαρη είναι ένα πεδίο που ακόμα μελετάται. Η σουκρόζη (ζάχαρη) ενεργοποιεί τους γλυκούς υποδοχείς στο στόμα οι οποίοι με τη σειρά τους οδηγουν στην απελευθέρωση της ντοπαμίνης στον εγκέφαλο. Η ντοπαμίνη είναι ο νευροδιαβιβαστής, το χημικό το οποίο περνάει τα μηνύματα στον εγκέφαλο. Όταν είμαστε εκτεθειμένοι σε ένα ερέθισμα το οποίο είναι επιβραβευτικό, ο εγκέφαλος μας απαντά απελευθερώνοντας ντοπαμίνη, το οποίο είναι γνωστό και ως το χημικό της επιβράβευσης.

Τα οφέλη αυτά της ντοπαμίνης είναι ορατά στο σημείο του εγκεφάλου που σχετίζεται με την ευχαρίστηση και την ανταμοιβή. Η επιβράβευση ελέγχει την συμπεριφορά μας, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι οδηγούμαστε να επαναλάβουμε τις συμπεριφορές οι οποίες προκαλούν την έκλυση ντοπαμίνης. Αυτός είναι ο λόγος που ψάχνουμε και φαγητό και ειδικά τις λιχουδιές.

Μελέτες που έγιναν τόσο σε ζώα και σε ανθρώπους έδειξαν πως η ζάχαρη ενεργοποιεί αυτές τις διόδους της επιβράβευσης. Η έντονη γλυκιά γεύση ξεπερνά ακόμα και την κοκαΐνη σε ό,τι σχετίζεται με την επιβράβευση. Ενδιαφέρον είναι ότι η ζάχαρη μπορεί να ενεργοποιήσει αυτές τις διόδους στον εγκέφαλο είτε η γεύση έρχεται κατευθείαν από το στόμα είτε αν χορηγείται στο αίμα σύμφωνα με μελέτες που έγιναν σε ποντίκια. Αυτό σημαίνει ότι παρενέργειες είναι ανεξάρτητες από την γλυκιά γεύση.

Στους αρουραίους πάντως φαίνεται ότι η κατανάλωση σουκρόζης μπορεί να αλλάξει τις αλλαγές στη δομή του εγκεφάλου που ενεργοποιεί η ντοπαμίνη όπως επίσης και να τροποποιήσει την συναισθηματική διαδικασία και συμπεριφορά τόσο σε ζώα όσα και ανθρώπους.

Είναι προφανές ότι η ζάχαρη έχει ισχυρή επίδραση πάνω μας και για αυτό δεν μας κάνει εντύπωση όταν βλέπουμε τις παρενέργειες που βιώνει κάποιος όταν κόβει ή μειώνει την ζάχαρη. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν πτώση της διάθεσης, άγχος, ζαλάδα, λιγούρες, κόπωση και πονοκέφαλο για αυτό και το κάνει κανείς δίαιτα και να κόβει την ζάχαρη είναι δύσκολο.

Ο εθισμός στην ζάχαρη είναι μια αμφιλεγόμενη άποψη πάντως. Παρόλα αυτά έρευνες σε ζώα δείχνουν ότι οι παρενέργειες μοιάζουν με αυτές των ναρκωτικών. Οι έρευνες ωστόσο που έχουν γίνει αφορούν ζώα και όχι ανθρώπους και είναι δύσκολο να βγάλουμε το ίδιο συμπέρασμα για τους ανθρώπους χωρίς τις απαραίτητες κλινικές δοκιμές.

Σε κάθε περίπτωση οι αλλαγές στην χημεία του εγκεφάλου είναι σχεδόν βέβαιες σε όσους μειώνουν ή κόβουν την ζάχαρη. Η ντοπαμίνη ρυθμίζει και τις ορμόνες και είναι πιθανό να συνδέεται και με τη ναυτία και τη ζαλάδα. Όπως και να έχει τα συμπτώματα αυτά είναι παροδικά. Αν μειώσετε την ζάχαρη μακροπρόθεσμα η υγεία σας θα είναι καλή για αυτό το κλειδί είναι να περάσουν οι πρώτες εβδομάδες.

Απόδοση από το https://theconversation.com