(Μια παρέμβαση με το δικαίωμα αυτού που δεν γεννήθηκε στα Τρίκαλα, δεν κατάγεται καν από αυτά επέλεξε όμως εδώ και δεκαετίες να ζει σε αυτά) .
Ζώντας στα Τρίκαλα, βλέπω κάθε μέρα την ομορφιά αυτού του τόπου – το ποτάμι να περνά από την καρδιά της πόλης, τα Μετέωρα να δεσπόζουν στον ορίζοντα, τα χωριά της Πίνδου να μοιάζουν με ζωντανά παραμύθια. Ακούω «έξυπνες» εξυπνάδες όμως πίσω από αυτή την εικόνα η αλήθεια είναι σκληρή: «Αγαπητό υδροκέφαλο κράτος μας έχεις εγκαταλείψει».
Η ερήμωση που δεν είναι τυχαία
Η απογραφή δείχνει ότι αυτό που λέγαμε Νομός Τρικάλων έχει χάσει πληθυσμό. Τα χωριά ερημώνουν, σχολεία κλείνουν, οι νέοι φεύγουν. Αυτό δεν είναι «μοίρα». Είναι το αποτέλεσμα πολιτικών δεκαετιών που συγκέντρωσαν τα πάντα στην Αθήνα, άντε και με ολίγη Θεσσαλονίκη (πατρίδα μου γλυκιά), αφήνοντας την περιφέρεια να μαραζώνει.
Υποδομές που κατέρρευσαν και η αποκατάσταση χρονίζει …
Μετά τις πλημμύρες του Daniel το 2023, η σιδηροδρομική σύνδεση των Τρικάλων «βούλιαξε». Δυο χρόνια μετά και τα Τρίκαλα παραμένουν χωρίς τρένο. Δύο χρόνια χωρίς βασική σιδηροδρομική πρόσβαση σε μια περιοχή που παράγει το μεγαλύτερο μέρος της γεωργικής και κτηνοτροφικής παραγωγής της χώρας. Αν αυτό είχε συμβεί στην Αττική θα είχε σημάνει συναγερμός. Στη Θεσσαλία όμως; Υποσχέσεις, καθυστερήσεις, σιωπή.
Ο Ε65 προχώρησε σαν χελώνα, το εσωτερικό οδικό δίκτυο μας γυρίζει στην ευτυχισμένη δεκαετία του 80. Δεν είναι αμέλεια είναι πολιτική επιλογή.
Οι πλημμύρες ως εθνικό σκάνδαλο
Ο Daniel δεν ήταν μόνο μια φυσική καταστροφή, ήταν η τραγική απόδειξη της κρατικής αδιαφορίας δεκαετιών αλλά και της ανεπάρκειας των τοπικών αρχών. Δεν έγιναν αντιπλημμυρικά έργα, δεν ενισχύθηκαν τα ποτάμια αναχώματα, δεν υπήρξε σχέδιο. Όταν ήρθε η καταστροφή το βάρος έπεσε ξανά, τι περίεργο αλήθεια, στους κατοίκους και τους αγρότες. Σπίτια χάθηκαν, περιουσίες καταστράφηκαν, χωράφια θάφτηκαν στη λάσπη.
Ποιος πλήρωσε το τίμημα; Εμείς εδώ φυσικά. Ποιος λογοδότησε; Κανείς φυσικά.
Μια παραγωγική γη χωρίς στήριξη
Η Θεσσαλία και ειδικά τα Τρίκαλα είναι από τις παραγωγικότερες περιοχές της Ελλάδας και όμως η υπεραξία φεύγει αλλού. Χωρίς μεταποίηση, χωρίς σύγχρονα κέντρα logistics, χωρίς κίνητρα και καθοδήγηση για καινοτομία, η παραγωγή των αγροτών μας φεύγει φθηνά στις αγορές και επιστρέφει πανάκριβη στα ράφια. Την ίδια ώρα δισεκατομμύρια δαπανώνται σε έργα, πολλά από αυτά αποτέλεσμα του υδροκεφαλισμού, στην πρωτεύουσα.
Η άνιση μεταχείριση που βγάζει μάτι
Δεν μιλάμε πια για αίσθηση αδικίας, δεν είναι ένας στείρος μικρόψυχος τοπικισμός, μιλάμε για γεγονός. Στην πρωτεύουσα επεκτείνεται το μετρό, γίνονται αναπλάσεις, εγκαινιάζονται νέοι αυτοκινητόδρομοι. Στη Θεσσαλονίκη ολοκληρώθηκε το μετρό, κατασκευάζονται νέοι περιφερειακοί δρόμοι. Στη Θεσσαλία; Σιδηρόδρομος ανύπαρκτος, δρόμοι μισοτελειωμένοι, έργα που δεν ξεκινούν ποτέ.
Η πολιτεία επέλεξε να συγκεντρώσει την ανάπτυξη σε δύο πόλεις, μετατρέποντας την περιφέρεια σε τόπο ενός κατώτερου θεού και θα συνεχίσει να το κάνει όσο της δίνουμε το δικαίωμα να μας θεωρεί κακόμοιρους αφελείς επαρχιώτες.
Τι κάνουν αλλού και γιατί εμείς μένουμε πίσω
Η εγκατάλειψη της περιφέρειας δεν είναι «μοίρα» είναι επιλογή. Στην Γαλλία πόλεις όπως η Λυών και η Λιλ έγιναν κέντρα ανάπτυξης, επειδή το κράτος επένδυσε σε σιδηρόδρομο υψηλών ταχυτήτων και σε πανεπιστήμια. Στην Ισπανία η Σαραγόσα συνδέθηκε με υψηλής ταχύτητας τρένο και μετατράπηκε σε κόμβο logistics. Στην Ιταλία περιφέρειες όπως η Εμίλια-Ρομάνια στηρίζονται στη μεταποίηση και την αποκεντρωμένη βιομηχανία.
Όλες οι παραπάνω χώρες έχουν πρωτεύουσες πιο ισχυρές από την Αθήνα, καμία τους όμως δεν εγκατέλειψε την περιφέρεια στο έλεος της ερήμωσης. Η Ελλάδα και πάλι θλιβερή εξαίρεση με ένα συγκεντρωτικό οικονομικό μοντέλο που βολεύει κάποιους λίγους.
Τι πρέπει να γίνει -χθες όχι αύριο
- Άμεση αποκατάσταση και αναβάθμιση της σιδηροδρομικής σύνδεσης. Κάθε μέρα χωρίς τρένο είναι οικονομική αιμορραγία.
- Ολοκλήρωση επιτέλους της Ε65 και σύγχρονο εσωτερικό οδικό δίκτυο
- Σχέδιο αντιπλημμυρικής προστασίας με σοβαρή χρηματοδότηση, όχι επικοινωνιακά μπαλώματα.
- Στήριξη της υπαίθρου με ουσιαστικά κίνητρα ώστε οι νέοι να μείνουν και να δημιουργήσουν εδώ.
- Επενδύσεις στην μεταποίηση και την καινοτομία ώστε η υπεραξία των προϊόντων μας να μένει στον τόπο μας.
- Πανεπιστημιακές και ερευνητικές δομές στην περιφέρεια, όπως έκαναν σε Γαλλία και Ιταλία, για να κρατήσουν νέους ανθρώπους κοντά στον τόπο τους.
Τελικά
Η εγκατάλειψη της Θεσσαλίας και των Τρικάλων δεν είναι φυσικό φαινόμενο, είναι αποτέλεσμα πολιτικών αποφάσεων. Καιρός να πούμε καθαρά: Η χώρα δεν προχωρά με τη μισή Ελλάδα πεταμένη στην άκρη.
Τα Τρίκαλα μπορούν να γίνουν κέντρο ανάπτυξης καινοτομίας και ζωής, αν όμως συνεχιστεί η αδιαφορία τότε η ερήμωση θα γίνει μόνιμη και μη αναστρέψιμη . Για εμάς που ζούμε εδώ η αποκέντρωση δεν είναι απλώς ιδέα. Είναι ζήτημα δικαιοσύνης, αξιοπρέπειας και επιβίωσης.
Γράφει ο Κώστας Παπανώτας εκπαιδευτικός και μέλος της Περιφερειακής Οργάνωσης Θεσσαλίας του Κινήματος Δημοκρατίας