Οι παγετώνες της Γροιλανδίας χάνουν κατά μέσο όρο 30 εκατ. τόνους πάγου την ώρα λόγω της κλιματικής κρίσης, όπως αποκαλύπτει νέα μελέτη, δηλαδή 20% περισσότερο από όσο υπολογιζόταν μέχρι τώρα.
Όπως αναφέρει ο Guardian, ορισμένοι επιστήμονες ανησυχούν ότι αυτή η πρόσθετη πηγή γλυκού νερού που εισρέει στον βόρειο Ατλαντικό μπορεί να σημαίνει ότι είμαστε πιο κοντά στην κατάρρευση του συστήματος ωκεάνιων ρευμάτων που ονομάζονται Μεσημβρινό Ανατρεπόμενο Ρεύμα του Ατλαντικού (Atlantic Meridional Overturning Current ή AMOC), με σοβαρές συνέπειες για την ανθρωπότητα.
Σημαντική απώλεια πάγου από τη Γροιλανδία ως αποτέλεσμα της παγκόσμιας υπερθέρμανσης έχει καταγραφεί εδώ και δεκαετίες. Οι τεχνικές που έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι σήμερα, όπως η μέτρηση του ύψους του στρώματος πάγου ή του βάρους του, είναι επαρκείς για τον προσδιορισμό των απωλειών που καταλήγουν στον ωκεανό και ανεβάζουν τη στάθμη της θάλασσας.
Ωστόσο, δεν μπορούν να εξηγήσουν την υποχώρηση των παγετώνων που βρίσκονται ήδη ως επί το πλείστον κάτω από το επίπεδο της θάλασσας στα στενά φιόρδ γύρω από το νησί. Στη μελέτη, οι επιστήμονες ανέλυσαν δορυφορικές φωτογραφίες για να προσδιορίσουν την τελική θέση των πολλών παγετώνων της Γροιλανδίας κάθε μήνα από το 1985 έως το 2022. Αυτό έδειξε μεγάλη και εκτεταμένη μείωση που συνολικά ανέρχεται σε ένα τρισεκατομμύριο τόνους χαμένου πάγου.
«Οι αλλαγές γύρω από τη Γροιλανδία είναι τεράστιες και συμβαίνουν παντού – σχεδόν κάθε παγετώνας έχει υποχωρήσει τις τελευταίες δεκαετίες», επισημαίνει ο επικεφαλής της μελέτης Δρ. Τσαντ Γκριν, από το Εργαστήριο Αεριοπροώθησης της NASA. «Είναι λογικό ότι αν ρίξεις γλυκό νερό στον βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό, τότε σίγουρα θα έχεις μια αποδυνάμωση του AMOC, αν και δεν έχω διαίσθηση για το πόσο θα αποδυναμωθεί».
Το AMOC ήταν ήδη γνωστό ότι βρισκόταν στο πιο αδύναμο σημείο του εδώ και 1.600 χρόνια και το 2021 οι ερευνητές εντόπισαν προειδοποιητικά σημάδια ενός σημείου καμπής. Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι η κατάρρευση μπορεί να συμβεί ήδη από το 2025, στο χειρότερο σενάριο.
Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, χρησιμοποίησε τεχνικές τεχνητής νοημοσύνης για να χαρτογραφήσει περισσότερες από 235.000 θέσεις άκρων παγετώνων κατά τη διάρκεια της περιόδου των 38 ετών. Αυτό έδειξε ότι το στρώμα πάγου της Γροιλανδίας είχε χάσει μια έκταση περίπου 5.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων πάγου στα όριά του από το 1985, που ισοδυναμεί με ένα τρισεκατομμύριο τόνους πάγου.
Η πιο πρόσφατη ενημέρωση από ένα πρόγραμμα που συγκεντρώνει όλες τις άλλες μετρήσεις των πάγων της Γροιλανδίας διαπίστωσε ότι 221 δισ. τόνοι πάγου χάνονται κάθε χρόνο από το 2003. Η νέα μελέτη προσθέτει άλλους 43 δισ. τόνους ετησίως, καθιστώντας τη συνολική απώλεια περίπου 30 εκατ. τόνους την ώρα κατά μέσο όρο.
Πόσο επικίνδυνο είναι το επιπλέον γλυκό νερό;
Οι επιστήμονες αναφέρουν: «Υπάρχει κάποια ανησυχία ότι οποιαδήποτε μικρή πηγή γλυκού νερού μπορεί να λειτουργήσει ως “σημείο καμπής”, που θα μπορούσε να προκαλέσει μια πλήρους κλίμακας κατάρρευση του AMOC, διαταράσσοντας τα παγκόσμια καιρικά πρότυπα, τα οικοσυστήματα και την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια. Ωστόσο, το γλυκό νερό από την υποχώρηση των παγετώνων της Γροιλανδίας δεν περιλαμβάνεται προς το παρόν στα ωκεανογραφικά μοντέλα».
Ο καθηγητής Τιμ Λέντον, από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ, που δεν συμμετείχε στη μελέτη, σχολιάζει: «Το κατά πόσον αυτή η προηγουμένως μη υπολογιζόμενη πηγή είναι αρκετό γλυκό νερό για να κάνει τη διαφορά εξαρτάται από το πόσο κοντά βρισκόμαστε στο σημείο καμπής». Ενώ ο καθηγητής Άντριου Σέπαρντ από το Πανεπιστήμιο της Νορθάμπρια είναι πιο καθησυχαστικός, θεωρώντας ότι ο ρυθμός απώλειας πάγου «εξακολουθεί να είναι πολύ κάτω από τα επίπεδα που απαιτούνται για να διαταραχθεί το AMOC».