Του Κων/νου Β. Παυλάκου,
π. Σχολικού Συμβούλου Φιλολόγων
«ουκ εν τω πολλώ το ευ, αλλ΄ εν τω ευ το πολύ»
Δηλαδή, δεν είναι στο πολύ το καλό, αλλά στο καλό είναι το πολύ (Αρχαιοελληνικό Ρητό)
ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ
Ο αείμνηστος καθηγητής της Ιστορίας Απόστολος Βακαλόπουλος (1909-2000), ο οποίος ανήλωσε τη ζωή του για την Ιστορία, έγραφε: «Η μύησή μας στην Ιστορία πρέπει ν’ αρχίζει από την ιστορία του τόπου όπου μένουμε. Τα τυχόν σωζόμενα μάλιστα μνημεία της μας παραστέκουν σαν πρόθυμοι οδηγοί, για να μας γνωρίσουν την αρχαία ή μεσαιωνική τοπογραφία και ιστορία και να μας προσανατολίσουν προς τη γενικότερη ιστορία του έθνους. Δυστυχώς όμως, οι περισσότερες τοπικές ιστορίες είναι γραμμένες από ερασιτέχνες. Εκείνο που λείπει απ’ αυτούς είναι η μύησή τους στα γενικά θεωρητικά προβλήματα της Ιστορίας και η πλαισίωση των τοπικών συμβάντων μέσα στα γεγονότα της εποχής. Επιχειρούν να γνωρίσουν το ειδικό, χωρίς να έχουν καμιά προετοιμασία και χωρίς καμιά γνώση του γενικού. Έτσι βέβαια δεν μπορούν να κινηθούν άνετα μέσα στο περιβάλλον της εποχής. [Αποστ. Ε. Βακαλόπουλου: Ο Χαρακτήρας των Ελλήνων, Θεσσαλονίκη 1983, σελ. 368]
Ο αγωνιστής της Επαναστάσεως του 1821 Γεώργιος Καραϊσκάκης (1782-1827) σε Αναφορά του προς την Διοίκηση (Κυβέρνηση) που την υπογράφει με την χαρακτηριστική ένδειξη «ο πατριώτης και αδελφός σας» (21 Ιανουαρίου 1827), απαλλαγμένος από κάθε τοπικιστικό σύνδρομο, έγραφε: «Ας λείψη το Πελοποννήσιοι, Νησιώται, Ρουμελιώται αλλ’ όλοι να νομιζώμεθα ΕΝ ως και είμεθα. Ομόνοια και αδελφοσύνη, από ταύτα κρέμαται η σωτηρία όλων μας και είμεθα όλοι αδελφοί και ΕΝ Έθνος». [Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, Εκδοτικός Οίκος Χάρη Πάτση, Αθήναι. Τόμος 150ς , σελ 37]
Ο βασιλιάς Φίλιππος της Μακεδονίας στο Πανελλήνιο Συνέδριο που έγινε στην Κόρινθο το 338 π.Χ, είπε: «Αδερφοί Έλληνες! Μεγάλη μέρα τούτη! Για πρώτη φορά, όλες οι ελληνικές πόλεις ενώνονται κι ειρηνεύουν. Για πρώτη φορά πλαταίνουν τόσο πολύ τα σύνορα της πατρίδας. Δεν περιορίζονται πια στα τείχη της Αθήνας ή της Σπάρτης ή οποιασδήποτε άλλης πολιτείας. Πλαταίνουν, φτάνουν από τη μια μεριά ως τη θάλασσα, κι από την άλλη ως τα ψηλά χιονισμένα βουνά της Μακεδονίας. Πελοπόννησος, Στερεά Ελλάδα, νησιά, Θεσσαλία, Ήπειρος, Μακεδονία, Θράκη, αυτή πρέπει να ’ναι από σήμερα και πέρα η πατρίδα του καθενός μας. Να μη λέμε: «Είμαι Αθηναίος, είμαι Κορίνθιος, είμαι Μακεδόνας». Παρά να λέμε όλοι: «Είμαι Έλληνας» Τίποτα άλλο».
[Νίκος Καζαντζάκης: Μέγας Αλέξανδρος, Εκδόσεις ΕΘΝΟΣ Α.Ε., Αθήνα 2014, σελ. 128]
Η ΠΟΙΗΣΗ «ΦΙΛΟΣΟΦΩΤΕΡΑ» από την ΙΣΤΟΡΙΑ
Ο ποιητής Νικηφόρος Βρεττάκος (1912 – 1991) έγραψε ένα ποίημά του με τον τίτλο: «Η ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ»:
«Κάποτε η ιστορία θα κρίνει. Είτε εμείς θα υπάρχουμε, είτε όχι, αδιάφορη εκείνη και αυστηρή,
θα πάρει το ψαλίδι της να κόψει έργα και λόγια,
απατηλά συνθήματα, πλαστογραφήσεις.
Μετά θα πιάσει να ζυγίζει. Ολόκληρα βουνά,
για ελάχιστα γραμμάρια μόνο που θα της μένουν
κέρδος και ουσία στα χέρια της· ενώ οι φωτιές θα καίνε
μέρες και νύχτες πλάι της τα θλιβερά αποκόμματα,
μέρες και νύχτες πλάι της σωρούς από σκουπίδια».
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Η επιστημοσύνη του σεβαστού καθηγητού της Ιστορίας, η πείρα του αγωνιστού της Εθνικής μας Ανεξαρτησίας που με το ΑΙΜΑ του έγραφε ιστορία, η Πανελλήνια ματιά του Φιλίππου, περασμένη μέσα από το πνευματικό φίλτρο του Ν. Καζαντζάκη και η διεισδυτική ματιά του ποιητού ας γίνουν φωτεινοί οδηγοί σε όσους νομίζουν ότι ιστοριογραφούν φορώντας τοπικιστικές διόπτρες και βαυκαλίζονται με την ιδέα ότι ο δικός τους και μόνο στενός τόπος είναι ο «ομφαλός της γης»!