Στην πατρίδα μου την Ελλάδα πολλοί πολίτες, υπερασπίζονται την προστασία και διάσωση της Βλάχικης- αρμάνικης γλώσσας και πολιτισμού, που σταδιακά και με το πέρασμα των χρόνων φθίνει. Η εγκατάλειψη της ελληνικής υπαίθρου και σειράς επαγγελματικών δραστηριοτήτων- όπως η μετακινούμενη κτηνοτροφία, αλλά και η εντεινόμενη αστυφιλία περιόρισε εκτενώς ειδικότερα στις διάφορες τοπικές εκφάνσεις της, εξαφανίζοντας γλωσσικά χαρακτηριστικά και ιδιώματα και πολλές τοπικές πολιτιστικές συνήθειες.
Από την πλευρά του κεντρικού κράτους βέβαια δεν έγινε καμιά προσπάθεια περιορισμού της εξαφάνισης αυτής -το αντίθετο μάλιστα. Θυμάμαι πολύ καλά ως παιδί την ταμπέλα στο λεωφορείο να αναγράφει την φράση-προσταγή: «ΟΜΙΛΕΙΤΕ ΕΛΛΗΝΙΚΑ».
Οι υπερασπιστές της Βλάχικης- αρμάνικης γλώσσας και πολιτισμού δραστηριοποιούνται σήμερα κυρίως μέσω διαφόρων τοπικών συλλόγων που υπάρχουν σε πολλές περιοχές της χώρας.
Από τις αρχές του περασμένου αιώνα το θέμα των ομιλούντων την βλάχικη γλώσσα έχει απασχολήσει τη χώρα μου, καθώς και δυνάμει εφαρμογής διεθνούς συμφωνίας εκδόθηκε το ΦΕΚ υπ’ αριθμ. 311/ 30 Οκτωβρίου 1923. Στο άρθρο 9 αναφέρεται χαρακτηριστικά πως: «Προκειμένου περί της δημοσίας εκπαιδεύσεως, η Ελληνική Κυβέρνηση θα παραχωρήση εν ταις πόλεσι και ταις περιφέρειαις ενθα υπάρχει σημαντική αναλογία υπηκόων ελλήνων ομιλούντων άλλην γλώσσαν ή την ελληνικήν τας προσηκούσας ευκολίας όπως εν τοις σχολείοις της κατωτέρας εκπαιδεύσεως η διδασκαλία γίνηται εν τη γλώση των τέκτων των ελλήνων τούτων υπηκόων. Η διάταξις αυτή δεν κωλύει την Ελληνικήν Κυβέρνησιν όπως καταστήση υποχρεωτικήν την διδασκαλίαν της ελληνικής γλώσσης εν τοι ειρημένοις σχολείοις. Εν ταις πόλεσι και ταις περιφέρειαις ένθδα υπάρχει σημαντική αναλογία υπηκόων ελλήνων ανηκόντων εις εθνικάς, θρησκευτικάς ή γλωσσικάς μειονότητας θέλει εξασφαλίσθή εις τας μειονότητας ταύτας δικαία συμμετοχή εις την απόλαυσιν και την διάθεσιν των χρηματικών ποσών άτινα θα διετίθεντο δια του προϋπολογισμού του Κράτος εκ του δημόσιου ταμείου, η δια των δημοτικών ή άλλων προϋπολογισμών, δι’ εκπαιδευτικούς, θρησκευτικούς ή φιλανθρωπικούς σκοπούς.
Αι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμοσθήσονται μόνο ως προς τα εδάφη τα περιελθόντα εις την Ελλάδα μετά την 1η Ιανουαρίου 1913».
Στο δε Άρθρο 12 αναφέρεται πως: «Η Ελλάς συμφωνεί να παραχωρήση, υπό τον έλεγχο του Ελληνικού Κράτους, εις τας βλαχικάς κοινότητας της Πίνδου τοπικήν αυτονομίαν ως προς τα θρησκευτικά ή σχολικά ζητήματα».
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έκανε παραδεκτή αναφορά μου με αριθμό 1431/2023, με σειρά από παρατηρήσεις (επιβεβαιώνοντας την πραγματική αναγκαιότητα) σχετικά με την προστασία των λιγότερο ομιλούμενων γλωσσών -διαλέκτων στην Ευρώπη, μεταξύ δε αυτών και της βλάχικης-αρμάνικης γλώσσας.
Η διάσωση μιας γλώσσας και ενός πολιτισμού που χάνεται είναι απολύτως σοβαρό ζήτημα, έχει τόσο εθνικές, όσο και διεθνείς διαστάσεις και ούτω χρήζει προσεκτικών χειρισμών, τοποθετήσεων και αναφορών και αντενδείκνυται απολύτως για «κυνήγι μαγισσών», όπως αυτό στο οποίο επιδίδονται κατά καιρούς διάφοροι κύκλοι εναντίον των υπερασπιστών της βλάχικης γλώσσας στην Ελλάδα, αναζητώντας ευκαιρίες (νέων) διχασμών και δημιουργίας λεκτικών (κατ’ αρχάς) πογκρόμ…
Ακόμα και μια υποψηφιότητα βουλευτή (όπως η υποψηφιότητα μου στις προτελευταίες εκλογές με το ΠΑΣΟΚ -ΚΙΝΑΛ) στις Εθνικές εκλογές, έχει συμβεί να δεχτεί λίγες ημέρες μάλιστα μόλις πριν τις κάλπες βολές, ύβρεις και κακόβουλους χαρακτηρισμούς (εν προκειμένω «φίδι των Σκοπίων») και αυτές τις ανυπόστατες κατηγορίες (με πρωτοσέλιδο τίτλο στην εφημερίδα ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ μάλιστα) μόνο και μόνο επειδή υφίσταται κάποια δράση του υποψηφίου ή παλαιότερες δραστηριότητες του σε σχέση με το ζήτημα της βλάχικης γλώσσας, λόγος για τον οποίον και δεν είναι αρεστός και αντιμετωπίζεται ως «αποδιοπομπαίος τράγος».
Συχνά πολιτιστικές εκδηλώσεις, ακόμα και γλέντια συλλόγων συνοδεύονται με αναρτήσεις γεμάτες από πικρόχολους σχολιασμούς σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή και δημοσιεύματα στον τύπο που εμπεριέχουν ανυπόστατα υπονοούμενα, ακόμα και ευθείες απειλές όπως έγινε πριν μερικούς μήνες. Με αφορμή δραστηριότητες – ταξίδια μου στο εξωτερικό (επρόκειτο για ταξίδια συμμετοχής σε συνέδρια και ημερίδες), με θέμα τη διάσωση της βλάχικης- αρμάνικης γλώσσας και πολιτιστικούς αμιγώς σκοπούς, όπως στο Μπιλμπάο της Ισπανίας, στην χώρα των Βάσκων, τον Νοέμβριο του 2024 και σε Βαλκανικές χώρες, όπως η Ρουμανία τον Μάιο του 2025) ή το παραδοσιακό γλέντι ενός Συλλόγου της Αθήνας (του Συλλόγου «Συντροφιά των Βλάχων Αθήνας»), τόσο τα ταξίδια μου, όσο και το γλέντι του παραπάνω Συλλόγου κατέστησαν στόχοι σε κατάπτυστο άρθρο που δημοσιεύτηκε με ψευδώνυμο, ήτοι αγνώστου συντάκτη σε τοπική εφημερίδα των Τρικάλων. Στο άρθρο «φωτογραφίζονται» και χαρακτηρίζονται ως ανεπιθύμητα στην ευρύτερη περιοχή των Τρικάλων και άλλα πρόσωπα πλην εμού, παρότι πρόκειται για καθόλα άξιους πολίτες που διαθέτουμε εγνωσμένη δημόσια παρουσία.
Επιπλέον χαρακτηριστικό αποτελεί η επιλεγμένη συρραφή ιστορικών γεγονότων και δράσεων μεμονωμένων προσώπων -πολλές φορές ακραία παραβατική διάρκειας άνω των 100 χρόνων για να εξαχθούν «κατασκευασμένα» συμπεράσματα για μας και το σήμερα, συμπεράσματα που κατατείνουν όχι μόνο στα πρόσωπα αλλά στο σύνολο μιας μεγάλης ανθρώπινης κοινότητας που απαρτίζουν όσοι αγαπούν και υπερασπίζονται την βλάχικη γλώσσα και πολιτισμό.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η προστασία μιας γλώσσας που χάνεται, γίνεται στόχος ύβρεων και χαρακτηρισμών, περί προδοσίας και (δήθεν) ανθελληνισμού των υποστηριχτών της, και η προσπάθεια αυτή εκκινεί από την αφετηρία της ευθείας παραποίησης της ιστορικής μα και της σημερινής πραγματικότητας, επί σκοπώ βλάβης τόσο κάθε προσώπου ξεχωριστά, όσο και ιδίως του συνόλου των υποστηριχτών της βλάχικης- αρμάνικης γλώσσας. Και όλα αυτά προς τέρψη ακραίων και όλως ανιστόρητων συνειρμών περί ορισμένης μορφής «καθαρότητας» και ανάγκης εξαγνισμού του ελληνικού γένους από φανταστικούς (ως εν προκειμένω) και μη εχθρούς, απόψεις που έχει πληρώσει οικτρά η ανθρωπότητα και μάλιστα στο πρόσφατο παρελθόν της, απόψεις της αυτής κατηγορίας που ενέπνευσαν τον Ναζισμό! Δεν θεωρώ μάλιστα τυχαίο που επώνυμος επικριτής μας κατά το παρελθόν υπήρξε με αρθρογραφία του και σημαίνον καθοδηγητικό στέλεχος της ήδη καταδικασθείσας εγκληματικής οργάνωσης «Χρυσή Αυγή». Στην προκείμενη περίπτωση πάντως του δημοσιεύματος της εφημερίδας των Τρικάλων η αντίδραση της ελληνικής δικαιοσύνης υπήρξε ταχεία αφού σε διάστημα μόλις λίγων ημερών ο κ Εισαγγελέας διέταξε στα πλαίσια εφαρμογής του αντιρατσιστικού Νόμου κατεπείγουσα προκαταρκτική εξέταση για την εξέταση της βασιμότητας της μήνυσης που καταθέσαμε και την απόδοση ευθυνών.
Το νήμα της κατασυκοφάντησης δράσεων μας που προηγούμενα ανέφερα πήραν διάφορα έντυπα για να σχολιάσουν εσχάτως ως «ύποπτη» την διεθνή συνάντηση για την βλάχικη γλώσσα που έλαβε χώρα στη Βιέννη τον Οκτώβριο του 2025.
Δεν παύει -καίτοι δεν είναι η πρώτη φορά -να μας προκαλεί την ίδια αλγεινή εντύπωση…
Πέρα από ευθείες παραβάσεις του Αντιρατσιστικού Νόμου Ν. 5285/2014, τέτοιου τύπου αρθρογραφία πλήττει τη διάταξη του άρθρου 57 του Αστικού Κώδικα, καθώς πρόκειται για πράξη παράνομης προσβολής της προσωπικότητας, προστατευόμενης από το Σύνταγμα (άρθρο 2 παρ. 1 και 5 παρ. 1, 2), την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ, Ν.Δ. 53/1974, άρθρο και από το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (ΔΣΑΠΔ, Ν. 2462/1997, άρθρα 17 και 22, αλλά και σειράς άρθρων του Ποινικού Κώδικα (Άρθρα 363 -συκοφαντική δυσφήμιση, άρθρο 333 ΠΚ -Απειλή, 361 ΠΚ -Εξύβριση) αλλά και άλλες διατάξεις ανά περίπτωση και τύπο δημοσιεύματος.
Στις περιπτώσεις αυτές και εφόσον καταστεί δυνατός ο εντοπισμός του υπαιτίου συντάκτη- γεγονός όχι αυτονόητο ιδίως όταν έχουμε αδικήματα τελούμενα μέσω διαδικτύου ή ηλεκτρονικών ιστοσελίδων, η επίτευξη της τιμώρησης χρηματικής -αστικής ή ποινικής του δράστη δεν είναι εύκολη και ιδίως γρήγορη καθώς υπάρχει μια εγγενής αδυναμία ταχείας απόδοσης της δικαιοσύνης, ενώ ένας μεγάλος κύκλος εξόδων συνοδεύει πάντοτε την όποια μορφής προσφυγή στην δικαιοσύνη.
Ο Σωτήρης Μπλέτσας είναι επιχειρηματίας βλάχικης καταγωγής και στέλεχος του ΠΑΣΟΚ