Εάν κρίνουμε από την εξέλιξη της εσωκομματικής διαδικασίας στο ΠΑΣΟΚ, ο αντικαταστάτης του κ. Παπανδρέου στην ηγεσία έχει πολλές πιθανότητες να μετατραπεί σε νέο Ζίγδη.
Ο Ζίγδης ήταν ένας αξιοπρεπής κεντρώος πολιτικός, ο οποίος δεν μπόρεσε να διαχειριστεί την ιστορική πτώση της ΕΔΗΚ και απλώς προήδρευσε στην αποσύνθεσή της, σε όφελος του ανερχόμενου τότε ΠΑΣΟΚ.
Με τον κ. Παπανδρέου να φτάνει στο τέλος της πολιτικής του διαδρομής, το ΠΑΣΟΚ θα χάσει τον οικογενειοκρατικό του χαρακτήρα αλλά και την αναφορά του στον παπανδρεϊσμό, που έχει ακόμη αρκετούς πιστούς. Οι επίδοξοι αντικαταστάτες του κ. Παπανδρέου είχαν όλοι συμμετοχή στην κυβερνητική του αποτυχία.
Κίνδυνος διάσπασης
Βενιζέλος, Λοβέρδος, Χρυσοχοΐδης εφάρμοσαν με ιδιαίτερα προβληματικό τρόπο την κυβερνητική πολιτική στο χώρο πολιτικής ευθύνης τους και τα πενιχρά αποτελέσματα δεν δικαιολογούν την αυτοπροβολή τους σαν εγγυητές του μέλλοντος του Κινήματος.
Το ΠΑΣΟΚ πλέον έχει χάσει την επαφή με την εκλογική και κοινωνική του βάση και τα ανώτατα στελέχη του δεν είναι σε θέση να προτείνουν μια αξιόπιστη στρατηγική για την αντιμετώπιση της κρίσης. Εξελίχθηκαν πολιτικά μέσα από ένα παραδοσιακό πάρε δώσε, που συνέβαλε στο δημοσιονομικό εκτροχιασμό της χώρας. Είναι δύσκολο έως αδύνατο να μετατραπούν σε ώριμη πολιτική ηλικία σε ικανούς διαχειριστές, που θα δημιουργήσουν μια νέα κοινωνική και πολιτική δυναμική. Ακόμη και στην περίπτωση που ξεπεράσουν τον κακό εαυτό τους, είναι αμφίβολο ότι θα τους ακολουθήσουν οι περισσότεροι από τους ψηφοφόρους τους, οι οποίοι έχουν εκπαιδευτεί σε μία εντελώς διαφορετική πολιτική.
Η αλλαγή της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ δεν εγγυάται το νέο ξεκίνημα. Το πιθανότερο είναι ότι ο αντικαταστάτης του κ. Παπανδρέου δεν θα μπορέσει να συσπειρώσει τις δυνάμεις του Κινήματος και θα καταγράψει στις βουλευτικές εκλογές ένα ποσοστό της τάξης του 20%. Η επόμενη ημέρα θα είναι εφιαλτική, καθώς θα έχει χαθεί κάθε προοπτική γρήγορης επανόδου στην εξουσία και οι 50-60 βουλευτές του Κινήματος θα θεωρήσουν το νέο ηγέτη μέρος του προβλήματος. Ορισμένοι από αυτούς θα αναζητήσουν την πολιτική σωτηρία στη συνεννόηση με την Κεντροδεξιά, άλλοι θα στραφούν προς τα κόμματα της Αριστεράς και μερικοί εναντίον του νέου ηγέτη.
Η αναμενόμενη γρήγορη φθορά της επόμενης κυβέρνησης δεν πρόκειται να λύσει το πολιτικό πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ. Η ανάμνηση της κυβερνητικής του αποτυχίας θα μείνει ισχυρή για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα να αποδειχθεί πρακτικά αδύνατη η πολιτική, εκλογική του σταθεροποίηση.
Ο Παπανδρέου πλησιάζει στο τέλος της πολιτικής διαδρομής του και μαζί με αυτόν φαίνεται ότι εξαντλεί τα πολιτικά, χρονικά περιθώριά του και το κόμμα που ίδρυσε ο πατέρας του.
Γιώργος Κύρτσος