Ο Χριστός σε ολόκληρο το ευαγγέλιο εστιάζει στην ουσία. Στέκεται στον έσω άνθρωπο. Εντοπίζει με πολλή διάκριση την αμαρτία και τα αρνητικά πάθη των ανθρώπων και τους καλεί να απελευθερωθούν, χωρίς να όμως ποτέ να τους δημιουργεί το αίσθημα της ενοχής. Ο Χριστός δεν δημιούργησε σε ολόκληρο το ευαγγέλιο ποτέ ενοχή, ακόμη και στον πιο αμαρτωλό άνθρωπο. Τις ενοχές τις δημιουργούμε εμείς οι άνθρωποι και κάποιες φορές, αν όχι τις περισσότερες, αυτό συμβαίνει από απωθημένα που έχουμε στο βάθος ή στην επιφάνεια της ύπαρξης μας, για να ελέγχουμε τους άλλους, για να δημιουργούμε τύψεις κ.ο.κ.
Την ημέρα του Πάσχα, σε κάποιο μέρος της πατρίδας μας, μία κοπέλα προσήλθε στην Θεία Κοινωνία, Ο Λειτουργός στην απόλυση, βαττολογώντας, ανάμεσα σε τόσο κόσμο, ‘’έδειξε’’ την κοπελίτσα, όπως την χαρακτήρισε, αναφέροντας ενώπιον όλων των πιστών πως δεν τον ενδιαφέρει αν εκείνη τη στιγμή η κοπελίτσα ακούει όσα εκείνος λέει για την ίδια. Στηλίτευσε δε με τους λόγους του το γεγονός ότι ήρθε να κοινωνήσει φορώντας δύο σκουλαρίκια σε μέρος του προσώπου της, προφανώς, και άλλο ένα στα χείλη και πως δεν άφησε κανένα σημείο του προσώπου που να μην είχε βάλει σκουλαρίκια. Αυτός είναι θεολογικός λόγος; Σχετίζεται με το συναρπαστικό γεγονός της Ανάστασης; Εντάσσεται στη θεματολογία της ημέρας εκείνης;
Η κοπελίτσα υπό ποιες προϋποθέσεις έπρεπε να προσέλθει στο μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας; Του φαίνεσθαι ή του είναι; Της καθαρής καρδιάς ή της άμεμπτης εξωτερικής εμφάνισης; Των τύπων ή της ουσίας; Έπρεπε να φορέσει κάποιο προσωπείο, να προσποιηθεί κάτι που δεν είναι ή που δεν θέλει να είναι για να κοινωνήσει το Σώμα και το Αίμα του Χριστού; Αναφορικά με τον Ιούδα, δεν είχε περάσει από το μυαλό των άλλων μαθητών ότι αυτός θα προδώσει τον Χριστό, φαινόταν σε όλα πιστός μαθητής του Κυρίου, κι όμως Τον πρόδωσε. Το εξωτερικό του περίβλημα δεν πρόδιδε τι θα ακολουθούσε. Υπεράνω πάσης υποψίας. Αυτός ο καθόλα πιστός ακόλουθος του Κυρίου. Εξωτερικά άμεμπτος.
Μέσα από αυτό το περιστατικό αναδύονται πολλά ζητήματα. Δεν μπορούν όμως να απασχολήσουν τις επόμενες σειρές. Το ζήτημα ίσως στο οποίο χρειάζεται να σταθούμε είναι πως στην σημερινή εποχή και κοινωνία και δυστυχώς ακόμη και μέσα στην Εκκλησία, σκεφτόμαστε, λειτουργούμε και ενεργούμε κατά τους τύπους, τους εξωτερικούς τύπους και όχι τον άνθρωπο εσωτερικά, στο βάθος του, το οποίο ομολογουμένως πολλές φορές παραμένει ανεξερεύνητο. Και περισσότερο εμείς οι κληρικοί, όλων των βαθμίδων. Κρίνουμε τους άλλους από την εξωτερική εμφάνιση, από αυτό που φαίνεται, από την εικόνα, αδιαφορώντας την ίδια στιγμή γι’ αυτό που πραγματικά είναι, για τον έσω άνθρωπο, το ουσιώδες. Η κοπελίτσα του περιστατικού προφανώς είχε σκουλαρίκια πάνω της. Δικό της θέμα. Ο Λειτουργός, προχώρησε ένα βήμα παραπέρα· σημείωσε στο αναστάσιμο κήρυγμα (το οποίο εκφυλίζεται πλείστες φορές από αθεολόγητες κορώνες, προσωπικές αυταρέσκειες και απροσπέλαστες βαττολογίες και γι’ αυτό δεν αγγίζει την πλειοψηφία του κόσμου) πως η κοπελίτσα αυτή έχει γεμίσει σκουλαρίκια γιατί προσπαθεί να καταξιωθεί. Ας μην πιάσουμε όμως την ψυχολογία, γιατί ο Carl Jung θα μας αποδομήσει όλους και πρώτα εμάς τους κληρικούς.
Το αμάρτημα του Λειτουργού δεν ήταν ότι δεν στάθηκε το Πάσχα στο πιο ανατρεπτικό, χαρμόσυνο και αυθεντικό μήνυμα που άκουσε και βίωσε ποτέ ο άνθρωπος στην ιστορία, αυτό της Ανάστασης του Θεανθρώπου και στις σωτηριολογικές του συνέπειες για την χριστιανική ανθρωπολογία, αν και αυτό έχουμε ανάγκη να μας απασχολεί, αλλά γιατί έκρινε την κοπελίτσα. Και μάλιστα για τον τρόπο με τον οποίο κοσμεί το σώμα της. Ενώπιον όλων. Μήπως με τα σκουλαρίκια στο πρόσωπο της, έπαψε να είναι εικόνα του Θεού; Μήπως έχει πάψει το καθ’ ομοίωση για εκείνη; Και εικόνες Θεού είμαστε και το καθ’ ομοίωση λειτουργεί από τη στιγμή της γέννησης μας, μας λένε οι Πατέρες.
Τέλος πάντων, ας απαντήσει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος σε όλα αυτά μέσα από τον Κατηχητικό του Λόγου, τον οποίο διαβάζουμε στην Θεία Λειτουργία της Κυριακής του Πάσχα: ‘’Αν καταπονήθηκε κανείς από τη νηστεία, ας λάβει τώρα το δηνάριο. Αν δούλεψε κανείς από την αυγή, ας δεχτεί σήμερα τη δίκαιη αμοιβή. Αν κανείς ήλθε αργά το πρωί, ας εορτάσει ευγνώμων. Αν έφτασε κανείς μεσημέρι, ας μην αμφιβάλλει καθόλου· γιατί καθόλου δεν ζημιώνεται. Αν έφτασε κανείς αργά το απομεσήμερο, ας πλησιάσει χωρίς ενδοιασμό. Αν έφτασε κανείς μόλις την ενδεκάτη, ας μην φοβηθεί για την αργοπορία· όντας ο κύριος του οίκου γενναιόδωρος δέχεται τον έσχατο όπως ακριβώς και τον πρώτο. Προσφέρει ξεκούραση σε κείνον που εργάστηκε την ενδεκάτη όπως σε κείνον που εργάστηκε από την αυγή. Και τον τελευταίο ευσπλαχνίζεται, και τον πρώτο περιποιείται. Και σε κείνον δίνει, και σ’ αυτόν χαρίζει. Και τα έργα υποδέχεται, και τη γνώμη καλωσορίζει. Και την πράξη τιμά, και την πρόθεση επαινεί. Εισέλθετε λοιπόν όλοι στη χαρά του Κυρίου μας. Και οι πρώτοι και οι δεύτεροι λάβετε την αμοιβή σας. Πλούσιοι και φτωχοί χορέψτε αγκαλιασμένοι. Εγκρατείς και αμέριμνοι τιμήσατε την ημέρα. Νηστεύσαντες και μη νηστεύσαντες ευφρανθείτε σήμερα. Το τραπέζι είναι γεμάτο, απολαύστε την πολυτέλεια όλοι’’.
Πρεσβύτερος Ηρακλής Φίλιος (Θεολόγος, Βαλκανιολόγος)
Κληρικός Ι.Μ. Σταγών & Μετεώρων