(13/14)
Προς μία επόμενη Αγία και Μεγάλη Σύνοδο.
Όλα τα παραπάνω θέματα καθίστανται φλέγοντα καθότι αφορούν τη ζωή της Εκκλησίας και αναδύονται πολλές φορές μπροστά μας μέσα από την άσκηση της ποιμαντικής διακονίας. Δεν μπορούμε να τα παραβλέψουμε, ούτε να τα θεωρήσουμε θέματα ‘’ταμπού’’ για την Εκκλησία. Δεν επιτρέπεται να παραβλέψουμε τις αναδυόμενες ανάγκες, όπως αυτές προκύπτουν μέσα από την εκκλησιαστική πράξη και ζωή, ούτε να αναβάλλουμε για μία άλλη φορά καίριας σημασίας ζητήματα, τα οποία συνεχώς θα βρίσκουμε μπροστά μας. Κι εδώ δημιουργούνται ορισμένα ερωτήματα; Έχει η διοικούσα Εκκλησία τη θέληση να έρθει αντιμέτωπη με την πραγματική φύση των σύγχρονων αναγκών και προκλήσεων, όπως αυτές προκύπτουν από τα νέα δεδομένα στο παγκόσμιο επιστημονικό, τεχνολογικό, στερέωμα; Υπάρχουν θέματα που δεν άπτονται των ενδιαφερόντων των Ορθοδόξων Εκκλησιών και του ποιμνίου τους; Υφίστανται ‘’απαγορευμένα’’ θέματα για την Εκκλησία, τα οποία δεν πρέπει να εισέλθει στον πειρασμό να εμφανίσει και συζητήσει; Υπάρχει χώρος για παραγωγή θεολογίας, σύμφωνα με το πνεύμα των Πατέρων της Εκκλησίας και την ιερά παράδοση μας; Θα επιμένει η Εκκλησία να αντιμετωπίζει κάποιες φορές την θεολογία της Ορθόδοξης Ανατολής ως ένα μουσειακό έκθεμα και κατάλοιπο μιας ιστορικής παρελθοντολαγνείας; Η Εκκλησία αναλώνει τη θεολογία της επικαλούμενη τα έσχατα ή μεταμορφώνοντας τις δομές του κόσμου τούτου υπό το φως της θείας χάριτος;
Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Ελπιδοφόρος έχοντας αντίληψη επί των πραγμάτων, μα περισσότερο αντίληψη περί της αυθεντικής κατάστασης των πραγμάτων, εκθέτει προβληματισμούς στο άρθρο του και χωρίς να επαναπαύεται επισημαίνει τις αστοχίες και τα λάθη που σημειώθηκαν, προκειμένου να μην αναβληθεί η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος. Έχουμε όμως ανάγκη μία Σύνοδο που λειτουργεί με συμβιβαστικούς όρους ή μία Σύνοδο που θα στηρίζεται στην παράδοση των Αποστόλων και θα τολμά να αντιμετωπίζει τα πράγματα του κόσμου τούτου στην αληθινή τους διάσταση;
Με μία ρεαλιστική τοποθέτηση ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Ελπιδοφόρος σημειώνει στο άρθρο του πως προκύπτει εξ όσων αναφέρει και η αναγκαιότητα η επόμενη Σύνοδος να ονομάζεται Οικουμενική [1]. Εξάλλου, δεν θα αφορά ορισμένες τοπικές Εκκλησίες, αλλά το σύνολο των Ορθοδόξων Εκκλησιών, με παγκόσμιο κύρος και οικουμενικότητα. Προβαίνει και σε ένα ξεκαθάρισμα κάποιων πραγμάτων, τα οποία πρέπει όχι μόνο να ληφθούν υπόψη σε μία επόμενη Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, αλλά και να εφαρμοστούν. Μεταξύ άλλων, ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής σημειώνει πως α) ο συγκαλών τη Σύνοδο δεν μπορεί να είναι άλλος από τον Κωνσταντινουπόλεως, επιφορτισμένο με την ευθύνη του πρώτου στην Εκκλησία, β) η Σύνοδος αυτή πρέπει να λάβει χώρα στην Κωνσταντινούπολη, γ) ο Κωνσταντινουπόλεως να συγκαλέσει τις κατά τόπους Εκκλησίες χωρίς την εξαίρεση των αυτόνομων Εκκλησιών, δ) η επιδίωξη του συντονισμού και της προσυνεννοήσεως μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών δεν δίνει το δικαίωμα σε αυτές να λειτουργήσουν αναβλητικά ή ακυρωτικά σε βάρος της πραγματοποιήσεως στης ίδιας της Συνόδου, ε) όπως συνέβη σε κάθε Οικουμενική Σύνοδο, έτσι και στη μέλλουσα, οφείλουμε να επαναλάβουμε τις αποφάσεις και τη μαρτυρία των Αγίων Πατέρων, ώστε να καταδειχθεί η συνέχεια και η συνέπεια στην ορθόδοξη παράδοση και θεολογία μας [2].
Το κείμενο του Αρχιεπισκόπου Αμερικής με ζωηρό ενδιαφέρον παρουσιάζει όλα τα μεγάλα θέματα που θα μπορούσαν να απασχολήσουν τις εργασίες, σε προσυνοδικό και συνοδικό στάδιο, μιας επόμενης Αγίας και Μεγάλης Συνόδου. Τα προβλήματα είναι πολλά, αναδύονται συνεχώς νέα προβλήματα με πτυχές πολύπλοκες στην κοινωνία μας, προβλήματα που απασχολούν το σύνολο του ορθόδοξου κόσμου και η Εκκλησία δεν μπορεί παρά να συνεχίσει να θεολογεί, να παράγει θεολογικό λόγο, στηριζόμενη στο σπουδαίο έργο των μεγάλων Πατέρων της Εκκλησίας. Να συναντηθούμε ξανά οι Ορθόδοξοι, παραμερίζοντας όσο γίνεται τις αγκυλώσεις που μας απομακρύνουν, να αντικρίσουμε τον κόσμο κατάματα, ως έχει, όχι όπως θα θέλαμε να είναι, είτε μας είναι αρεστός είτε όχι, και να εργαστούμε πάνω στα νέα δεδομένα, μέσα από την αλήθεια της ιεράς παραδόσεως μας που σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί αναχρονιστικό θεσμό ή πτυχή ενός κάποιου ιερού παρελθόντος.
(συνεχίζεται)
Υποσημειώσεις:
[1] Ελπιδοφόρου Λαμπρυνιάδη, Η επόμενη Αγία και Μεγάλη Σύνοδος. Θεματολογία -προβληματισμοί. Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας. Η Ορθόδοξη Θεολογία στον 21ο αιώνα. Πρακτικά 8ου Διεθνούς Συνεδρίου Ορθοδόξου Θεολογίας, Θεσσαλονίκη 21-25 Μαΐου 2018, Τόμος Α’, Θεσσαλονίκη 2021, σ. 80.
[2] Ό.π. σσ. 80-81.
Πρεσβύτερος Ηρακλής Φίλιος (θεολόγος, βαλκανιολόγος)
Εφημέριος Διάβας Ι.Μ. Σταγών & Μετεώρων