Έναν μόνο γύρο στις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές – που θα πραγματοποιούνται την τελευταία Κυριακή του Νοεμβρίου – προβλέπει το σχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών.
Οι προτεινόμενες αλλαγές ξεδιπλώνονται σε πολλούς άξονες και μεταξύ άλλων προτείνεται η δημιουργία ποσόστωσης για τη συμμετοχή υποψηφίων ηλικίας έως 30 ετών στους αυτοδιοικητικούς συνδυασμούς, η εισαγωγή της ηλεκτρονικής ψήφου, αλλά και ο ορισμός υποψήφιων συμβούλων χωρίς σταυρό προτίμησης κατά τα πρότυπα των ψηφοδελτίων Επικρατείας.
Αναλυτικά την πρόταση του υπουργείου Εσωτερικών παρουσίασε ο Θοδωρής Λιβάνιος στο ετήσιο τακτικό συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) και οι 20 αλλαγές θα αποτελέσουν αντικείμενο διαβούλευσης για τον νέο ενιαίο Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η πρόταση που τράβηξε βέβαια την προσοχή ήταν αυτή που προβλέπει περιφερειακές και δημοτικές εκλογές σε έναν μόνο γύρο, με την εφαρμογή ενός νέου συστήματος.
Ειδικότερα, με βάση το σχέδιο ο εκλογέας θα έχει τη δυνατότητα επιλογής και δεύτερου συνδυασμού, στο ίδιο ψηφοδέλτιο. Έτσι, σε περίπτωση που κανένας συνδυασμός δεν συγκεντρώσει το 50% + 1 ψήφο επί των έγκυρων ψήφων της πρώτης επιλογής, οι δύο πρώτοι σε ψήφους συνδυασμοί προκρίνονται στη δεύτερη φάση καταμέτρησης. Ουσιαστικά με το νέο σύστημα οι ψήφοι της δεύτερης επιλογής στα ψηφοδέλτια των συνδυασμών που μένουν εκτός της δεύτερης φάσης θα προστίθενται στις ψήφους των δύο πρώτων συνδυασμών.
Επιτυχών συνδυασμός θα ανακηρύσσεται όποιος έχει συγκεντρώσει:
α) κατά την πρώτη φάση, το 50% + 1 ψήφο επί των εγκύρων της πρώτης επιλογής ή
β) κατά τη δεύτερη φάση, τις περισσότερες ψήφους μεταξύ των δύο πρώτων συνδυασμών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι δεύτερες ψήφοι των ψηφοδελτίων των συνδυασμών που αποκλείστηκαν από τη δεύτερη φάση.
Παράλληλα, το υπουργείο Εσωτερικών προανήγγειλε την εισαγωγή της δυνατότητας ηλεκτρονικής ψηφοφορίας για τις αυτοδιοικητικές εκλογές για όποιον εκλογέα το επιθυμεί, διατηρώντας παράλληλα την κλασική ψηφοφορία με φυσική παρουσία.
Πρόωρες κάλπες
Με βάση τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, θα δίνεται η δυνατότητα για κήρυξη πρόωρων εκλογών, εντός των 3 πρώτων ετών της πενταετούς θητείας, για το υπόλοιπο της θητείας. Η δυνατότητα αυτή θα μπορεί να αξιοποιηθεί εφόσον συμφωνούν τα 4/5 του συνολικού αριθμού των μελών του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου και ο δήμαρχος ή περιφερειάρχης αντίστοιχα.
Όπως επισημαίνεται από το υπουργείο, με την αλλαγή αυτή θα μπει τέλος σε φαινόμενα διοικητικής παράλυσης που δημιουργούνται σε περιπτώσεις ανεξαρτητοποίησης δημοτικών συμβούλων.
Τι θα προβλέπεται για τους συμβούλους
Στο σχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών – που όπως αναφέρθηκε θα δοθεί σε δημόσια διαβούλευση – προβλέπεται ο ορισμός επιπλέον υποψηφίων συμβούλων χωρίς σταυρό προτίμησης. Οι υποψήφιοι αυτοί εκλέγονται μόνο αν ο συνδυασμός τους ανακηρυχθεί νικητής των εκλογών. Όπως υπογραμμίζεται από το υπουργείο, στόχος της αλλαγής είναι η προσέλκυση ικανών επιστημόνων και υποψηφίων εγνωσμένου κύρους, οι οποίοι μπορούν να συνεισφέρουν στις τοπικές κοινωνίες.
Ειδικότερα, κάθε συνδυασμός θα μπορεί να ορίσει επιπλέον υποψηφίους έως: έναν υποψήφιο σε συμβούλια με έως 19 μέλη, δύο υποψηφίους σε συμβούλια με 25 έως 39 μέλη και τρεις υποψηφίους σε συμβούλια με 43 μέλη.
Επίσης προτείνονται τρεις ακόμα αλλαγές:
- Η δημιουργία ποσόστωσης για τη συμμετοχή υποψηφίων ηλικίας έως 30 ετών στους αυτοδιοικητικούς συνδυασμούς.
- Η μείωση του αριθμού των υποψηφίων συμβούλων σε έως 50% επιπλέον των θέσεων, αντί 150% που ισχύει σήμερα. Με τη μείωση του συγκεκριμένου ποσοστού, ένας συνδυασμός δημοτικών εκλογών σε ένα συμβούλιο 31 μελών, αντί για έως 78 υποψηφίους, που μπορούσε να είχε το 2023, θα έχει 47.
- Η εκλογή των δημοτικών συμβούλων ενιαία στο σύνολο του δήμου και όχι ανά δημοτική ενότητα.