Τέσσερις μέρες στην Ιβηρική, δυο στην Ισπανία και δυο στην Πορτογαλία, είναι αρκετές για να διαπιστώσει κανείς με την πρώτη ματιά τι είναι εκείνο που ομαδοποιεί τον Ευρωπαϊκό Νότο και τον κάνει, συγχρόνως, την πιο εύκολη λεία για τα αρπακτικά των αγορών.
Στην Ισπανία, η Κεντροδεξιά κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι τρέχει να κόψει 36 δισ, παρακαλώ, από τις δαπάνες του 2012 για να μπορέσει να ρίξει το έλλειμμα στο 5,3% ενώ ο αρχικός στόχος ήταν να το κατεβάσει στο 4,4% . Το κόστος δανεισμού της χώρας εκτοξεύεται τις τελευταίες ημέρες και ο λόγος δεν είναι μόνο ότι η κυβέρνηση δεν ανοίγει τα χαρτιά της, λόγω των τοπικών εκλογών στην Ανδαλουσία.
Ο βασικός λόγος είναι ότι η κυβέρνηση δεν ξέρει τι να κάνει. Δεν έχει μπούσουλα, δεν έχει συνταγή άλλη από τη δραστική συρρίκνωση των δαπανών που επιβάλλουν οι Βρυξέλλες, και το μόνο που έχει ως βέβαιο δεδομένο είναι ότι το 2012 θα κλείσει με σχεδόν 25% ανεργία -που σημαίνει 5,5 εκατομμύρια άνθρωποι χωρίς δουλειά.
Οι αναλυτές διερωτώνται πώς θα δημιουργηθούν δουλειές στην Ισπανία, πώς θα ξανανοίξει ο κύκλος της δημιουργίας όταν ο προηγούμενος άφησε πίσω του χιλιάδες απούλητα ακίνητα και μια«φούσκα» που έσκασε με θόρυβο, προκαλώντας απελπισία στους πολίτες…
Στην Πορτογαλία, η επίσης Κεντροδεξιά κυβέρνηση του Πέδρο Κοέλιο βαδίζει κόντρα στα συνδικάτα με αγωνία για το ενδεχόμενο νέο πακέτο που, όμως, ξορκίζει. Εκεί, η πραγματικότητα είναι το ίδιο δυσάρεστη. Οι Πορτογάλοι κάνουν ουρές για να πάρουν βίζα για την άλλοτε αποικία τους, την Αγκόλα, και να βρουν εκεί δουλειά.
Οι νέοι επιστήμονες φεύγουν τρέχοντας για τη Βραζιλία, αφού εξασφαλίζουν θέσεις καλά αμοιβόμενες και έχουν και το προνόμιο της κοινής γλώσσας.
Η Πορτογαλία βυθίζεται , τα κρατικά έσοδα πέφτουν. Και εδώ αναζητείται συνταγή, αφού είναι φανερό ότι ο δρόμος που χάραξε ο κ. Τόμσεν δεν βγάζει παρά στο γκρεμό.
Στο Νότο, τα μεγέθη είναι διαφορετικά αλλά τα προβλήματα κοινά και οι αιτίες τους παρόμοιες. Η Ισπανία μπορεί να έχει έως και εξαπλάσια οικονομική επιφάνεια από την Ελλάδα, (ξεπερνάει το ένα τρισ), και χαμηλό Δημόσιο χρέος 68 % , έχει όμως υψηλό ιδιωτικό χρέος (πάνω από 220 %) και πολίτες σε απόγνωση.
Η Πορτογαλία μπορεί να είναι φτωχότερη από την Ελλάδα, όμως η οικονομία της έχει εξαγωγικό χαρακτήρα. Ε και;
Θα μπορέσει να βγει στις αγορές μόλις ολοκληρώσει το πρόγραμμα του ΔΝΤ; Κανείς δεν στοιχηματίζει γι’ αυτό. Το δυναμικό της μεταναστεύει και όσοι μένουν δείχνουν να μην αντέχουν να σηκώσουν άλλα βάρη.
Οι χώρες του Νότου, αυτές που -μαζί με την Ιρλανδία- κάποιοι αποκαλούν γουρούνια, (PIGS) , μπήκαν πρώτες στο στόχαστρο της κρίσης και μέχρι τώρα, παρά τις θυσίες και τη στήριξη, δεν έχουν βρει το δρόμο της εξόδου. Το μόνο θετικό σημάδι είναι ότι ανοίγει ταυτόχρονα όχι μόνο στις δικές τους πρωτεύουσες, αλλά και στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο και στο Παρίσι, η συζήτηση για τη συνταγή που πρέπει να ακολουθήσουν τα κράτη που αντιμετωπίζουν προβλήματα στο δανεισμό. Πολύ αχνά αρχίζει η συζήτηση για την αναπτυξιακή αντεπίθεση. Μακάρι να οργανωθεί πριν είναι αργά για όλους μας…
Στη Μαδρίτη , στη Λισσαβώνα στην Αθήνα, η Άνοιξη μπήκε πανηγυρικά. Τα τραπεζάκια είναι έξω , οι άνθρωποι γελάνε δυνατά, και το βράδυ δεν κοιμούνται νωρίς. Φεύγοντας από το ξενοδοχείο, στη Λισσαβώνα, ρώτησα αν μπορώ να κρατήσω το δωμάτιο για λίγες ώρες χωρίς χρέωση :
«Θα το κάνουμε με τον Πορτογαλικό τρόπο», μου είπε ο ευγενικός ρεσεψιονίστ που ήταν φτυστός ο Μπαρόζο.
«Θα πούμε ότι θα μείνετε ως τις τρεις, αλλά θα το κρατήσετε ως τις επτά χωρίς χρέωση. Για δουλειά δεν ήρθατε; Δεν είναι ανάγκη να μείνετε στο δρόμο…».
Τον ευχαρίστησα. Στη Γερμανία δεν θα τολμούσα καν να ζητήσω τέτοια χάρη. Αλλά ο Πορτογάλος καταλαβαίνει, είναι γείτονας που μένει και επιμένει και ψάχνει κι εκείνος τη συνταγή. Διότι ούτε εκείνος μπορεί να αποχωριστεί την Άνοιξη στη Λισσαβώνα…
της Μαρίας Σπυράκη
.