Ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης Θάνος Μικρούτσικος έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 72 ετών, το απόγευμα του Σαββάτου έπειτα από μάχη που έδωσε με τον καρκίνο. Ο μεγάλος μουσικός κατέληξε από καρδιοαναπνευστική ανακοπή στο νοσοκομείο Μετροπόλιταν όπου νοσηλευόταν τις τελευταίες εβδομάδες.
Η πολιτική κηδεία του θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου, στις 14:30, στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.
Η σορός θα εκτίθεται από τις 10:30 π.μ. στην αίθουσα τελετών για τον τελευταίο αποχαιρετισμό. Αντί για στεφάνια, η οικογένεια παρακαλεί να διατεθούν τα χρήματα για τα ασυνόδευτα προσφυγοπούλα της Μόριας. GR 07017 1355 0006 3551 3856 0788 -Τράπεζα Πειραιώς.
Ο Θάνος Μικρούτσικος γεννήθηκε στην Πάτρα το 1947. Ξεκίνησε τις μουσικές σπουδές του σε μικρή ηλικία στη Φιλαρμονική Εταιρεία Πατρών και στο Ελληνικό Ωδείο (πιάνο, θεωρία, αρμονία). Σπούδασε μαθηματικά στο Μαθηματικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα μελέτησε αρμονία, αντίστιξη, φούγκα και σύνθεση με τον καθηγητή-συνθέτη Γ.Α. Παπαϊωάννου.
Βασικό θέμα που απασχολούσε τον Θάνο Μικρούτσικο από την αρχή κιόλας της συνθετικής του διαδρομής ήταν η μελοποίηση της ποίησης. «Πολιτικά Τραγούδια», «Καντάτα για τη Μακρόνησο», «Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκη», «Τροπάρια για φονιάδες», «Τα τραγούδια της λευτεριάς», «O Σταυρός του Νότου», «Εμπάργκο», «Ο γέρος της Αλεξάνδρειας», «Η αγάπη είναι ζάλη», «Όλα από χέρι καμμένα», «Γραμμές των οριζόντων», «Στου αιώνα την παράγκα», «Ποίηση με μουσική», «Θάλασσα στη σκάλα», «Ο Άμλετ της Σελήνης», «Ο Σχοινοβάτης» και πολλοί ακόμα είναι δίσκοι που περιλαμβάνουν κομμάτια μελοποιημένης ποίησης.
Μέσα από τα τραγούδια του κατάφερε και έβαλε στο στόμα των ανθρώπων λόγια του Ναζίμ Χικμέτ, Γιάννη Ρίτσου, Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι, Μάνου Ελευθερίου, Μπέρτολτ Μπρεχτ, Αλκη Αλκαίου, Μανόλη Αναγνωστάκη, Φώντα Λάδη, Νίκου Καββαδία, Μιχάλη Γκανά, Κώστα Παπαγεωργίου, Κώστα Τριπολίτη, Λάκη Λαζόπουλου, Λίνας Νικολακοπούλου, Κώστα Λαχά, Γιώργου Κακουλίδη, Χριστόφορου Λιοντάκη Οδυσσέα Ιωάννου και πολλών ακόμα. Πολλοί είναι και οι ξένοι ποιητές που είχε μελοποιήσει. Αλλωστε, η μελοποίηση του Θ. Μικρούτσικου είναι αυτή που επέτρεψε να κατανοηθούν τα «κρυμμένα» της ποίησης του Καββαδία, που μέχρι τότε θεωρούταν ως ελάσσονας ποιητής.
Συνεργάστηκε με πολλούς Έλληνες και ξένους σκηνοθέτες, γράφοντας μουσική για δεκάδες θεατρικά έργα, τα οποία έχουν παρουσιαστεί σε ολόκληρο τον κόσμο. Τεράστια ήταν και η παρουσία του στη δισκογραφία. Έδωσε εκατοντάδες συναυλίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό και έχει συμμετάσχει ή έχουν παιχτεί έργα του σε πολλά διεθνή φεστιβάλ μουσικής.
Έργα του έχουν παρουσιαστεί από πολλές μεγάλες ορχήστρες και ορχήστρες μουσικής δωματίου και τα έχουν διευθύνει σπουδαίοι μαέστροι, ανάμεσά τους οι Αλέξανδρος Μυράτ, Jerzy Swoboda, Adrew Davis, Kazuyoshi Akiyama, Louis Devos, Λουκάς Καρυτινός, Άλκης Μπαλτάς κ.ά.
Είχε συνεργαστεί με όλους σχεδόν τους σημαντικούς Έλληνες ερμηνευτές και μουσικούς, και με πολλούς διεθνείς καλλιτέχνες.
Το ταλέντο του, η σκληρή και συνεχής δουλειά, η συνεχής διεύρυνση των γνώσεών του, τον κατέστησαν και θα τον καθιστούν ως έναν από τους μεγαλύτερους συνθέτες που πέρασαν από τον τόπο μας. Η αναγνώριση και η αγάπη από τέσσερις κοντά γενιές θα κρατά το έργο του ζωντανό.
Η σχέση του Θ. Μικρούτσικου με το ΚΚΕ κρατούσε από τα νεανικά του χρόνια, όταν έγινε μέλος του. Στην πορεία, οι δρόμοι τους μπορεί να χώρισαν αλλά δεν έπαψαν να υπάρχουν περίοδοι που ο Θ.Μικρούτσικος συνέβαλλε σε εκδηλώσεις του Κόμματος. Οπως άλλωστε ο ίδιος δήλωνε: «Τον κόσμο του ΚΚΕ τον σεβόμουν και όταν δεν ήμουν κοντά στο ΚΚΕ. Εκατό χρόνια ιστορία. Ενα Κόμμα θυσιών, ένα Κόμμα έπους».
Ξανασυναντήθηκε με το ΚΚΕ τα τελευταία χρόνια ενώ ήταν σταθερή η παρουσία του στα Φεστιβάλ της ΚΝΕ, στις ξεχωριστές μουσικές του συναυλίες που πλαισίωναν τα Επιστημονικά Συνέδρια του Κόμματος.
Ο Θάνος Μικρούτσικος τιμήθηκε από το ΚΚΕ με την ένταξή του στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας, στη 12η τιμητική θέση, στις βουλευτικές εκλογές 7ης Ιούλη 2019.
Ο ίδιος, στην έναρξη της τελευταίας του συναυλίας, στο 45ο Φεστιβάλ ΚΝΕ – «Οδηγητή» στο αφιέρωμα στα πολιτικά τραγούδια, σημείωσε: «Τα πράγματα είναι νόμος, αλλάζουν. Το θέμα είναι να τα αλλάξουμε στη σωστή κατεύθυνση, όχι στο χάος. Εγώ το μόνο, το λίγο, που μπορώ να σας υποσχεθώ, είναι: Μέχρι τέλους, θα είμαι εδώ!».
Διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής της Εταιρίας Νέας Μουσικής και του Μουσικού Αναλογίου, ενώ, επίσης, εμπνεύστηκε και διηύθυνε το Διεθνές Φεστιβάλ Πάτρας. Το 1993 ορίστηκε από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αναπληρωτής υπουργός πολιτισμού και ένα χρόνο αργότερα (με το θάνατο της υπουργού Μελίνας Μερκούρη) ανέλαβε επικεφαλής του υπουργείου, αξίωμα που διατήρησε μέχρι το 1996.
Ήταν μέλος της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών, ενώ το 2002 τιμήθηκε για την μουσική του στο θέατρο με το βραβείο Δημήτρης Μητρόπουλος από το Κέντρο Μελέτης και Έρευνας του Ελληνικού Θεάτρου. Για τη δράση του στην πολιτιστική διαχείριση καθώς και τη μουσική του δραστηριότητα έγινε επίτιμος δημότης σε πολλές πόλεις της Ελλάδας.
Μίκης Θεοδωράκης: «Βαθύ τραύμα στο ελληνικό τραγούδι…»
Το δικό του ξεχωριστό μήνυμα για την απώλεια του σπουδαίου μουσικοσυνθέτη Θάνου Μικρούτσικου έστειλε ο Μίκης Θεοδωράκης.
«Μέσα στον δύσκολο αγώνα για την δημιουργία και διάδοση του ελληνικού τραγουδιού ο Θάνος Μικρούτσικος κατέχει μια από τις κορυφαίες θέσεις» αναφέρει ο κ. Θεοδωράκης, συμπληρώνοντας πως «η απώλειά του δεν προκαλεί μονάχα πόνο στους φίλους, τους συνεργάτες και τους θαυμαστές του αλλά κι ένα βαθύ τραύμα στο ελληνικό τραγούδι και γενικότερα στο πολιτιστικό ”γίγνεσθαι”».
«Γιατί ο Θάνος Μικρούτσικος εκτός του ότι υπήρξε ένας ολοκληρωμένος συνθέτης με ταλέντο, με έμπνευση και με πλούσιο, πρωτότυπο και σημαντικό έργο, έφυγε σε μια ηλικία μεγάλης ανθοφορίας, ωριμότητας και εκπληκτικής διάθεσης προσφοράς στον νεοελληνικό πολιτισμό που τόσο πολύ έχει ανάγκη σήμερα ο ελληνικός λαός.
Τον αποχαιρετώ με οδύνη και πικρία για την μεγάλη αδικία να τον βρίσκει το τέλος σε μια τέτοια στιγμή» καταλήγει στο μήνυμά του ο Μίκης Θεοδωράκης.
Δήλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκοπίου Παυλόπουλου
«Ο θάνατος του Θάνου Μικρούτσικου αποτελεί, αναμφισβήτητα, μεγάλη απώλεια για την Τέχνη και τον Πολιτισμό μας γενικότερα. Και η απώλεια αυτή είναι τόσο περισσότερο επώδυνη, όσο έρχεται σε μιαν εποχή, κατά την οποία τέτοια κενά είναι πολλαπλώς δυσαναπλήρωτα. Εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια στους οικείους του».
Συλλυπητήρια δήλωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη
«Με τη μοναδική μουσική του, αλλά και την πολιτική και κοινωνική του παρουσία, ο Θάνος Μικρούτσικος σφράγισε την εποχή μας. Τον αποχαιρετούμε καθώς ξεκίνησε να συναντήσει το Σταυρό του Νότου. Θερμά συλλυπητήρια στους δικούς του» αναφέρει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε ανάρτησή του στο twitter για το θάνατο του Θάνου Μικρούτσικου.
Συλλυπητήριο μήνυμα της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού κας Λίνας Μενδώνη
Ο Θάνος Μικρούτσικος, εκτός από σπουδαίος συνθέτης, ήταν μία μεγάλη προσωπικότητα. Ένας από τους ανθρώπους, που διαμόρφωσαν τον σύγχρονο ελληνικό Πολιτισμό στις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα και μέχρι σήμερα. Η μουσική του άγγιξε όλους τους Έλληνες και τίμησε τη χώρα μας στο εξωτερικό. Από το λαϊκό τραγούδι και τη μελοποιημένη ποίηση, μέχρι το θέατρο, την όπερα και τη συμφωνική μουσική, το ταλέντο του Θάνου Μικρούτσικου ήταν πολύ μεγάλο για να περιοριστεί σε ένα είδος. Γι΄ αυτό και η απώλειά του συγκινεί όλους μας. Συγκινεί βαθιά όλη την Ελλάδα. Ήταν ένας άνθρωπος με πολιτικό λόγο, τον οποίο εξέφραζε χωρίς δισταγμό. Ένας διανοούμενος, ένας εργάτης του Πολιτισμού, τον οποίο υπηρέτησε με αφοσίωση ως υπουργός Πολιτισμού, εισάγοντας νέους θεσμούς. Το τελευταίο διάστημα αντιμετώπισε την ασθένειά του με δύναμη, θάρρος και αξιοθαύμαστη αξιοπρέπεια. Ο ίδιος δεν θα είναι πια κοντά μας. Όμως η μουσική του παρακαταθήκη, θα εξακολουθεί να μας συντροφεύει για πολλές δεκαετίες ακόμη και να αποτελεί κομμάτι όλων μας. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στην οικογένειά του και στους πολυάριθμους φίλους του.
Συλλυπητήρια δήλωση του πρόεδρου του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα
«Ο Θάνος Μικρούτσικος έφυγε για το Σταυρό του Νότου. Η Ελλάδα αποχαιρετά τον συνθέτη, τον καλλιτέχνη, τον ευαίσθητο άνθρωπο, τον παντοτινό εραστή της ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Θα τον θυμόμαστε πάντα, μέσα από τη μουσική και τα τραγούδια του, αλλά και από το στίγμα που άφησε η ζωή του κοντά στους ταπεινούς και καταφρονεμένους», αναφέρει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, με ανάρτησή του στο twitter για το θάνατο του Θάνου Μικρούτσικου.
Δήλωση Φώφης Γεννηματά, Προέδρου του Κινήματος Αλλαγής
«Χόρεψε πάνω στο φτερό του καρχαρία» … στη μάχη με το αδύνατο, μέχρι το τέλος. Ήταν ο ίδιος ο στίχος του Καββαδία. Τραγουδήθηκε, αγαπήθηκε και πάλεψε. Μάχιμος και δημιουργικός συνθέτης της γενιάς του. Αφιερώθηκε και προσέφερε όχι μόνο στο τραγούδι, αλλά συνολικά στον ελληνικό πολιτισμό και στον δημόσιο βίο.
Καλό ταξίδι Θάνο. Ειλικρινή συλλυπητήρια στην οικογένειά του.
Συλλυπητήρια δήλωση του Περιφερειάρχη Αττικής Γ. Πατούλη
Εκφράζω τη βαθύτατη θλίψη μου για το θάνατο του Θάνου Μικρούτσικου, ενός εμβληματικού συνθέτη με ανεξίτηλο καλλιτεχνικό αποτύπωμα. Η απώλεια του κάνει την Ελλάδα φτωχότερη. Εκτός από σπουδαίος μουσικός, ήταν ένας άνθρωπος με οραματική σκέψη, σπάνια ευαισθησία και μοναδικό καλλιτεχνικό ένστικτο. Έκανε τη χώρα μας περήφανη. Μοναδική μας παρηγοριά το σημαντικό έργο του που αφήνει ως πολύτιμη παρακαταθήκη και το οποίο θα διατηρήσει άσβεστη τη μνήμη του και στις γενιές που έρχονται.
Η συγκίνηση μας είναι μεγάλη. Στους οικείους του εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια.
ΚΚΕ – Ανακοίνωση από το γραφείο Τύπου
Με άφατη θλίψη και βαθιά συγκίνηση αποχαιρετούμε έναν σπουδαίο άνθρωπο, τον ακριβό μας Θάνο Μικρούτσικο. Φαίνεται αβάστακτο, να μάθουμε να ζούμε, χωρίς εκείνον στη σκηνή. Γιατί ο Θάνος Μικρούτσικος δεν υπήρξε μόνο ανεπανάληπτος δημιουργός και συγκλονιστικός ερμηνευτής του έργου του. Πάνω απ’ όλα ήταν ένα ιδιοφυές πνεύμα, σπινθηροβόλο, κοφτερό και ανήσυχο, ένας βαθιά και πλατειά καλλιεργημένος διανοητής. “Οι δημιουργοί δεν γεννιούνται, δημιουργούνται” καθώς ο ίδιος έλεγε.
Εχθρός της συνήθειας, της επανάπαυσης και της παραίτησης, αυτός ο γενναίος μαχητής της ζωής, μας καλούσε και με το παράδειγμά του να διεκδικούμε το ακατόρθωτο, να μη φοβόμαστε τον χορό “στο φτερό του καρχαρία”, αν θέλουμε να νικήσουμε κάθε καταναγκασμό, κοινωνικό ή φυσικό, ακόμη και τον θάνατο.
Στη φροντίδα για να διαμορφωθούν άνθρωποι ικανοί να κατανικήσουν τη βαρβαρότητα, να κατανοήσουν και να αλλάξουν, να εξανθρωπίσουν τη “γη των Βησιγότθων”, είναι αφιερωμένο το έργο του. Πρωτοπόρο σε μορφή και περιεχόμενο, ένα τέλειο συνταίριασμα της μουσικής με την ποίηση, αλλάζει τη φυσιογνωμία του ελληνικού τραγουδιού, ανατρέπει τις φθαρμένες αστικές αξίες, ιδεολογικές και αισθητικές, ξαφνιάζει, ταράζει και ξεβολεύει, μας υποχρεώνει να κινητοποιήσουμε τη σκέψη, για να φτάσουμε στην ολοκληρωμένη συγκίνηση, στην αλήθεια.
Αν και βαθύ, προωθημένο και απαιτητικό, κάποτε παράξενο και πρωτόγνωρο, είναι έργο γνήσια λαϊκό. Όχι μόνο γιατί το περιεχόμενό του ανταποκρίνεται στα λαϊκά συμφέροντα, αλλά και γιατί σέβεται και εξυψώνει τους ανθρώπους του λαού, αντί να τους κρίνει “αφ’ υψηλού” ως ανίκανους τάχα να συλλάβουν το νόημα της μεγάλης τέχνης. Εντυπωσιακή ήταν η απόλυτη ταύτιση καλλιτέχνη και κοινού στις συναυλίες του, ακόμη και με έργα πρωτοποριακά όπως το “Μουσική πράξη στον Μπρεχτ”, αλλά και οι τρεις μεγάλες συναυλίες με τα “Καντάτα για τη Μακρόνησο” και “Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόφσκι” που τις αφιέρωσε στα 100 χρόνια του ΚΚΕ, δηλώνοντας στη συνέχεια πως αυτές ήταν οι πιο συγκινητικές στιγμές της ζωής του.
Έτσι δεν πρέπει να απορεί κανείς, που ένα μεγάλο λαϊκό πλήθος αγκαλιάζει χρόνια το έργο του, το έχει στα χείλη του στις απεργίες, στις πορείες, στις συγκεντρώσεις, αλλά και στα γλέντια και τις χαρές ή στις μοναχικές στιγμές της περισυλλογής και των μύχιων αγωνιών του. Αυτό το λαϊκό πλήθος δεν τον άφησε στιγμή μονάχο στη σκληρή, ηρωική μάχη του για τη ζωή, στέλνοντάς του καθημερινά κύματα αγάπης, θαυμασμού και ευγνωμοσύνης, όπως θα έκανε για τον πιο πολύτιμο άνθρωπό του.
Και πώς ο Θάνος Μικρούτσικος να μην εμπνέει δυνατά αισθήματα “στον δικό του κόσμο, στους δικούς του ανθρώπους”, στα μέλη και τους φίλους του ΚΚΕ, όταν κόντρα στο ρεύμα του συμβιβασμού με το μικρό και “εφικτό”, καλούσε μαζί με το ΚΚΕ σε πάλη για αυτό που στους πολλούς φαντάζει “ανέφικτο”, όταν σε καιρούς αντεπανάστασης σάλπιζε στο πλευρό του ΚΚΕ την αναγκαιότητα της επανάστασης, όταν πρώτος αυτός ανάμεσα στους πρώτους έδωσε το σύνθημα για να βαδίσουν και άλλοι καλλιτέχνες- δημιουργοί στον ίδιο δρόμο. Και πώς να μην κερδίζει τον απεριόριστο θαυμασμό μας όταν στα επιστημονικά συνέδρια της ΚΕ του ΚΚΕ για τον Μπρεχτ, τον Χικμέτ και στο τελευταίο, για τη νέα ελληνική λογοτεχνία μιλώντας για τον Καββαδία, θάμπωνε με την πλατειά, επιστημονική, μαρξιστική γνώση και τη διαλεκτική σκέψη του, όταν την πρώτη εμφάνισή του μετά την επιδείνωση της υγείας του τη χάρισε στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ, εκεί όπου δυο χρόνια αργότερα με αφάνταστη δύναμη σε πείσμα της αρρώστιας του, έκλεισε για τελευταία φορά την αυλαία των συναυλιών του, ευτυχισμένος μέσα στη λατρεία του κοινού και των εκλεκτών συνεργατών του, ήσυχος “όπως εκείνοι που έχουν κάνει το καθήκον τους”.
Αγαπημένε μας Θάνο, πολύ πιο βαριά και πικρή είναι η απώλειά σου για την οικογένειά σου, την άξια σύντροφό σου Μαρία Παπαγιάννη, τα παιδιά και τα εγγόνια σου. Χάνουμε μπροστά τους, τα λόγια της παρηγοριάς. Κι όμως, η αλήθεια είναι πως τον νίκησες τον θάνατο, τους “ξεγέλασες τους ουρανούς”. Το έργο σου είναι βέλος πύρινο, που σκίζει τον χρόνο. Θα συνεχίζει τη διαδρομή του κι όταν θα χτίζουμε “τις αυριανές μας φάμπρικες, τα λαϊκά μέγαρα, τα κόκκινα στάδια”, όταν θα δικαιωθεί ο σκοπός που αφιέρωσες το ταλέντο, το μυαλό, την καρδιά σου “στην κοινωνία που ο ψαράς θα γράφει ποιήματα και ο ποιητής θα ψαρεύει”. Το έργο σου εκφράζει την ουσία όχι μόνο μιας περιόδου, αλλά μιας ολόκληρης ιστορικής εποχής. Άχρονο, άτοπο, ανεξάντλητο, αθάνατο, όπως αθάνατος Θάνο είσαι κι εσύ.