Παρέμβαση του Σωτήρη Μπλέτσα στην συνάντηση του αρμανικου/βλάχικου pen στο Βελιγράδι

Κυρίες και Κύριοι Οργανωτές του Συνεδρίου,

Σας ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση. Με ιδιαίτερη ικανοποίηση συμμετέχω στο Συνέδριό μας, για ακόμη μία χρονιά.

Είναι ιδιαίτερα μεγάλη η χαρά μου, δεδομένου ότι μου δίδεται η ευκαιρία να σας παρουσιάσω την κατάσταση που χαρακτηρίζει τους Βλάχους της Ελλάδας σήμερα, αλλά και τις εκτιμήσεις μου για το τι πρέπει να γίνει προκειμένου να διατηρήσουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά.

Οι Βλάχοι συνιστούν ένα σημαντικό κομμάτι του Ελληνισμού, παρόλο που η καταγωγή τους αμφισβητείται πανταχόθεν. Δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ στις προσπάθειες πολλών Βλάχων της Ελλάδας να προσεταιριστούν την ταυτότητα των Βλάχων ως συλλήβδην Ελληνική. Δεν αναρωτιούνται τι σχέση μπορεί να έχουν με την Ελλάδα οι Βλάχοι της Ρουμανίας; Της Βουλγαρίας; Της Αλβανίας; Της Σερβίας; Επομένως μόνο αστείες θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν τέτοιες προσπάθειες. Είναι γνωστό δε ότι στον ελλαδικό χώρο και παρά τις αντίξοες συνθήκες, ένα μέρος των Βλάχων συνεχίζει μέχρι και σήμερα να μιλά, παράλληλα με την ελληνική, και τη μητρική βλαχική. Το μεγαλύτερο ωστόσο μέρος των ατόμων βλαχικής καταγωγής μιλάει πλέον μόνο ελληνικά.

Όπως χαρακτηριστικά έχει αναφέρει ο Thede Kahl, «Λόγω της γεωγραφικής τους διασποράς, οι Βλάχοι ζουν στην περίμετρο άλλων εθνικών ομάδων, γεγονός που τους οδηγεί σε διπλή ταυτότητα ή πλήρη αφομοίωση».

Η προφορικότητα και η μη διδασκαλία της βλαχικής την καθιστά λιγότερο ομιλούμενη και ελλοχεύει ο κίνδυνος εξαφάνισής της. Τον κίνδυνο αυτό, ο οποίος, κατά την προσωπική μου άποψη, προκλήθηκε από άγνοια και από φόβο χαρακτηρισμού των Βλάχων σαν ξεχωριστής εθνότητας λόγω ξεχωριστής γλώσσας, θα πρέπει να λάβουμε μέτρα ώστε να τον εξοβελίσουμε.

Σας προτρέπω επομένως και σας καλώ να συνεργαστούμε και να επιδιώξουμε να διατηρήσουμε την κληρονομιά μας. Να μην αφήσουμε τον βλάχικο πολιτισμό – παντού και ειδικά στην Ελλάδα – να εκφυλιστεί, να αφομοιωθεί ή να περιοριστεί σε τυπικές φολκλορικές εκδηλώσεις.

Ο ίδιος προσωπικά υπόσχομαι να δώσω ό,τι καλύτερο και περισσότερο μπορώ, ώστε να περισωθεί η γλώσσα, που πρωτομίλησα και μέσω αυτής αντιλήφθηκα τον κόσμο, τα ήθη και τα έθιμα των Βλάχων.

Θα ήθελα εδώ να σημειώσω, ότι γνωρίζω από πρώτο χέρι τη δυσκολία του παραπάνω εγχειρήματος, αφού στη μέχρι σήμερα πορεία μου ως πολίτης, ως ανεξάρτητος ελεύθερος επαγγελματίας, ως επιστήμονας αρχιτέκτονας μηχανικός, ως υποψήφιος στην πολιτική αρένα, αντιλήφθηκα πόσο έντονη μπορεί να είναι η πίεση που μπορεί να ασκηθεί από πρόσωπα ή φορείς – προασπιστές μιας δήθεν εθνικής καθαρότητας.

Εάν κάποιος θυμάται – το αναφέρω διότι έχουν μεσολαβήσει είκοσι έξι ολόκληρα χρόνια – το 1995 στο ετήσιο «Αντάμωμα» των Βλάχων στη Νάουσα ξεκίνησε η δικαστική μου περιπέτεια με αφορμή ένα έντυπο του «Ευρωπαϊκού Γραφείου για τις Λιγότερο Ομιλούμενες Γλώσσες», με αναφορά στα βλάχικα. Οδηγήθηκα στα δικαστήρια με την κατηγορία της διασποράς ψευδών ειδήσεων, καταδικάστηκα πρωτόδικα και στη συνέχεια αθωώθηκα πανηγυρικά. Εφέτος, είκοσι έξι (26) χρόνια μετά, εκδόθηκαν αποφάσεις από τον Άρειο Πάγο, το ανώτατο Δικαστήριο στην Ελλάδα, οι οποίες απέρριψαν τις αιτιάσεις μου κατά του Έλληνα βουλευτή, που, αδίκως, με είχε κατηγορήσει. Δεν έχω ακόμη λάβει τις αποφάσεις για να σας αναφέρω το σκεπτικό τους, θα το πράξω όμως σε μεταγενέστερη συνάντησή μας.

Παρόλα αυτά, δεν σκοπεύω να εγκαταλείψω τον αγώνα μου αλλά θα προσφύγω στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, επιδιώκοντας δικαίωση.

Κυρίες και Κύριοι,

Ανεξάρτητα από την όποια δυσκολία, σας καλώ να αγκαλιάσουμε την αγαθή και προοδευτική ιδέα (και όχι ουτοπία) μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας με υποστήριξη της διαφορετικότητας.

Να αναδείξουμε τη βλαχική ταυτότητα και καταγωγή, να διασώσουμε και να προάγουμε τον πολιτισμό, τα έθιμα, την τέχνη και κουλτούρα μας, με κεντρικό άξονα την βλαχική γλώσσα και παράδοση.

Πεποίθησή μου είναι ότι μπορούμε να το καταφέρουμε.

Γιατί αξίζουμε καλύτερα!