Το θέμα της καθιέρωσης της απλής αναλογικής ως εκλογικού συστήματος στις αυτοδιοικητικές εκλογές ήταν αυτό που προκάλεσε τις μεγαλύτερες αντιδράσεις κατά την ομιλία του υπουργού Εσωτερικών Πάνου Σκουρλέτη στο ετήσιο συνέδριο της ΚΕΔΕ στα Γιάννενα. Μερίδα των συνέδρων με επικεφαλής τον «γαλάζιο» περιφερειάρχη Ηπείρου Αλεξανδρο Καχριμάνη ο οποίος και αποχώρησε από το χώρο του συνεδρίου έξαλλος (!) και τους, επίσης, «γαλάζιους» δημάρχους Αλεξανδρούπολης και πρόεδρο της ΠΕΔ ΑΜΘ Ευάγγελο Λαμπάκη και Αμπελοκήπων -Μενεμένης και πρόεδρο της ΠΕΔ Κεντρικής Μακεδονίας Λάζαρο Κυρίζογλου, διαμαρτυρήθηκαν έντονα. Αποτέλεσμα ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ Γ. Πατούλης να ζητήσει να γίνει ησυχία, καθώς «σε σχέση με την απλή αναλογική θα απαντήσουμε στις ομιλίες μας».
Αυτό που προκάλεσε τις αντιδράσεις ήταν το γεγονός ότι ο υπουργός επανέλαβε ότι «η απλή αναλογική θα θεσπιστεί».
Αναλυτικά η τοποθέτηση Σκουρλέτη για την απλή αναλογική:
«Το ζήτημα της αλλαγής του εκλογικού συστήματος ίσως είναι ένα από τα πιο ξεκάθαρα ζητήματα των επερχόμενων αλλαγών, με την έννοια ότι από πολύ νωρίς η Κυβέρνηση αποσαφήνισε τη θέση της. Η απλή αναλογική θα θεσπιστεί. Πάνω σε αυτή τη βάση, γίνεται ήδη μια συζήτηση για τις δικλείδες ασφαλείας που θα επιτρέψουν την ομαλή μετάβαση από το ένα σύστημα στο άλλο. Εξετάζονται επιλογές όπως η αξιοποίηση της λευκής ψήφου με τρόπο που να διευκολύνει δημιουργικά στην επίλυση ενός επίμαχου θέματος, όπως η έγκριση ενός Προϋπολογισμού, ή ενός Τεχνικού Προγράμματος. Ακόμη, η κατάτμηση των προτεινόμενων αποφάσεων, ώστε η διαφωνία σε ένα θέμα να μη συνεπάγεται την ολοκληρωτική απόρριψή τους, εφόσον δεν υπάρχουν άλλα σημεία τριβής. Εάν υπάρχουν σκέψεις που μπορούν να εμπλουτίσουν αυτόν τον προβληματισμό, είμαστε πρόθυμοι να τις ακούσουμε. Θέλω να τονίσω ότι η ταύτιση της αναθεώρησης του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με την απλή αναλογική, αδικεί τις προσπάθειες όλων μας. Στο ερώτημα εάν η απλή αναλογική θα λύσει τα προβλήματα της Αυτοδιοίκησης, η απάντηση είναι ότι η επίλυση των προβλημάτων δεν εξαρτάται από μία και μόνη παρέμβαση, όσο σημαντική κι αν είναι αυτή. Στο ερώτημα, όμως, εάν η Αυτοδιοίκηση έχει ανάγκη την απλή αναλογική, απαντούμε απερίφραστα ναι.
Την έχει ανάγκη για πολλούς λόγους που σχετίζονται με την λαϊκή συμμετοχή και τη συνοχή των τοπικών κοινωνιών.
Την έχει ανάγκη επειδή η θεμελιώδης αρχή της δημοκρατίας υπηρετείται από την απλή αναλογική στον μέγιστο βαθμό κι αυτό, τελικά, συνιστά ένα ισχυρό θεσμικό «τείχος προστασίας» που δεν εξαρτάται από την ικανότητα ή μη των προσώπων, αλλά από τις ανάγκες, την κρίση και τις επιλογές των πολιτών.
Την χρειάζεται επειδή η αυτοτέλεια των δήμων δεν μπορεί να υποστηριχθεί επαρκώς στη βάση της διακυβέρνησης με τις ψήφους των άλλων. Επειδή πρέπει, επιτέλους, οι έδρες να κατανέμονται στη βάση της πραγματικής εκλογικής δύναμης και όχι ένα παραμορφωτικό σύστημα να τις υφαρπάζει στο όνομα της ισχυρής διακυβέρνησης, η οποία ακόμη και σήμερα δεν είναι εγγυημένη.
Είναι ευρέως αποδεκτό ότι για τα περισσότερα τοπικά ζητήματα οι λύσεις είναι προφανείς και συγκεντρώνουν ευρύτερες συναινέσεις. Θεωρώ ότι η απλή αναλογική μπορεί να λειτουργήσει αναζωογονητικά φέρνοντας νέες δυνάμεις στο προσκήνιο. Να ενδυναμώσει την κουλτούρα των συνεργασιών και να επιτρέψει τη διακίνηση περισσότερων ιδεών ως προς τη διαχείριση των τοπικών ζητημάτων.
Στη βάση όλων αυτών:
⦁ Καθιερώνεται ως εκλογικό σύστημα και για τους δύο βαθμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης η απλή αναλογική για το σύνολο των εδρών των οικείων Συμβουλίων.
⦁ Η διεξαγωγή των αυτοδιοικητικών εκλογών αποσυνδέεται από το χρόνο διεξαγωγής των ευρωεκλογών.
⦁ Κατηγορίες κωλυμάτων εκλογιμότητας – όπως η γενική απαγόρευση να θέσουν υποψηφιότητα όλοι όσοι έχουν οποιαδήποτε σχέση εργασίας με το Δημόσιο, ακόμα και ορισμένου χρόνου (λ.χ. δίμηνη, πεντάμηνη κ.λπ. σύμβαση εργασίας) – οι οποίες περιορίζουν υπέρμετρα σε σύγκριση με τον επιδιωκόμενο σκοπό το δημοκρατικό δικαίωμα συμμετοχής στα τοπικά δημόσια πράγματα, εξορθολογίζονται.
⦁ Διευκολύνεται η συμμετοχή μικρών παρατάξεων, ομάδων πολιτών και τοπικών κινημάτων, καθώς η ανάδειξη των οργάνων των Κοινοτήτων (Συμβούλια) αποσυνδέεται από την ανάδειξη του κεντρικού Δημοτικού Συμβουλίου, με την έννοια ότι ένας συνδυασμός μπορεί να κατέλθει και αυτοτελώς σε μία μόνο Κοινότητα και, αντίστροφα, ένας συνδυασμός υποψηφίων για το κεντρικό Δημοτικό Συμβούλιο δεν απαιτείται να καταρτίζει ψηφοδέλτιο και για τις Κοινότητες.
⦁ Εισάγεται η εκλογή με ενιαίο (όχι δηλαδή παραταξιακό) ψηφοδέλτιο των μονομελών οργάνων-εκπροσώπων των πολύ μικρών Κοινοτήτων.
Αλλαγές σε επίπεδο Διοίκησης
⦁ Η συγκρότηση όλων των συλλογικών οργάνων των Δήμων και των Περιφερειών αντιστοιχίζεται στην αναλογική συγκρότηση των οικείων Συμβουλίων. Όπως είναι λογικό, το σύστημα της απλής αναλογικής, ως βασικός μηχανισμός εκδημοκρατισμού, διαχέεται στο σύνολο της οργάνωσης και λειτουργίας των ΟΤΑ.
⦁ Σημαντικό μέρος των αρμοδιοτήτων της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής και, δευτερευόντως, της Οικονομικής Επιτροπής, στο βαθμό που μπορεί να ασκηθεί αποτελεσματικά σε χαμηλότερο επίπεδο, μεταβιβάζεται στις Κοινότητες.
⦁ Ενισχύονται και θεσμοποιούνται οι διαδικασίες προκαταρκτικής διαβούλευσης, πριν την εισαγωγή και ψήφιση σημαντικών θεμάτων στο Δημοτικό Συμβούλιο, προκειμένου να διευκολυνθεί η διαμόρφωση συναινέσεων.
Θεσμοί Κοινωνικής Συμμετοχής και Ελέγχου
⦁ Θεσμοθετείται η διενέργεια τοπικών δημοψηφισμάτων, όχι μόνο μετά από πρωτοβουλία των οργάνων του Δήμου, αλλά και κατόπιν λαϊκής πρωτοβουλίας.
⦁ Ο θεσμός του δημοψηφίσματος επεκτείνεται και σε επίπεδο Δημοτικής Ενότητας, ενώ ταυτόχρονα διευρύνονται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες μπορεί να διεξαχθεί έγκυρα τοπικό δημοψήφισμα, ακόμα και για θέματα που δεν ανάγονται στη με τη στενή έννοια αρμοδιότητα των ΟΤΑ, ώστε να είναι δυνατή η διεξαγωγή (συμβουλευτικού υποχρεωτικά στην περίπτωση αυτή) δημοψηφίσματος για κάθε θέμα τοπικού ενδιαφέροντος. Για ειδικότερα δε, ζητήματα προβλέπεται απλοποίηση της διαδικασίας διενέργειας τοπικών δημοψηφισμάτων, με ταυτόχρονη αποσύνδεση του θεσμού από τη βούληση της κεντρικής εξουσίας και ενδυνάμωση του κοινωνικού ελέγχου. Υπενθυμίζεται η περίπτωση του δημοψηφίσματος που έγινε – άτυπα, ωστόσο – για την ΕΥΑΘ από Δήμους της Κεντρικής Μακεδονίας, το οποίο κατέδειξε ότι η Αυτοδιοίκηση πρέπει να έχει τη δυνατότητα να απευθύνεται στην τοπική κοινωνία και να ζητά με θεσμικό τρόπο τη γνώμη της, ακόμα και για μείζονος τοπικής σπουδαιότητας θέματα που δεν άπτονται των αρμοδιοτήτων του Δήμου ή της Περιφέρειας με τη στενή έννοια.
Μίλησα νωρίτερα για τη διάταξη σχετικά με τις αντιμισθίες και τις αποζημιώσεις των αιρετών. Η ρύθμιση αυτή είναι ενδεικτική για την οπτική της Κυβέρνησης σχετικά με την ενίσχυση της καταστατικής θέσης των αιρετών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αντιλαμβάνομαι πλήρως τις δυσκολίες και τα αδιέξοδα που αντιμετωπίζετε, τον παραλογισμό που βιώνετε σε πολλές περιπτώσεις όταν καλείστε να δώσετε λύσεις, αλλά και τις πιέσεις που δέχεστε αρκετοί από εσάς σε προσωπικό επίπεδο από τις απαιτήσεις άσκησης των καθηκόντων σας. Αναγνωρίζουμε το πρόβλημα και θα το δούμε στον κατάλληλο χρόνο».
aftodioikisi.gr