π. Ηρακλής Φίλιος: Ενότητα χωρίς διαιρέσεις μέσα στην Εκκλησία

 Η ενότητα στην Εκκλησία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο. Αυτό διαπιστώνεται στη Θεία Ευχαριστία όπου οι πιστοί κοινωνούν το Σώμα και Αίμα του Χριστού και γίνονται ένα μεταξύ τους με κεφαλή τον Χριστό. Εξάλλου, η Θεία Ευχαριστία που χαρακτηρίζεται ως σύναξη, σημαίνει τη συμμετοχή όλων στο μυστήριο και όχι την παρακολούθηση του μυστηρίου. Οι πιστοί συνέρχονται μεταξύ τους και ενώνονται μεταξύ τους.

Ο Χριστός στην αρχιερατική προσευχή Του προσεύχεται στον Πατέρα ‘’ἵνα πάντες ἓν ὦσι’’ (Ιω. 17, 21). Αυτή είναι η αγωνία του Υιού προς τον Πατέρα, να είναι όλοι ένα. Επίσης στο κοντάκιο της εορτής της Πεντηκοστής, σημειώνεται πως ο Ύψιστος ‘’εἰς ἑνότητα πάντας ἐκάλεσε’’. Με δεδομένη την προσευχητική κραυγή της Εκκλησίας για το ζήτημα της ενότητας, είναι πλέον εμφανές πως κάθε σκέψη και διακονία των μελών της Εκκλησίας προς την ενότητα πρέπει να εργάζεται και την ενότητα να διασφαλίζει. Εκείνο δε το πρόσωπο της ενότητας αλλά και κάθε αρετής που δωρίζεται στον άνθρωπο είναι το πρόσωπο του Χριστού.

Η προσευχητική κραυγή και αγωνία της Εκκλησίας για την ενότητα μπορεί να είναι δεδομένη, δεδομένη όμως δεν είναι η ισχύς της. Αν κάποιος δεν επιθυμεί την ενότητα, δεν διασφαλίζει την ενότητα. Εκείνο που καταφέρνει είναι η διάσπαση του εκκλησιαστικού σώματος. Μέσα από μία τέτοια πρακτική η ενότητα δέχεται σοβαρό πλήγμα κι έχει τρομερές συνέπειες στο εκκλησιαστικό σώμα. Ένα από τα χειρότερα που μπορούν  να συμβούν στην Εκκλησία είναι να σκανδαλιστούν οι πιστοί, να απειληθεί η ενότητα τους και να επέλθει διάσπαση.

Προς κάτι τέτοιο εργάζονται πρόσωπα που δεν διακατέχονται από την αρετή της διάκρισης, αλλά από έναν άκρατο εγωισμό και υπεροψία. Νιώθουν πως όλα τα γνωρίζουν, πως είναι οι ρυθμιστές των εκκλησιαστικών κι ενοριακών πραγμάτων, χωρίς την ίδια στιγμή να αφοσιώνονται στο ρόλο και στη διακονία που η ίδια η Εκκλησία τους παραχώρησε. Χρειάζεται λοιπόν ο καθένας που διακονεί μέσα στην Εκκλησία αλλά και συμμετέχει στη ζωή της Εκκλησίας, να γνωρίζει τα όρια του, να γνωρίζει μέχρι που έχει την ευλογία να κινηθεί και να εκφραστεί. Η ταπείνωση και η διάκριση πολύ βοηθούν στην υιοθέτηση μιας αντίληψης, ενός ήθους ασκητικού, ήθους που διακρίνει πρόσωπα και καταστάσεις.

Η ενότητα μέσα στην Εκκλησία απειλείται. Απειλείται πολλές φορές. Όσες φορές παρατηρείται ένας αποπροσανατολισμός από τα πράγματα, όσες φορές τεχνηέντως επιχειρείται η παραπληροφόρηση, η δημιουργία εντυπώσεων, η διαστρέβλωση ειδήσεων, καταστάσεις που απομονώνουν τα ίδια πρόσωπα από την συναλληλία, συμμετοχή, συνύπαρξη. Έτσι, δημιουργούνται φατρίες, κάτι εντελώς ξένο προς το ήθος και τη λειτουργική αυτοσυνειδησία της Εκκλησίας. Οι πιστοί ξεχωρίζονται, διαχωρίζονται, σημειώνονται εχθρικές διαθέσεις προς ποικίλα πρόσωπα, καλλιεργείται η καχυποψία, εντείνεται η παραπληροφόρηση και αναπτύσσονται ομάδες που επιθυμούν τη διαίρεση των πιστών παρά την αγάπη και ενότητα στα πρόσωπά τους. Αν επέλθει όμως ρήγμα στην ενότητα των πιστών και σε κάθε έκφανση λειτουργικότητας αυτής της ενότητας, τότε αυτά τα πρόσωπα που σκανδαλίζουν με τις συμπεριφορές τους πρέπει να απομονώνονται. Η απομόνωση δε αυτή είναι ευεργετική καθότι διασφαλίζει την αγάπη, την ομοψυχία και την ενότητα των πιστών.

Ο φατριασμός μέσα στην Εκκλησία, μέσα στην ενορία, εργάζεται προς την κατεύθυνση της διαίρεσης, απειλώντας την ενότητα, προσβάλλοντας τα πρόσωπα ως εικόνες του Θεού. Εκείνο που χρειάζεται είναι υπακοή και συγκέντρωση γύρω από το πρόσωπο του Επισκόπου που διασφαλίζει την εκκλησιαστική ενότητα. Συγκέντρωση και εμπιστοσύνη στο πρόσωπο του κληρικού που διασφαλίζει την ενότητα στο πρόσωπο του Χριστού. Συναλληλία, συναίσθηση της μετοχικής προοπτικής μεταξύ των πιστών αλλά και μεταξύ τους στο πρόσωπο του Χριστού, συναίνεση στην αγάπη και φιλανθρωπία, συμμετοχή στην άσκηση αυτοσυνειδησίας και ενσυναίσθηση ως δραπέτευση από κάθε ιδεοληπτική διάθεση που συρρικνώνει κάθε προοπτική ενότητας.

Αν σκανδαλιστεί το εκκλησιαστικό σώμα και διαταραχθεί η ενότητά του, έρχονται πολλά δεινά. Η Εκκλησία ενώνει. Δεν διαιρεί. Ακόμη κι αν πρόσωπα επιμένουν σε μία αλλοπρόσαλλη διχοτόμηση της αυτοδιάθεσης του προσώπου σε συμμετοχική εκφαντικότητα, επομένως και ευχαριστιακής ενύπαρξης στο θεανθρωποκεντρικό πρόσωπο, η Εκκλησία διδάσκει την  αγάπη, τη συναλληλία και την ενότητα. Και κάθε διακονία της προς αυτή την κατεύθυνση εργάζεται. Απομονώνοντας, αποφασιστικά, όσους επιμένουν στη διάσπαση και διαίρεση των πιστών, στην ουσία, μάλλον, του ίδιου τους του εαυτού.

 

Εφημέριος Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου Διάβας

Πρεσβύτερος Ηρακλής Φίλιος (Βαλκανιολόγος, Θεολόγος)