Άνθηση σημειώνει τα τελευταία χρόνια, ο τουρισμός στους παγετώνες, ο οποίος όμως γίνεται ολοένα και πιο επικίνδυνος, ακόμη και θανατηφόρος.
Ο πάγος προσελκύει τον κόσμο για πολλούς λόγους: Για να εκπληρώσουν ένα όνειρο από τη λίστα πραγμάτων που θέλουν να κάνουν στη ζωή τους, να έρθουν κοντά σε ένα συγκλονιστικό φυσικό φαινόμενο ή απλώς αναζητώντας μια περιπέτεια. Ωστόσο, αναδύεται και ένα επιπλέον κίνητρο, να δουν τους παγετώνες πριν εξαφανιστούν.
Ονομάζεται «τουρισμός τελευταίας ευκαιρίας» και είναι μια αναπτυσσόμενη αγορά, είπε η Τζάκι Ντόσον, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Οτάβα που έχει ερευνήσει το φαινόμενο. Ενώ ο τουρισμός μέχρι τώρα αφορούσε πρωτιές -οι πρώτοι που ανέβηκαν σε ένα βουνό ή πλεύσαν σε ένα κομμάτι της θάλασσας- τώρα είναι επίσης και για τους τελευταίους, είπε στο CNNi.
Τουρίστες με καγιάκ πλησιάζουν τον παγετώνα Mendenhall στην Αλάσκα
AP Photo/Becky Bohrer
Αυτά τα ποτάμια πάγου έχουν διαμορφώσει τα τοπία του κόσμου, αλλά πολλά τώρα συρρικνώνονται, παγιδευμένα σε ένα φαύλο κύκλο καθώς οι άνθρωποι συνεχίζουν να καίνε ορυκτά καύσιμα και να θερμαίνουν τον πλανήτη. Ακόμη και κάτω από τα καλύτερα σενάρια για τη δράση για το κλίμα, μέχρι το 2100 μπορεί να έχουν εξαφανιστεί έως και οι μισοί παγετώνες του κόσμου.
Καθώς λιώνουν, οι παγετώνες γίνονται πιο προσιτοί. Το πρόβλημα είναι ότι γίνονται και πιο επικίνδυνοι.
Οι παγετώνες γίνονται όλο και πιο ασταθείς, περισσότεροι βράχοι και ιζήματα πέφτουν από αυτούς και οι ρωγμές αναπτύσσονται πιο γρήγορα.
«Είναι ένα περίπλοκο μέρος για επίσκεψη», είπε ο Garðar Hrafn Sigurjonsson, οδηγός βουνού, ο οποίος μίλησε εκ μέρους της Ένωσης Οδηγών Βουνού της Ισλανδίας. «Το τοπίο αλλάζει τόσο γρήγορα που μπορείς να το δεις από χρόνο σε χρόνο».
Η συντριπτική πλειοψηφία των ξεναγών δίνει προτεραιότητα στην ασφάλεια, είπε στο CNNi, «αλλά εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε ένα πολύ ασταθές στοιχείο».
Τον περασμένο μήνα, ένας Αμερικανός τουρίστας πέθανε όταν μια σπηλιά πάγου κατέρρευσε στον παγετώνα Breiðamerkurjökull στην Ισλανδία. Οι εταιρείες σταμάτησαν τις καλοκαιρινές περιηγήσεις σε σπήλαια πάγου και οι αρχές εξετάζουν νέους κανονισμούς ασφαλείας.
Αλλά ακόμη και με τις καλύτερες προθέσεις, είναι πιθανό να υπάρξουν περισσότερα ατυχήματα και θάνατοι, είπε η Ντόσον, «επειδή όλα είναι λιγότερο προβλέψιμα».
Μια μέρα καλοκαιριού το 2018, δύο άνθρωποι σκοτώθηκαν κάνοντας πεζοπορία στους παγετώνες της Αλάσκας. Μια 32χρονη γυναίκα πέθανε αφού χτυπήθηκε από κομμάτια πάγου που έπεσαν από τον παγετώνα Byron. Στα ανατολικά, κοντά στην πόλη Valdez, ένα 5χρονο αγόρι που έκανε πεζοπορία με την οικογένειά του στον παγετώνα Worthington έχασε τη ζωή του αφού χτυπήθηκε από χαλαρό βράχο.
Τον Ιούλιο του 2022, περίπου 64.000 μετρικοί τόνοι νερού, βράχου και πάγου αποκόπηκαν από τον παγετώνα Marmolada στη βόρεια Ιταλία. Η χιονοστιβάδα που ακολούθησε σκότωσε 11 άτομα που πεζοπορούσαν σε ένα δημοφιλές μονοπάτι.
Μια ασυνήθιστα ζεστή άνοιξη και ένα από τα θερμότερα καλοκαίρια είχαν οδηγήσει σε τεράστια τήξη ψηλά στον παγετώνα. Αυτό έκανε μια μεγάλη, κρυφή ρωγμή να γεμίσει με νερό, αυξάνοντας την πίεση στον πάγο μέχρι να καταρρεύσει, είπε ο Ματίας Χους, παγετολόγος στο ελβετικό πανεπιστήμιο ETH Zürich.
Ένα τέτοιο γεγονός δεν είχε ξανασυμβεί στον παγετώνα, είπε ο Χους στο CNNi. η κατάσταση αλλάζει γρήγορα στα βουνά, είπε. «Οι παγετώνες που πάντα θεωρούνταν σταθεροί γίνονται ξαφνικά επικίνδυνοι».
Η τεχνολογία για την κατανόηση των κινδύνων από παγετώνες και την εφαρμογή συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης βελτιώνεται, πρόσθεσε, αλλά είναι μια πρόκληση να αναγνωρίσουμε ποιες τοποθεσίες μπορεί να γίνουν επικίνδυνες.
Με πληροφορίες από: Tourists are rushing to see glaciers before they disappear. The trips are turning deadly.