Στις 18 Οκτώβρη 1944 με την είσοδο των ανταρτών του ΕΑΜ- ΕΛΑΣ τα Τρίκαλα γιόρτασαν στους δρόμους το τέλος της γερμανικής κατοχής
Του Λάζαρου Τσουμένη, γραμματέα της Δ.Ε. ΠΕΑΕΑ/ΔΣΕ-Απογόνων Τρικάλων
Συμπληρώνονται φέτος 81 χρόνια από την απελευθέρωση των Τρικάλων στις 18 Οκτώβρη 1944 από τους Γερμανούς ναζί κατακτητές ωστόσο τα διδάγματα του απελευθερωτικού αγώνα από το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΕΠΟΝ θα φωτίζουν για πάντα το δρόμο της λαϊκής πάλης και τον αγώνα ενάντια στους πολέμους και την εμπλοκή της χώρας σε ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις. Ο απελευθερωτικός αγώνας διδάσκει πως ο αρνητικός συσχετισμός αλλάζει και οι νικημένοι του χθες γίνονται οι νικητές του αύριο. Είμαστε πάντα με τη σωστή πλευρά της Ιστορίας: Με τους λαούς, ως τη λευτεριά από το σύστημα της αδικίας και της εκμετάλλευσης.
Οι μέρες του Σεπτέμβρη 1944 ήταν από τις πιο άγριες που έζησε ο τρικαλινός λαός κατά τη ναζιστική κατοχή. Οι Γερμανοί και οι συνεργάτες τους έχουν εντείνει το κλίμα τρομοκρατίας απαγορεύοντας κάθε είδους συγκέντρωση και η κυκλοφορία επιτρέπεται από τις 9 το πρωί μέχρι το απομεσήμερο υποχρεώνοντας τον κόσμο να κρύβεται στα σπίτια του με την απειλή εκτελέσεων.
Η χιτλερική μηχανή βρισκόταν σε υποχώρηση, μετά τη μεγαλειώδη νίκη του Σοβιετικού Κόκκινου Στρατού και την επέλασή του για την απελευθέρωση της ΕΣΣΔ και της Ευρώπης. Το ναζιστικό τέρας, ενώ είχε διαφανεί η ήττα του, χτυπούσε με μεγαλύτερη βαρβαρότητα το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ και το ΚΚΕ ώστε να μην επικρατήσουν μετά από την απελευθέρωση. Το ίδιο επιδίωκαν και οι Άγγλοι σύμμαχοι της αστικής τάξης που είχαν αποφασίσει να μην χτυπήσουν το χιτλερικό στρατό κατά την αποχώρησή του.
Τίποτα όμως δεν εμποδίζει πλέον τους αντάρτες του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ να δίνουν σκληρές και πολύνεκρες μάχες με το όπλο στο χέρι ενάντια στην υπέρτερη στρατιωτικά δύναμη του εχθρού. Στα Τρίκαλα περισφίγγουν συνεχώς τον κλοιό γύρω από την πόλη όπου η τροφοδοσία της αγοράς αντιμετώπιζε ήδη έντονα προβλήματα από την έλλειψη τροφίμων και άλλων βασικών αγαθών καθώς και τα χαρτονομίσματα έχουν χάσει πια την αξία τους. Παρά τις δυσκολίες σε καμία περίπτωση οι Τρικαλινοί δεν πείθονται από τη γερμανική προπαγάνδα που σερβίρει διάφορα ψεύδη καθώς γνωρίζουν πως η πολυπόθητη λευτεριά πλησιάζει.
Όταν λοιπόν στις 17 Οκτώβρη οι Γερμανοί ανακοινώνουν στα Τρίκαλα απαγόρευση της κυκλοφορίας για την επόμενη μέρα αρχίζουν όλοι να συνειδητοποιούν ότι κάτι θα συμβεί. Οι εξελίξεις πάντως δεν βρίσκουν απροετοίμαστο το αντιστασιακό κίνημα.
Μέχρι τότε η Περιφερειακή Επιτροπή του ΚΚΕ είχε σχεδιάσει μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια. Την καταδίωξη των Γερμανών κατά την αποχώρησή τους, την πρόληψη των καταστροφών στην πόλη, την είσοδο των ανταρτών, την ανάδειξη των οργάνων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και κυρίως του Δημάρχου, τα πρώτα μέτρα για την εξασφάλιση της τάξης κ.λπ. Μετά από αρκετή συζήτηση υπήρξε σύγκλιση απόψεων για τη θέση του Δημάρχου στο πρόσωπο του Νίκου Κλιάφα, δικηγόρου και αγωνιστή της αντίστασης (βρήκε το θάνατο λίγα χρόνια αργότερα ως πολιτικός επίτροπος του ΔΣΕ).
Οι Γερμανοί φεύγουν – οι αντάρτες του ΕΛΑΣ έρχονται!
Επαληθεύοντας τις πληροφορίες οι Γερμανοί κατευθύνονται προς Καλαμπάκα – Μουργκάνι όπου ενώνονται στις 19/10 με τις δυνάμεις που κατηφόρισαν από την Ήπειρο δεχόμενοι τις επιθέσεις του 4ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Αυτοί μαζί με τον εφεδρικό ΕΛΑΣ Καλαμπάκας και Αγιοφύλλου θα τους καταδιώξουν στην πορεία προς Αγιόφυλλο και προς Γριά (Άνοιξη) προκαλώντας σοβαρές απώλειες (40 νεκρούς).
Στα Τρίκαλα καθώς ο τελευταίος Γερμανός μοτοσυκλετιστής αποχωρώντας ρίχνει τρεις τουφεκιές οι πολιτοφύλακες αναλαμβάνουν δράση. Σφραγίζουν τις αποθήκες για να τις προστατέψουν και άλλη ομάδα καταλαμβάνει τη Διοίκηση Χωροφυλακής στην οδό Καλαμπάκας.
Ο λαός γιορτάζει τη λευτεριά!
Το ίδιο πρωινό τα τμήματα του ΕΛΑΣ που ανήκουν στο 1/38 μπαίνουν στην πόλη. Οι Τρικαλινοί τους υποδέχονται και στο πρόσωπό τους γιορτάζουν την πολυπόθητη λευτεριά. Ο κόσμος, που δεν κοιμήθηκε το βράδυ, υποδέχεται τους απελευθερωτές με δάκρυα στα μάτια. Οι Τρικαλινοί αγκαλιάζονται και φιλιούνται σα να έχουν χρόνια να ειδωθούν.
Επιτέλους ο βραχνάς της κατοχής που βάραινε το στήθος τους έφυγε για πάντα. Καθώς περνούν τα τμήματα του ΕΛΑΣ από τους δρόμους, οι πολίτες τους ραίνουν με λουλούδια. Αψίδες έχουν στηθεί στις κεντρικές αρτηρίες της πόλης που καλωσορίζουν τους απελευθερωτές. Ο ενθουσιασμός και οι εκδηλώσεις είναι απερίγραπτες. Ταυτόχρονα ο λαός μετρούσε τις πληγές του καθώς στη διάρκεια της κατοχής πυρπολήθηκαν συνολικά 81 χωριά και καταστράφηκαν 6.900 σπίτια.
Αργότερα όλος ο χώρος της πλατείας Ρήγα Φεραίου κατακλύστηκε από μια λαοθάλασσα 30.000 ανθρώπων σύμφωνα με τη “Λαοκρατία” για να επευφημήσει την αντιπροσωπεία στελεχών του ΚΚΕ και των κομμάτων που συνεργάζονταν στις εαμικές οργανώσεις. Από τον εξώστη του “Πανελλήνιου” μίλησαν οι εκπρόσωποι των κομμάτων που μετείχαν στην οργάνωση του ΕΑΜ ενώ μια θύελλα επευφημιών ξέσπασε στο άκουσμα του εκπροσώπου της Π.Ε. του ΚΚΕ.
Εδώ στους ίδιους δρόμους, στην Ασκληπιού και τις πλατείες όπως η Ρήγα Φεραίου όπου βιώνουμε σήμερα την καθημερινότητα, ο κόσμος τιμούσε εκείνη τη στιγμή τους αγώνες και τις θυσίες του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ που είχε κατακτήσει την αγάπη και την αφοσίωση του λαού, όχι μόνο στα Τρίκαλα αλλά και σε όλη την Ελλάδα. Ήταν ταυτόχρονα η αναγνώριση για το αίμα και τις θυσίες που προσέφερε το ΚΚΕ αυτά τα σκληρά χρόνια της φασιστικής και ναζιστικής κατοχής. Αμέτρητοι νέοι και νέες όπως οι πέντε ΕΠΟΝίτες στις 18 Απρίλη του ´44 εκτελέστηκαν , έπεσαν ηρωικά στις μάχες, βασανίστηκαν, φυλακίστηκαν από τα στρατεύματα κατοχής και τους ντόπιους συνεργάτες τους.
Κλιμακώνονται οι στρατιωτικές συγκρούσεις
Ο γιορτασμός των 80 χρόνων από την απελευθέρωση συμπίπτει με την οικονομική και στρατιωτική αντιπαρέθεση ΗΠΑ- Κίνας για την πρωτοκαθεδρία στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα, η Ε.Ε. κάνει στροφή στην πολεμική οικονομία. Η ελληνική κυβέρνηση στηρίζει τα πολεμικά σχέδια των ΗΠΑ και Ισραήλ στην Μέση Ανατολή με απρόβλεπτες συνέπειες την ώρα που υπάρχουν αμέτρητες ενεργές στρατιωτικές δράσεις σε όλο τον πλανήτη, οι περισσότερες από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η ΠΕΑΕΑ/ΔΣΕ παλεύει απαιτώντας από την ελληνική κυβέρνηση να διεκδικήσει τις γερμανικές επανορθώσεις, γιατί είναι οφειλόμενες αποζημιώσεις στο λαό μας.
Η ΠΕΑΕΑ/ΔΣΕ τιμά τον μεγαλειώδη, ηρωικό αγώνα του λαού μας την περίοδο 1941- ́49 και παλεύει για την υπεράσπιση της ιστορικής αλήθειας, της διατήρησης της ιστορικής μνήμης. Για να μείνουν ζωντανά τα διδάγματα της Ιστορίας του Β ́ΠΠ, ώστε να μην πληρώνουν πια οι λαοί την καπιταλιστική βαρβαρότητα.