Γράφει ο Λευτέρης Παπαδόπουλος
Με ρώτησαν πολλοί αυτές τις μέρες: Ο Βενιζέλος, ως γνωστόν, είναι καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου. Δεν είναι οικονομολόγος. Πώς θα τα βγάλει πέρα, σ’αυτή τη φοβερή οικονομική συγκυρία, με την Ελλάδα να βρίσκεται μερικά εκατοστά πριν από την άβυσσο της χρεοκοπίας; Απάντησα, σε όλους, με μια μνημειώδη φράση του διαπρεπούς καθηγητή στα Οικονομικά, Αδαμάντιου Πεπελάση: «Είναι σημαντικό να είσαι καλός οικονομολόγος, αν σου δίνουν το υπουργείο Οικονομικών σε μια κυβέρνηση. Αν ξέρεις και λίγα οικονομικά, δεν πειράζει»!
Δεν τη θυμόμουν αυτή τη φράση, μολονότι με τον Πεπελάση, που είναι ξεχωριστός φίλος μου, μιλάμε κάθε μέρα, εδώ και δεκαετίες. Μου τη θύμισε ο συνάδελφος Γιώργος Λακόπουλος, που την ανέφερε στις «Προεκτάσεις» του στα «ΝΕΑ» τις 21ης Ιουνίου. Και γέλασα πολύ. Γιατί απομυθοποιεί τον ρόλο των οικονομολόγων σε μια κυβέρνηση. Στις γνώσεις των οποίων οικονομολόγων δίνουμε ιδιαίτερη βαρύτητα. (Αρκετοί τους θεωρούν σχεδόν ως «μάγους της φυλής!)
Κανεις δεν αμφισβητεί ότι γνωρίζουν το αντικείμενο τους, που δεν το γνωρίζει, ασφαλώς, ένας συνταγματολόγος ή ένας ψυχίατρος. Αλλά, νομίζω, ότι ο υπουργός Οικονομικών κρίνεται στην πράξη. Δεν ανεβαίνει στον υπουργικό θώκο για να αναπτύσσει θεωρίες και να δίνει συνεντεύξεις. Και τα παραδείγματα σπουδαίων οικονομολόγων που απέτυχαν ως υπουργοί Οικονομικών, είναι πάμπολλα. Και όχι μόνο στην Ελλάδα. Αλλά σε ολόκληρη την υφήλιο.
Να πάρουμε, όμως, την Ελλάδα, μια και το ‘φερε η κουβέντα: ο Παπακωνσταντίνου είναι οικονομολόγος. Απέτυχε, όμως και ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών με τα μέτρα που έπαιρνε, κάθε τόσο. Γι’ αυτόν πανάκεια ήταν οι οριζόντιες περικοπές μισθών και συντάξεων. Αποτέλεσμα; Οι μισοί -και παραπάνω- Έλληνες, έχασαν ένα πολύ μεγάλο μέρος της αγοραστικής τους δύναμης, η αγορά στέγνωσε, τα έσοδα από τη φορολογία μειώθηκαν αισθητά.
Μου έλεγαν, οικονομολόγοι, έμποροι, βιοτέχνες, δημοσιογράφοι, πολιτικοί: «Μπορεί ο Παπακωνσταντίνου να είναι καλός. Αν είναι. Αλλά δεν είναι «κωλοπετσωμένος». Όφειλε, να έχει πάρει δίπλα του, μερικούς ανθρώπους της πιάτσας. Να του δίνανε συμβουλές περί του πρακτέου. Με θεωρίες δεν βάφονται αυγά». Τα ίδια μου έλεγαν οι συνομιλητές μου και για τον Αλογοσκούφη.
Από την άλλη μεριά: οικονομολόγος δημιούργησε το οικονομικό θαύμα της σημερινής Τουρκίας. Αλλά οικονομολόγοι και, μάλιστα, διεθνούς φήμης περιστοίχιζαν και περιστοιχίζουν τον Έλληνα πρωθυπουργό ο οποίος έδωσε το υπουργείο Οικονομικών στον Παπακωνσταντίνου και έφτασε, προ δεκαημέρου, στο «νυν και αεί» , ζητώντας συναίνεση από τον Σαμαρά.
Με όλα αυτά που γράφω, δεν ισχυρίζομαι ότι ο συνταγματολόγος Βενιζέλος θα μπορέσει να νικήσει την ελληνική οικονομική κρίση. Πιστεύω, όμως, ότι θα παλέψει. Χωρίς αλαζονικό ύφος και με «πλησίασμα» στον κόσμο που υποφέρει. Στον κόσμο, αυτό θα πρέπει να αναζητήσει συμμάχους. Κάτι που δεν έκανε ο Παπακωνσταντίνου. Και αυτό, ασφαλώς, τον ζημίωσε.
Τα πράγματα, πάντως, είναι και δύσκολα και κρίσιμα. Ενδεχομένως, με τον Βενιζέλο, να υπάρξει ένα ίχνος βελτίωσης. Πολλοί, πιστεύουν ότι οι οικονομολόγοι δεν είναι καν επιστήμονες. Η οικονομική επιστήμη, δεν είναι καν επιστήμη. Κοινή λογική χρειάζεται. Και όσφρηση. Και εκμετάλλευση των ευκαιριών, που κάθε φορά δίνονται. Και, πάνω απ’ όλα, πολιτική εξυπνάδα.
Ίσως…