Ο Επικ. Καθηγητής Ψυχιατρικής του Δημοκρίτειου Παν/μιου Θράκης και Αναπλ. Πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του Ενιαίου Οργανισμού Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων, Χρίστος Λιάπης, έγραψε για την εκδημία του Πάπα Φραγκίσκου:
Τον Δεκέμβριο του 2021 είχα την τιμή να προσκληθώ στην υποδοχή του Πάπα Φραγκίσκου στο Προεδρικό Μέγαρο, ως Πρόεδρος -τότε- του Διοικητικού Συμβουλίου του ΚΕΘΕΑ, με δεδομένη την ευαισθησία του εκλιπόντος Ποντίφικα για τις ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες, όπως οι εξαρτημένοι συνάνθρωποί μας.
Ο «Πάπας των φτωχών» και το μέλλον που ανήκει στους «απροσάρμοστους»
Η εκδημία του Πάπα Φραγκίσκου, ενός ανθρώπου που υπηρέτησε, από το 2013, τη θέση του προκαθημένου της Καθολικής Εκκλησίας δίνοντας έμφαση στα αδύναμα, ευάλωτα και περιθωριοποιημένα μέλη του ποιμνίου του, την επομένη της Κυριακής του Πάσχα, το οποίο φέτος συνέπεσε για ορθόδοξους και καθολικούς, φέρνει στον νου μου τις συγκινητικές στιγμές οι οποίες εκτυλίχθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2015, κατά την επίσκεψή τουστη Νέα Υόρκη, με τον Ποντίφικα να μεταβαίνει σε χώρο όπου φιλοξενούνταν παιδιά μεταναστών προτρέποντάς τα να ακολουθήσουν τα όνειρά τους, αναφερόμενος στον Αιδεσιμότατο Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ και στον μνημειώδη λόγο του “Έχω ένα όνειρο” (“I have a dream today…”).
Ένας άλλος, λιγότερο γνωστός, αλλά εξίσου εμπνευσμένος λόγος του Δρος Κίνγκ, σε πληροί συμφωνία με τα μηνύματα που εξέπεμπε η ζωή και η ποιμαντορία του εκδημήσαντος Πάπα Φραγκίσκου, ήταν αυτός που εκφώνησε στις 18 Δεκεμβρίου του 1963 στο Πανεπιστήμιο του Δυτικού Michigan. Ένας λόγος που θα ταίριαζε, συν τοις άλλοις και για τους σύγχρονους μικρούς μετανάστες και τις χώρες υποδοχής τους. Ένας λόγος τον οποίο είχα την τύχη να βρω και να διαβάσω στο προτότυπό του, στο αρχείο της Βιβλιοθήκης της Βοστώνης, στο πλαίσιο της ακαδημαϊκής έρευνας που διεξήγαγα, για το συναισθηματικό προφίλ ιστορικών προσωπικοτήτων, υπό τις οδηγίες του Καθηγητή Ψυχιατρικής S. N. Ghaemi κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσής μου στο πανεπιστήμιο του Tufts.
Ήταν, λοιπόν, η κατάθλιψη του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ που τον όπλισε με το ιδεολογικό πλεονέκτημα της “ριζοσπαστικής ενσυναίσθησης” (radical empathy) και της “μη βίας”, ώστε η προαναφερθείσα ομιλία του να περιλαμβάνει την ακόλουθη, κορυφαία, αποστροφή:
“Υπάρχουν κάποια πράγματα στο έθνος και στον κόσμο μας προς τα οποία είμαι περήφανος που είμαι απροσάρμοστος….Δεν πρόκειται να προσαρμόσω ποτέ τον εαυτό μου στον (φυλετικό) διαχωρισμό και τις διακρίσεις. Δεν σκοπεύω ποτέ να προσαρμοστώ στη θρησκευτική μισαλλοδοξία. Δεν πρόκειται ποτέ να προσαρμόσω τον εαυτό μου σε οικονομικές συνθήκες οι οποίες θα αφαιρούν τα αναγκαία από τους πολλούς για να προσφέρουν πολυτέλειες στους λίγους, αφήνοντας εκατομμύρια ανθρώπων να αφανίζονται σε ένα μοναχικό νησί φτώχειας εν τω μέσω ενός τεράστιου ωκεανού ευμάρειας. Δεν πρόκειται ποτέ να προσαρμόσω τον εαυτό μου στην τρέλα του μιλιταρισμού και στις αυτοηττώμενες επιδράσεις της φυσικής βίας….Και σας καλώ να παραμείνετε απροσάρμοστοι σε αυτά έως ότου η καλή κοινωνία πραγματοποιηθεί.”
Χρίστος Χ Λιάπης MD, MSc, PhD
Επικ. Καθηγητής Ψυχιατρικής Δ.Π.Θ.
Αναπλ. Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου ΕΟΠΑΕ