Το τελευταίο τσιγάρο για την Ευρώπη…
“Χωρίς οικονομική ανάπτυξη, χωρίς νέες θέσεις εργασίας δεν μπορεί να εξυγιάνει ένα κράτος τα δημοσιονομικά του. Φυσικά η Γερμανία οφείλει να παίξει σημαντικό ρόλο στο πλαίσιο αυτό. Ούτως ή άλλως η δική μας οικονομία εξασφαλίζει εδώ και χρόνια τα μεγαλύτερα πλεονάσματα, τα οποία, όμως, είναι ελλείμματα των εμπορικών μας εταίρων.”
Τα ανωτέρω είχε δηλώσει ο εκδημήσας πρώην Καγκελάριος της Γερμανίας Χέλμουτ Σμιτ, κατά την αναγόρευσή του σε Επίτιμο Διδάκτωρα του Πανεπιστημίου Αθηνών, το 2014. Αυτή η φωτισμένη μορφή του Ευρωπαϊκού Οράματος -μολονότι ο ίδιος δήλωνε χαρακτηριστικά πως “όποιος έχει οράματα πρέπει να πάει στον γιατρό”- που μαζί με τον Βαλερί Ζιζκάρ Ντ’ Εσταίν και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή τον πρεσβύτερο απετέλεσαν τους ταγούς της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 70.
Η μοίρα το θέλησε, να φύγει πλήρης ημερών στις 10 του τρέχοντος Νοεμβρίου, μία μέρα μετά την επέτειο του θανάτου ενός άλλου μεγάλου της Ευρώπης, του Στρατηγού Ντε Γκωλ. Ο Χέλμουτ Σμιτ, αυτός ο Praeceptor Germaniae – ή αλλιώς, ο Δάσκαλος της Γερμανίας όπως χαρακτηριστικά τον αποκαλούσαν, είχε διαχειριστεί με επιτυχία την πέτρελαική κρίση του 70 και τις προκλήσεις της τρομοκρατίας που απειλούσαν να αποσταθεροποιήσουν την τότε Δ. Γερμανία και να αποδυναμώσουν τις προοπτικές επανένωσης των δύο Γερμανιών.
Η απώλειά του έλαβε χώρα διαρκούσης της σοβαρότερης οικονομικής, θεσμικής και κοινωνικής κρίσης που αντιμετώπισε ποτέ η Ενωμένη Ευρώπη από την ίδρυσή της. Μιας κρίσης που καταδεικνύει το γενικευμένο έλλειμμα αλληλεγγύης της Ένωσης και τις ανεπάρκειες και την προβλεπτική κοντοφθαλμία της συνθήκης του Μάαστριχτ η οποία απετέλεσε τον θεσμικό ακρογωνιαίο λίθο αλλά και την αχίλλειο πτέρνα της οικονομικής διεύρυνσης και της νομισματικής ένωσης καθώς αμφότερες δεν συνοδεύτηκαν από ανάλογη πολιτική εμβάθυνση των ευρωπαϊκών δομών.
Αρειμάνιος καπνιστής ο ίδιος, δεν δίσταζε να παραβαίνει και δημόσια τις διεθνείς και διευρωπαϊκές αντικαπνιστικές οδηγίες προκειμένου να εξασφαλίσει τη νευροχημική ανταμοιβή των νικοτινικών υποδοχέων του εγκεφάλου του, οπότε η απώλειά του θα μπορούσε ευστόχως να χαρακτηριστεί ως “το τελευταίο τσιγάρο για την Ευρώπαική Ένωση”. Μια Ένωση που αντί να εμπεδώνει τις αρχές τις αλληλεγγύης και να υλοποιεί αναπτυξιακές προοπτικές για όλους τους εταίρους της και ιδιαίτερα για τους πλέον αδύναμους εξ αυτών, εκφυλίστηκε σε μία Ένωση εφαρμογής πολιτικών αμασκάρευτης ή και μεταμφιεσμένης λιτότητας, λαμβάνουσα αποδυναμωμένες θεσμικές πρωτοβουλίες που περιορίζονται και εκφυλίζονται σε Κοινοτικές Οδηγίες κατά του καπνίσματος….
Χρίστος Χ. Λιάπης MD, MSc, PhD
Ψυχίατρος – Διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών