Παν. Παναγιώτου
Οι ηλικιωμένοι, που έχουν “τρέξει χιλιόμετρα”, συνήθως δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην ονομαστική τους εορτή παρά στα γενέθλια… Οι λόγοι είναι ευνόητοι. Δυστυχώς, δεν ισχύει το ίδιο για τα πολιτικά κόμματα, καθώς ονομαστική εορτή και γενέθλια συμπίπτουν. Η 3η του Σεπτέμβρη θυμίζει στο ΠΑΣΟΚ τον γενέθλιο χρόνο, τρόπο και κυρίως λόγο ύπαρξής του. Πολιτικά κυριάρχησε στη μεταπολίτευση. Η δική του σφραγίδα χαρακτηρίζει αυτή την περίοδο. Με συνεχείς ιδεολογικοπολιτικές μετεξελίξεις και προσαρμογές, υπηρέτησε τον κυρίαρχο στρατηγικό στόχο της χώρας, στην περίοδο αυτή, που ήταν η ευρωπαϊκή στρατηγική. Στόχο που συνέλαβε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και υλοποίησαν, τελικά, ως προς τις πολιτικές του προϋποθέσεις ο Ανδρέας Παπανδρέου και ως προς τις εφαρμοστικές και πρακτικές ο Κώστας Σημίτης.
Η συνεχής πολιτική μετεξέλιξη του ΠΑΣΟΚ υπήρξε κύριο και δυναμικό χαρακτηριστικό γνώρισμα της ταυτότητάς του. Μέσω αυτής κυριάρχησε τα τελευταία χρόνια στην πολιτική ζωή της χώρας. Σημείο τομής ήταν το 2000 και η ένταξη στο ευρώ. Από δω και πέρα άλλαξαν ριζικά όλα. Για να μπορέσει η χώρα να προσαρμοστεί σ’ αυτό το δεδομένο, όφειλε να μεταρρυθμίσει ριζικά το κράτος και να εκσυγχρονίσει τους θεσμούς της. Παρά τις σχετικές απόπειρες, το εγχείρημα αυτό απέτυχε, με πιο κρίσιμο χρονικά και ουσιαστικά σημείο την περίοδο του νεότερου Καραμανλή. Μετά τις εκλογές του 2009, η χώρα βρέθηκε μέσα σε μια μεγάλη οικονομική δίνη, με τεράστιες δυσκολίες και μία Ευρώπη να “κινείται” απέναντί μας “τιμωρητικά”, κυρίως, και δευτερευόντως στρατηγικά για το μέλλον της Ελλάδας και της ίδιας της Ευρωζώνης. Εμπνεόμενη από ξεπερασμένες οικονομικά και πολιτικά αντιλήψεις, μας επέβαλε “συνταγές” αδιέξοδες.
Η ευθύνη του ΠΑΣΟΚ είναι ότι δεν αντέδρασε από την αρχή, δεν διαπραγματεύτηκε όσο θα μπορούσε και θα έπρεπε και υλοποίησε τους “στόχους” της τρόικας με τον λιγότερο έξυπνο και αποτελεσματικό τρόπο. Ετσι μπήκε σε ένα τούνελ, όχι τόσο πολιτικής μετεξέλιξης και προσαρμογής όπως τα προηγούμενα χρόνια, όσο σε μια διαδικασία ουσιαστικής αυτοαναίρεσης με μόνο “ελαφρυντικό” την ευρωπαϊκή κοντόφθαλμη πίεση. Σήμερα, επέτειο της 3ης Σεπτεμβρίου, δείχνει κοινωνικά αποδιαρθρωμένο, πολιτικά αμφίσημο και ιδεολογικά αφοπλισμένο, χωρίς σοβαρή ανακαινιστική, ιδεολογικοπολιτική προσπάθεια. Εχει ταυτισθεί βέβαια με την εθνική προσπάθεια διάσωσης της χώρας, βάζοντας στην άκρη την “ταυτότητά του”, καθώς οι ευρωπαϊκές ισορροπίες δεν του αφήνουν πολλά περιθώρια γι’ αυτό. Είναι προφανές ότι αυτό έχει υψηλό πολιτικό κόστος. Θα έχει όμως απολύτως διαλυτικές συνέπειες -γιατί δεν θα μπορεί να “κρατηθεί” από πουθενά- εάν συνδυαστεί και με μία αποτυχία, της προσπάθειας διάσωσης της χώρας…