Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες με την αύξηση της θερμοκρασίας, οι άνθρωποι αναζητούν οάσεις δροσιάς για να καταπολεμήσουν τις δύσκολες συνθήκες. Σε αρκετές περιπτώσεις όμως αυτό μας το παρέχει η ίδια η φύση; Όλοι μας έχουμε ακούσει κάπου τη λέξη «μελτέμια” και ειδικότερα τους καλοκαιρινούς μήνες.
Τι είναι τελικά μελτέμι και πως επιδρά στον άνθρωπο;
Η ετυμολογία της λέξης μελτέμι είναι τουρκικής προέλευσης. Οι αρχαίοι Έλληνες τον ονόμαζαν Ετήσιο (πληθ. Ἐτησίαι). Τα μελτέμια ανήκουν γενικά στην κατηγορία των εποχικών ανέμων. Πνέουν κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και έχουν βορειοανατολική, βόρεια ή βορειοδυτική διεύθυνση. Το χαρακτηριστικό τους στοιχείο είναι η ισχυρή τους ένταση η οποιά κυμαίνεται μεταξύ 20-55 χλμ./ ώρα (4-7 μποφόρ), ενώ στο ανοιχτό πέλαγος μπορεί να γίνουν θυελλώδεις ξεπερνώντας τα 75 χλμ./ ώρα (9 μποφόρ).
Περίοδος του μελτεμιού
Η περίοδος των μελτεμιών αρχίζει περί τα τέλη Μαΐου και λήγει περίπου κατά τα τέλη Οκτωβρίου. Ως επί το πλείστον, κατά το Μάιο προς τις αρχές Ιουνίου σημειώνονται ελαφροί βόρειοι άνεμοι, οι λεγόμενοι ‘’Πρόδρομοι άνεμοι’’ διάρκειας 2-3 εβδομάδων. Στη συνέχεια, διακόπτονται προσωρινά τον Ιούνιο. Στο διάστημα αυτό πνέουν κατά διαλείμματα βόρειοι άνεμοι, οι «Διαλείποντες άνεμοι”, με μικρή ένταση. Μια έως δύο εβδομάδες αργότερα έρχονται τα κυρίως ‘’Μελτέμια’’ που συνεχίζουν μέχρι τις αρχές του Οκτωβρίου, με μέση ένταση τα 6-7 μποφόρ.
Δημιουργία του μελτεμιού
Το βόρειο ρεύμα στην ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου δημιουργείται από το συνδυασμό ενός συστήματος υψηλών πιέσεων στα Βαλκάνια, το οποίο οφείλεται κυρίως στην επέκταση του Αντικυκλώνα των Αζορών έως και την περιοχή μας και ενός συστήματος χαμηλών πιέσεων στα ανατολικά. Το χαμηλό σύστημα πιέσεων οφείλεται κυρίως στα μεγάλα θερμικά ανοδικά ρεύματα πάνω από την Ινδία, όπου καθιστούν ένα μεγάλο θερμικό ελάχιστο πίεσης που εκτείνεται στο μέσον του καλοκαιριού μέχρι και την ανατολική Μεσόγειο. Στο μεταξύ, το χαμηλό των Ινδιών βαθαίνει εξαιτίας της υψηλής θερμοκρασίας στη Μέση Ανατολή το καλοκαίρι, με αποτέλεσμα να αυξάνει σημαντικά η διαφορά πιέσεων μεταξύ του βαρομετρικού υψηλού (Βαλκάνια) και του χαμηλού (Μέση Ανατολή).
Θετικές και αρνητικές επιπτώσεις
Γενικά, οι καιρικές συνθήκες που συνοδεύουν τα μελτέμια είναι αίθριος ουρανός και κυματώδης θάλασσα. Τα μελτέμια αποτελούν το «κλιματιστικό της φύσης” κατά τη διάρκεια του ιδιαίτερα ζεστού ελληνικού καλοκαιριού. Σημαντικό ρόλο παίζουν και στην αλιεία ορισμένων ειδών, μέσω διεργασιών που ψύχουν τα ανώτερα θαλάσσια στρώματα και τα εμπλουτίζουν με θρεπτικά συστατικά. Με τη βοήθειά τους καθαρίζει η ατμόσφαιρα των πόλεων από τους ρύπους, ενώ η ένταση με την οποία πνέουν κινεί τις ανεμογεννήτριες που είναι διασκορπισμένες στα νησιά του Αιγαίου. Ωστόσο, παρά την ευεργετική τους δράση, τα μελτέμια έχουν και αρνητικές επιπτώσεις. Αυτές εντοπίζονται κυρίως στο γεγονός πως μειώνουν την υγρασία στη δασική βλάστηση και στην ατμόσφαιρα, ενώ ξηραίνουν το χώμα και το χορτάρι. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος πυρκαγιών στα δάση. Πρόβλημα ξηρασίας αντιμετωπίζουν και οι καλλιέργειες, κυρίως στα νησιά που δεν αρδεύονται. Παράλληλα, λόγω της έντασής τους – δυσχεραίνουν τη ναυσιπλοΐα και την αλιεία. Τέλος, στις παραλίες του Αιγαίου, όταν τα μελτέμια κάνουν την εμφάνισή τους, η κολύμβηση σε πολλές περιπτώσεις είναι σχεδόν αδύνατη.
geonews.gr