Ψηφίστηκε χθες, Πέμπτη 17 Φεβρουαρίου 2019,στη Βουλή, το νομοσχέδιο για τη νέα αρχιτεκτονική του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, το οποίο χαράσσει μια νέα εποχή τόσο για το ίδιο το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας όσο και για τα Τρίκαλα.
Αν και το θέμα δεν αποδείχτηκε να είναι ιδιαίτερα δημοφιλές, λόγω του ιδιαίτερου χαρακτήρα του, όπως κάθε αλλαγή που επιχειρήθηκε σε αυτή τη χώρα, η νέα αρχιτεκτονική αντιμετωπίστηκε από τους περισσότερους με καχυποψία και χαρακτηρίστηκε -όχι λίγες φορές- από κινδυνολογία. Με την ιδιότητά μου του πανεπιστημιακού και ταυτόχρονα του συμβούλου του Δημάρχου Τρικκαίων, βρέθηκα να γνωρίζω από κοντά την εξέλιξη αυτού του θέματος και θα ήθελα να υπογραμμίσω κάποια στοιχεία που οφείλουμε στα Τρίκαλα να αναγνωρίσουμε.
Πρώτον, η νέα αρχιτεκτονική ήταν μια σημαντική ανάγκη για το Πανεπιστήμιο, προκειμένου να μπορέσει να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητά του, καθώς και να ανταγωνιστεί στο διεθνές περιβάλλον και αυτό ήταν και είναι προτεραιότητα. Γιατί αν δεν υπάρχει το πανεπιστήμιο, δεν υπάρχει θέμα προς συζήτηση.
Δεύτερον, η νέα αρχιτεκτονική έλαβε υπόψη της κυρίως το υφιστάμενο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας -πράγμα όχι παράλογο, αλλά θα μπορούσε να λάβει περισσότερο υπόψη τη δυναμική που έχουν αναπτύξει τα Τρίκαλα-, δεν μπορούσε να αγνοήσει την κατανομή του πανεπιστημίου στη Θεσσαλία και δεν θερραπεύει την ανισότητα -που επί δεκαετίες χτίστηκε- σε βάρος των Τρικάλων.
Τρίτον και σημαντικότερο, ενώ η νέα αρχιτεκτονική είχε στην αρχή αποκλείσει πλήρως τα Τρίκαλα προβλέποντας μόνο ένα τμήμα (των ΤΕΦΑΑ), ο Δήμος μας ήταν ο μόνος που αντέδρασε έγκαιρα και πέτυχε να αποκτήσει ρόλο σε μια διαπραγμάτευση, όπου δεν είχε προσκληθεί. Παρέμεινε δε, σε αυτή μέχρι τέλους, αγωνιζόμενη με ρεαλισμό, εκθέσεις και στοιχεία για να βελτιωθεί η αρχιτεκτονική για τα Τρίκαλα. Τι επετεύχθη;
- Τα Τρίκαλα αντί για ένα (1) πανεπιστημιακό Τμήμα, όπως προβλέπονταν στην αρχή, αποκτά τρία (3). Τα 2 εξ΄αυτών έχουν δυναμική και είναι ελκυστικά(ΤΕΦΑΑ και Διαιτολογία-Διατροφή) και το τρίτο -με το διεθνή του χαρακτήρα- μένει να αποδειχθεί. Για κανένα από τα τρία τμήματα δεν είναι δεδομένη η βιωσιμότητα. Αντίθετα, με το νέο νομικό πλαίσιο, αρκεί μια απόφαση Υπουργούή της Συγκλήτου για να το θέσει εκτός μηχανογραφικού, αρκεί μια αδυναμίαγια να οδηγήσει σε νέο κλείσιμο. Η επιτυχία, θα χτιστεί από τους ακαδημαϊκούς και τη σύνδεση με την αγορά και την κοινωνία μας και χρειάζεται τη συνδρομή όλων.
- Τα Τρίκαλα δεν είχανε και αποκτούν ερευνητικά ινστιτούτα. Το ένα, της κινησιολογίας, είχε λειτουργήσει για κάποιο διάστημα στα Τρίκαλα. Εφόσον στελεχωθούν και εξοπλιστούν, μπορούν να προσφέρουν σημαντικά στην έρευνα, στην παραγωγή, αλλά και στην τοπική ανάπτυξη.
- Τα Τρίκαλα διατηρούν την εξέλιξη της τεχνολογικής εκπαίδευσης (πρώην ΤΕΙ): θα φιλοξενούνται διετή προγράμματα σπουδών, σε θεματικές που σχετίζονται με τη δυναμική της περιοχής: πρωτογενή τομέα, τεχνολογία, τουρισμό.
- Τα Τρίκαλα δεν είχανε και αποκτούν την έδρα του υπερυπολογιστή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ως αναγνώριση των διακρίσεων έξυπνης πόλης. Αυτό κι αν είναι δύσκολο να το κατανοήσει ο καθένας, καθώς οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν τι είναι και δεν το παρεξηγώ.Προσωπικά το θεωρώ κορυφαία επιτυχία για τα Τρίκαλα. Αξίζει να ειπωθεί ότι η χώρα μας σήμερα διαθέτει έναν και μόνο υπερυπολογιστή, που έχει έδρα στο Υπουργείο Παιδείας και το πολύ να αποκτήσει άλλον έναν (ή δυο). Ένας υπερυπολογιστής προσφέρεται για εξαιρετικά δύσκολες έρευνες πεδίου όπως, στη φαρμακοβιομηχανία, σε προβλέψεις καιρού και στην κλιματική αλλαγή, σε ιατρικές μελέτες κλπ. Είναι μια ξεχωριστή και μεγάλη επένδυση -θα την παραλλήλιζα με σύγχρονο εμπορευματικό κέντρο πανευρωπαϊκής κλίμακας-που εφόσον υλοποιηθεί -γιατί το ότι χωροθετείται στα Τρίκαλα δεν τον δημιουργεί κιόλας-, θα αλλάξει την περιοχή μας και συγκρατήστε το.
Θα μπορούσε να είναι καλύτερο το αποτέλεσμα; Η εύκολη παρατήρηση είναι ότι«οι άλλες πόλεις κέρδισαν περισσότερα τμήματα». Ωστόσο, πολλά εξ’ αυτώντων τμημάτων είναι αμφίβολο αν θα ιδρυθούν μετά από έγκριση της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου και μετά το 2021. Διατηρούμε ως πόλη το περιθώριο στο πλαίσιο του νέου πανεπιστημίου, να διεκδικήσουμε και εμείς με υποδομές και συνέργειες και άλλα τμήματα. Επιπλέον, σε μια πολυμερή και πολιτική διαπραγμάτευση σαν και αυτή, είναι δύσκολο να πετύχεις απόλυτα αυτό που επιδιώκεις και μάλιστα, ξεκινώντας από δυσμενή θέση και χωρίς ισχυρή υποστήριξη.
Προσωπικά, αισθάνομαι ότι βελτιώνεται η θέση των Τρικάλων σε σχέση με το χθες και το δείχνουν τα παραπάνω στοιχεία και μάλιστα σε ένα ενισχυμένο πανεπιστήμιο. Ωστόσο, αν παραμείνουν σε ένα χαρτί, δεν θα έχουν καμία απολύτως αξία. Πρέπει να γίνουν πράξη. Το σχέδιο νόμου ήταν μια ευκαιρία για τα Τρίκαλα να επανέλθουν στον πανεπιστημιακό χάρτη -και όχι μόνο-, κάτι που υπερασπίστηκα εξ’ αρχής και το πέτυχαν, ενώ ήταν μονόδρομος για το Πανεπιστήμιο. Υπήρξε δε, μεγάλη η πιθανότητα να αγνοηθούμε πλήρως. Τώρα όμως, δίνεται μια μεγάλη ευκαιρία σε όσους ενεπλάκησαν, διαμαρτυρήθηκαν, αγωνίστηκαν, διεκδίκησαν, μίλησαν για το νέο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, να αποδείξουν έμπρακτα ότι το εννοούσαν, ώστε να μην επανέλθουμε σε μερικά χρόνια να το ξανασυζητάμε.
Δρ. Λεωνίδας Ανθόπουλος
Αναπληρωτής Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Διεθυντής ΠΜΣ στη Διοίκηση Έργων και Προγραμμάτων