Η σημασία του Ιράν για την παραγωγή μαύρου χρυσού
Κρίσιμη θεωρείται αυτή η εβδομάδα για τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου, με τις αγορές να έχουν βάλει στο μικροσκόπιο τις αντιδράσεις του Ιράν μετά την επίθεση στις πυρηνικές του εγκαταστάσεις κι από τις ΗΠΑ.
Το πετρέλαιο Brent και το αμερικανικό αργό (WTI) κατέγραφαν ήδη άνοδο 20% μέσα στον Ιούνιο -πριν την πραγματοποίηση της επίθεσης των ΗΠΑ. Κινήθηκαν ξανά προς υψηλά πενταμήνου (79 δολάρια το βαρέλι) τη Δευτέρα. Πλέον δημιουργούνται φόβοι για τη συνέχεια λόγω των αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων.
Οι αναλυτές στις μεγάλες επενδυτικές τράπεζες έχουν βάλει κάτω τα μοντέλα προβλέψεων και κάνουν λόγο για βραχυπρόθεσμο πιθανό ράλι τιμών στα επίπεδα των 90 δολαρίων το βαρέλι, με φόβους ακόμη και για τιμές στα επίπεδα των 130 δολαρίων εάν υπάρχει σοβαρή διαταραχή στη διακίνηση μαύρου χρυσού από τη Μέση Ανατολή και ειδικά δια μέσου του Περσικού Κόλπου.
Ο «χάρτης» της παραγωγής ενέργειας από το Ιράν
Το Ιράν, ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός στον ΟΠΕΚ, εξάγει περίπου 3,3 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου την ημέρα και άλλα 1,3 εκατομμύρια βαρέλια συμπυκνωμάτων και άλλων καυσίμων την ημέρα, συνολικά περίπου το 4,5% των παγκόσμιων προμηθειών.
Η συνολική παραγωγή φυσικού αερίου της χώρας ανήλθε σε 266,25 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το 2023, με την εγχώρια κατανάλωση να αντιστοιχεί σε 255,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, σύμφωνα με στοιχεία του Φόρουμ Χωρών Εξαγωγής Φυσικού Αερίου (Gas Exporting Countries Forum), του φορέα εξαγωγέων φυσικού αερίου. Περίπου 15,8 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου εξήχθησαν σε άλλες χώρες.
Τα πλήγματα από τον πόλεμο
Το Ισραήλ έπληξε το Σάββατο εγκαταστάσεις στο κοίτασμα φυσικού αερίου South Pars του Ιράν, που ήταν η πρώτη στον κλάδο πετρελαίου και φυσικού αερίου της χώρας..
Για το λόγο αυτό το Ιράν ανέστειλε εν μέρει την παραγωγή φυσικού αερίου από το κοίτασμα αυτό, που είναι το μεγαλύτερο απόθεμα φυσικού αερίου στον κόσμο. Το South Pars το μοιράζεται το Ιράν μαζί με το Κατάρ. Το Ισραήλ έπληξε επίσης αποθήκη καυσίμων στην Τεχεράνη και διυλιστήριο πετρελαίου κοντά στην πρωτεύουσα. Το Τελ Αβίβ ανακοίνωσε ότι οι επιθέσεις στις ενεργειακές υποδομές ήταν απάντηση στις ιρανικές πυραυλικές επιθέσεις που στοχεύουν αστικές περιοχές στο Ισραήλ.
Οι εγκαταστάσεις παραγωγής υδρογονανθράκων του Ιράν συγκεντρώνονται κυρίως στα νοτιοδυτικά, στην επαρχία Χουζεστάν για το πετρέλαιο και στην επαρχία Μπουσέρ για φυσικό αέριο. Η χώρα εξάγει το 90% του αργού πετρελαίου του μέσω του νησιού Κάργκ.
Μένει τώρα να φανεί εάν η σύγκρουση θα συνεχίσει να επηρεάζει κι άλλες ενεργειακές υποδομές και εάν τελικά το Ιράν θα επιχειρήσει να χρησιμοποιήσει ως όπλο τα Στενά του Ορμούζ από όπου διακινούνται καθημερινά τεράστιες ποσότητες πετρελαίου. Σε κάθε περίπτωση, τουλάχιστον για το αμέσως επόμενο διάστημα οι διακυμάνσεις στις τιμές του πετρελαίου αναμένεται ότι θα είναι έντονες.
Goldman Sachs και παραγωγή πετρελαίου του Ιράν
Η Goldman Sachs θεωρεί ότι εάν οι υποδομές εξαγωγών του Ιράν υποστούν ζημιά σε σημείο που η προσφορά της χώρας θα μειωθεί κατά 1,75 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα πριν ανακάμψει σταδιακά -και με την παραγωγή του OPEC+ να αντισταθμίζει περίπου το ήμισυ της μείωσης, το αργό πετρέλαιο τύπου Brent θα φτάσει στα 90 δολάρια/βαρέλι. Η Goldman Sachs αναμένει ότι η αύξηση θα αποδειχθεί προσωρινή, με τις τιμές να μειώνονται στα 60 δολάρια το 2026, καθώς η προσφορά του Ιράν θα ανακάμπτει. Ωστόσο, η κατάσταση θα ήταν χειρότερη εάν τα Στενά του Ορμούζ μπλοκάρονταν για μεγάλο χρονικό διάστημα, αναφέρεται.
Η αμερικανική Citi εκτιμά ότι εάν οι εξελίξεις επηρεάσουν την άντληση και μεταφορά πετρελαίου από το Ιράν οι τιμές του αργού πετρελαίου θα μπορούσαν να φτάσουν τα 90 δολάρια το βαρέλι από τα χαμηλά των 60 δολαρίων πριν από την επίθεση του Ισραήλ.
Οι αναλυτές της JPMorgan πιστεύουν ότι προβλήματα στις διελεύσεις στα Στενά του Ορμούζ θα μπορούσαν να οδηγήσουν τις τιμές του αργού πετρελαίου στα επίπεδα των 120 με 130 δολάρια ανά βαρέλι.