Από την Αντιγόνη και την απαγόρευση της ταφής στα Τέμπη και την απαγόρευση της εκταφής . Πάγωσε ο χρόνος; Ο αγώνας του δίκιου της ηθικής θα βρει δικαίωση απέναντι στην αυθαιρεσία της εξουσίας;
Η αφετηρία μιας σύγχρονης τραγωδίας
Στα Τέμπη χάθηκαν δεκάδες ζωές . Νέοι άνθρωποι , φοιτητές , παιδιά . Θύματα ενός κράτους ανίκανου να εκπληρώσει την υποχρέωση του να προσφέρει ασφάλεια στους πολίτες του . Στάλθηκαν στο πάμε και όπου βγει σαν πρόβατα επι σφαγή . Διόμιση χρόνια τώρα οι οικογένειες τους παλεύουν για το αυτονόητο : να μάθουν την αλήθεια , τι έγινε , γιατί έγινε . Κάποιοι ζητούν εκταφή για δύο λόγους που συγκλονίζουν :
– Για να βεβαιωθούν ότι στον τάφο βρίσκονται οι δικοί τους άνθρωποι και όχι μια σορός μοιρασμένη πρόχειρα μετά τη φρίκη της σύγκρουσης και της φωτιάς .
– Για να πάρουν επιτέλους απάντηση , για να μάθουν την πραγματική αιτία θανάτου: ήταν μόνο τα συντριπτικά τραύματα , κάηκαν ζωντανοί; Υπήρχαν παράνομα υλικά ; Αιτίες που ποτέ δεν αποκαλύφθηκαν;
Και έρχονται αντιμέτωποι με την άρνηση του κράτους . Ο ειδικός εφέτης – ανακριτής απορρίπτει τα αιτήματα επικαλούμενος ότι «υπάρχουν ήδη τεχνικές εκθέσεις» και ότι δεν χρειάζεται να ξανανοίξουν οι τάφοι . Μιλά για προστασία της «μνήμης» για σεβασμό στις «σορούς» , λες και απειλούνται από τους δικούς τους ανθρώπους .
Εμπαιγμός !!!!
Ο εμπαιγμός σε τρία επίπεδα
1. Στην ταυτοποίηση
Πολλές σοροί ήταν διαλυμένες . Υπήρξαν αναφορές για τμήματα για κομμάτια που μοιράστηκαν σε φέρετρα . Για δείγματα DNA που χάθηκαν , για καταστροφή βιολογικού υλικού με εντολές που ουδέποτε εξηγήθηκαν . Υπάρχει ο κίνδυνος κάποιοι συγγενείς να έχουν θάψει λάθος σορό .
2. Στην αιτία θανάτου
Τεχνική έκθεση έδειξε ότι τουλάχιστον 27 άνθρωποι πέθαναν από τη φωτιά , όχι μόνο από τη σύγκρουση . Τι προκάλεσε τη φωτιά , ποιος μετέφερε τι ; γιατί δεν το μάθαμε από την πρώτη μέρα ; Γιατί οι τοξικολογικές εξετάσεις δεν έγιναν ποτέ σε βάθος ;
3.Στην στάση του κράτους
Αν δεν υπάρχει πράγματι τίποτα να κρυφτεί γιατί τόση επιμονή στην άρνηση της εκταφής; Ρισκάρουν ακόμη και τη ζωή του πατέρα απεργού πείνας, γιατί; Γιατί δεν αφήνουν ανεξάρτητους ιατροδικαστές να ερευνήσουν; Γιατί καταστράφηκαν τα δείγματα ; Γιατί τόση σιωπή;
Οι αδέξιοι αντιγραφείς του Σοφοκλή στο σήμερα
Στην τραγωδία του Σοφοκλή την Αντιγόνη , ο Κρέων απαγορεύει την ταφή του Πολυνείκη. Η εξουσία θέλει να επιβάλλει την απόφαση της ακόμη και πάνω στον θάνατο . Η Αντιγόνη υψώνει το ανάστημα της υπερασπίζεται το ιερό δικαίωμα της ταφής , το φυσικό δίκαιο , πληρώνοντας το τίμημα ..
Στην Ελλάδα του σήμερα την Ελλαδα οχι του Κρέοντα αλλά ενός εξίσου αμετροεπή πολιτικού υπευθύνου ζούμε μια τραγική αντιστροφή :
· Δεν έχουμε μια εξουσία που απαγορεύει την ταφή αλλά μια εξουσία που απαγορεύει την εκταφή .
· Όχι την αποστέρηση του ελάχιστου δικαιώματος να ταφεί ένας νεκρός , αλλά την αποστέρηση του ελάχιστου δικαιώματος των ζωντανών να μάθουν την αλήθεια .
· Η κρατική εξουσία , που απέτυχε να προστατεύσει την ζωή , σήμερα επιμένει να ελέγχει και τον θάνατο .
Είναι επικίνδυνο , γιατί δείχνει ένα κράτος που τρέμει τη διαφάνεια .
Είναι γελοίο ή πιο σωστά είναι γελοίοι . Κρύβονται πίσω από ένα προσχηματικό «σεβασμό» στους νεκρούς , ενώ διαπράττουν τη μέγιστη ασέβεια εμποδίζοντας την αναζήτηση της αλήθειας .
Η Αντιγόνη του Σοφοκλή συγκρούστηκε με μια ανάλγητη εξουσία που δεν άφηνε τον εχθρό να ταφεί . Οι «Αντιγονες» του σήμερα συγκρούονται με μια εξουσία που δεν τους αφήνει να ανοίξουν τον τάφο , γιατί άραγε;;
Το ερώτημα όμως παραμένει το ίδιο . Ποιος αποφασίζει για την αξιοπρέπεια του θανάτου; Η εξουσία ή η συνείδηση ;
Γίνου Αντιγόνη
Το δικό μας χρέος; Βαρύ . Αν τους αφήσουμε να συντρίψουν με την ισχύ τους το δίκαιο ,την ηθική ,τους συγγενείς, τους ίδιους τους νεκρούς ανοίγουμε τον δρόμο για να είμαστε οι επόμενοι .
Οι συγγενείς ζητούν εκταφή . Ζητούν να μάθουν αν μαζί με τους ανθρώπους τους θάφτηκε και η αλήθεια .
Η αλήθεια δεν βλάπτει τους νεκρούς . Η αλήθεια βλάπτει τους ενόχους και εκείνους που έχουν κάτι να κρύψουν .
Θα παρακολουθήσουμε σιωπηλοί , θα γίνουμε τα βουβά πρόσωπα σε μια τραγωδία που εξελισεται μπροστά μας εδώ και δυόμιση χρόνια ; Από μηχανής θεός δεν υπάρχει Εμείς καλούμαστε να είμαστε η θεία δίκη η κάθαρση .
Αν ο υπερφίαλος σύγχρονος Κρέοντας δεν βρει απέναντι του χιλιάδες «Αντιγονες» όχι έτοιμες να θυσιαστούν αλλά αποφασισμένες να επιβάλλουν το δίκιο τότε θα ζήσουμε πολλές ακόμη τραγωδίες .Η λύση του δράματος απαιτεί δικαιοσύνη και αλήθεια .
Ο Κώστας Παπανώτας είναι εκπαιδευτικός και μέλος της Τ.Ο. Θεσσαλίας του Κινήματος Δημοκρατίας