Κώστας Παπανώτας: Η πολιτική απεχθάνεται το κενό

 

Η απάντηση του νέου είναι ήδη εδώ και αμφισβητεί την κυριαρχία του δεξιού αφηγήματος.

Από τα τέλη του 20ού αιώνα η νεοφιλελεύθερη μετάλλαξη της σοσιαλδημοκρατίας και η αμήχανη ανυπαρξία της αριστεράς μετέβαλλαν δραματικά το πολιτικό σκηνικό. Το δεξιό αφήγημα αφέθηκε να κυριαρχήσει, κατάφερε να παρουσιαστεί ως ο ρεαλισμός , να γίνει σχεδόν το αυτονόητο. Τα τελευταία χρόνια στο προσκήνιο βρίσκεται και το ακροδεξιό αφήγημα. Απλουστευτικό με στόχευση στο θυμικό αλλά επικοινωνιακά αποτελεσματικό, γίνεται ελκυστικό σε ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα των κοινωνιών του λεγόμενου δυτικού κόσμου.

Όμως η πολιτική όπως και η φύση απεχθάνονται το κενό. Εκεί που η ελπίδα και η προοπτική φαίνονται να έχουν αποσυρθεί, εκεί το νέο αρχίζει να διαμορφώνεται. Οι νίκες των τελευταίων ημερών του Ρομπ Γετεν στην Ολλανδία και του Ζοχραν Μαμντανι στη Νέα Υόρκη, νίκες που μέχρι πρόσφατα φάνταζαν απίθανες, δεν μπορούν να θεωρηθούν μεμονωμένα τυχαία γεγονότα. Είναι σημάδια μιας αναδυόμενης αλλαγής που έρχεται να εκφράσει έναν προοδευτικό λόγο και δρόμο ριζωμένο στην κοινωνία και όχι στις επικοινωνιακές κατασκευές των επιτελείων των συστημικών κομμάτων.

Διαμορφώνεται μια πολιτική απάντηση που δεν βασίζεται σε πρόσωπα «σωτήρες» ούτε σε πρακτικές του χθες. Στηρίζεται σε πολιτικά άφθαρτους ανθρώπους, στην εμβάθυνση της δημοκρατίας, στην επανασύνδεση με τα πραγματικά προβλήματα των πολιτών. Σε ένα πολιτικό λόγο καθαρό και άμεσο που δεν διστάζει να μιλήσει για τις ανισότητες, για τη συλλογικότητα, για την κοινωνική ευθύνη.

Αυτή η σύγχρονη απάντηση στέκεται απέναντι στη Δεξιά και την Ακροδεξιά, σπάει το «αήττητο» και συγχρόνως έρχεται να καλύψει το κενό που δημιούργησε η «καθιερωμένη» Αριστερά σοσιαλδημοκρατική ή ριζοσπαστική. Μια αριστερά που είτε από φόβο είτε από κόπωση απέτυχε να δώσει πειστικές απαντήσεις έξω από τα πλαίσια του δεξιού αφηγήματος. Που συμβιβάστηκε με την λογική της διαχείρισης εγκαταλείποντας τη φιλοδοξία της αλλαγής.

Η νέα πολιτική πρόταση δεν επιδιώκει απλώς να «διορθώσει» τα λάθη των προηγούμενων, αλλά να αναστοχαστεί τη σχέση της πολιτικής με την κοινωνία, να ανακτήσει το ηθικό της κύρος και την ικανότητα της να εμπνέει. Το ζητούμενο σήμερα δεν είναι απλώς μια εναλλαγή στην εξουσία· είναι η επαναθεμελίωση της ελπίδας. Αν κάτι μας δείχνουν αυτές οι δύο νίκες που μέχρι χθες φάνταζαν αδύνατες, είναι ότι όταν η πολιτική ξαναβρίσκει την ψυχή της. τότε η κοινωνία συναντά και πάλι την ελπίδα και την προοπτική.

 

Ο Κώστας Παπανώτας είναι εκπαιδευτικός και μέλος της ΠΟ Θεσσαλίας του Κινήματος Δημοκρατίας