Έχουν περάσει σχεδόν δύο εβδομάδες από τις ανακοινώσεις για τις καταργήσεις, με τον πιο εύηχο τίτλο «μη εγκρίσεις», των λεγόμενων ολιγομελών τμημάτων κατεύθυνσης, αλλά και γενικής παιδείας σε Λύκεια και Γυμνάσια της χώρας.
Έχει γίνει πλέον κατανοητό από όλους ότι όλη αυτή η διαδικασία είχε ως άμεσο στόχο την εξοικονόμηση προσωπικού, ώστε να μην φανούν τα τεράστια κενά σε συνάρτηση με τα ελάχιστα χρήματα που έχουν απομείνει για προσλήψεις αναπληρωτών. Υπάρχουν μάλιστα έγγραφα που το επιβεβαιώνουν.
Είναι επίσης φανερό ότι όλη αυτή η προσπάθεια δεν έχει καμία σχέση με την εκπαιδευτική διαδικασία, ούτε με την τήρηση των νόμων, παρά τις ανακοινώσεις σχεδόν όλης της διοικητικής αλυσίδας, από τον Πρωθυπουργό μέχρι παράγοντες του Υπουργείου Παιδείας.
Δεν έχει βρεθεί ακόμα κάποιος αρμόδιος να μας εξηγήσει πώς αναβαθμίζεται η εκπαιδευτική διαδικασία με 27 μαθητές ανά τμήμα σε Γυμνάσια και Λύκεια της πόλης των Τρικάλων και της περιφέρειας. Ίσως το πιο ακραίο παράδειγμα είναι το Λύκειο Φαρκαδόνας, όπου λειτουργεί τμήμα κατεύθυνσης στην δευτέρα Λυκείου με 26 μαθητές. Όχι, δεν πρόκειται για συνωνυμία, πρόκειται για το ίδιο χωριό που επισκέφτηκε ο Πρωθυπουργός και πλήθος Υπουργών για να ανακοινώσουν μέτρα στήριξης.
Δεν μας έχει εξηγήσει κάποιος γιατί μαθητές που έκαναν την επιλογή μιας κατεύθυνσης σε Λύκειο ή ΕΠΑΛ θα πρέπει ή να εξαναγκαστούν να την αλλάξουν στην τρίτη Λυκείου ή να τους επιβληθεί αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος. Στην περίπτωση μάλιστα του 1ου ΕΠΑΛ, αν κάποιος μαθητής επιμείνει να επιλέξει την ειδικότητα του Φυσικού Αερίου, πρέπει να αλλάξει και νομό!
Και φυσικά δεν βρέθηκε κανείς να μας εξηγήσει ποιοι κανόνες ασφαλείας και υγιεινής τηρούνται όταν παστώνεις μαθητές σε τμήματα και δεν τους αναλογούν ούτε 2 τ.μ. ανά άτομο.
Ειδικά όσον αφορά τις βίαιες αλλαγές κατευθύνσεων και σχολικού περιβάλλοντος, είναι φανερό ότι δεν υπάρχει ισότητα μεταξύ των μαθητών που υφίστανται μια τέτοια ταλαιπωρία μερικούς μήνες πριν τις πανελλήνιες εξετάσεις και των άλλων που συνεχίζουν να φοιτούν σε σταθερό σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον.
Και τα νούμερα; Ο νόμος που ορίζει τον αριθμό τμημάτων; Δεν πρέπει να τα τηρούμε; Αυτό αντιτείνει το Υπουργείο. Ας δούμε όμως λίγο βαθύτερα αυτό το ζήτημα: Πρώτον, ούτε ως πολίτες, ούτε ως εκπαιδευτικοί, ούτε ως γονείς μας αξίζει να μας κυβερνούν νούμερα. Αυτό που έχουμε ως απαίτηση είναι να διοικούμαστε στην εκπαίδευση με επίκεντρο τις ανάγκες των μαθητών κατά κύριο λόγο. Δεύτερον, αυτά τα νούμερα δεν είναι θέσφατα, ούτε επιστημονικά τεκμηριωμένα. Είναι αριθμοί που θεσμοθετήθηκαν και επιβλήθηκαν τον καιρό των μνημονίων, με έντονη οικονομική και όχι εκπαιδευτική χροιά. Τρίτον, ακόμα και ορθά να ήταν, δεν είναι δυνατόν να εφαρμόζονται οριζόντια, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι κοινωνικές, οικονομικές συνθήκες, αλλά και διάφορες άλλες ιδιαιτερότητες.
Το επόμενο λογικό βήμα αυτής της πορείας σκέψης είναι ότι αν ένα σχολείο δεν πληροί τα κριτήρια, θα πρέπει να κλείσει σε βάθος χρόνου και οι μαθητές να μετακινηθούν αλλού, με δική τους απόφαση ή κατόπιν καταναγκασμού από το κράτος. Άλλη λύση, που το Υπουργείο από φέτος διαφημίζει πολύ, είναι να κάνουν τηλεκπαίδευση. Ακόμα βέβαια το Υπουργείο και η κυβέρνηση δεν μιλούν ανοιχτά για κλείσιμο σχολείων, όμως η θεσμοθέτηση της τηλεκπαίδευσης «όπου δεν μπορούν να ανοίξουν σχολεία» και η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος σε μαθητές, προς αυτή την κατεύθυνση δείχνει. Το περιστατικό της Χαλκιδικής, όπου μαθητής Δημοτικού μετακινήθηκε με παρέμβαση της αστυνομίας (!), για να μην σπάσει τμήμα είναι γνωστό, αλλά όχι το μόνο.
Η εξέλιξη αυτή όμως θα είναι επικίνδυνη, ίσως η πιο επικίνδυνη από όλες. Αν το Υπουργείο επιμείνει σε αυτήν την τακτική και τις επόμενες χρονιές, τα μικρά σχολεία της πόλης θα συγχωνευθούν με άλλα, ενώ τα περιφερειακά θα κλείσουν. Εδώ και χρόνια παρατηρούμε τον μαρασμό της υπαίθρου, η οποία επιταχύνθηκε μετά τον Daniel. Ήδη αρκετές οικογένειες έχουν εγκαταλείψει χωριά που τροφοδοτούν τα Λύκεια Βαλτινού και Φαρκαδόνας και καμία εξαγγελία δεν φαίνεται ικανή να αναστρέψει αυτήν την ροή. Αν κλείσουν σχολεία ή εξαναγκαστούν μαθητές να φύγουν από αυτά επειδή τα νούμερα δεν το θέλουν, η ερήμωση του κάμπου θα είναι ακόμα μεγαλύτερη. Αυτήν την ερήμωση δεν πρέπει να την επιτρέψουμε.
Το ζήτημα των σχολείων δεν είναι ένα ζήτημα διαχείρισης, ούτε αφορά μόνο τους εκπαιδευτικούς. Επηρεάζει κυρίως τους μαθητές και το μέλλον τους και κατά συνέπεια τις οικογένειες τους και ολόκληρη την κοινωνία. Ως τέτοιο πρέπει να το δουν οι τοπικές κοινωνίες και μαζί με μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς να απαιτήσουν στήριξη των σχολείων και των προτιμήσεων των μαθητών, να μην δεχτούμε συγχωνεύσεις και καταργήσεις τμημάτων ή μετακινήσεις μαθητών. Η επιτυχία της μη κατάργησης των τεσσάρων από τα έξι ολιγομελή τμήματα (2ο, 6ο, ΓΕΛ Οιχαλίας και ΠΕΠΑΛ), μετά από συνεχείς κινητοποιήσεις μαθητών, γονιών και εκπαιδευτικών δείχνει τον δρόμο για την έγκριση και των άλλων δύο (ΓΕΛ Βαλτινού και 1ο ΕΠΑΛ).
Μαθαίνω τέλος ότι διάφοροι πολιτευτές της περιοχής αναφέρουν ότι «κατόπιν ενεργειών τους» κατόρθωσαν να μην καταργηθούν τα εν λόγω τμήματα. Η προσωπική μου άποψη είναι ότι οι κινητοποιήσεις των γονιών, των μαθητών και της ΕΛΜΕ έπαιξαν τον κύριο ρόλο, αναδεικνύοντας το πρόβλημα. Επειδή όμως δεν υπάρχει ζυγαριά αποτελεσματικότητας, ας κρατήσουμε ως θετικό το γεγονός ότι η συλλογική προσπάθεια μπορεί να αλλάξει κακές πρακτικές και λανθασμένες πολιτικές. Και αυτό πρέπει να κρατήσουμε ως παρακαταθήκη, όχι μόνο για υο παρόν, αλλά και για το μέλλον
Κώστας Μιχαλάκης
Μέλος ΔΣ ΕΛΜΕ Τρικάλων
Μέλος των Αγωνιστικών Κινήσεων Εκπαιδευτικών