Με το μεγαλύτερο μέρος του κόσμου σε καραντίνα, η εξάπλωση του νέου κορονοϊού που ανιχνεύτηκε για πρώτη φορά στην Κίνα στα τέλη του προηγούμενου έτους αρχίζει να περιορίζεται σε κάποια μέρη. Έως τις 30 Ιουνίου είχαν μολυνθεί 10,5 εκατομμύρια άτομα και 510.000 είχαν χάσει τη ζωή τους από την Covid-19, την ασθένεια που προκαλεί ο ιός.
Κι ενώ ένα ασφαλές, αποτελεσματικό εμβόλιο απέχει τουλάχιστον έναν χρόνο ακόμη, οι ερευνητές δοκιμάζουν εντατικά υπάρχουσες φαρμακευτικές και μη θεραπείες αλλά και υποσχόμενα πειραματικά φάρμακα που είχαν ήδη περάσει στο στάδιο των κλινικών δοκιμών.
Ακόμη και ήπιας αποτελεσματικότητας θεραπείες ή συνδυασμοί τους θα μπορούσαν να μειώσουν δραματικά την αβάσταχτη πίεση που ασκείται στα νοσοκομεία και τις μονάδες εντατικής θεραπείας, αλλάζοντας τη φύση των κινδύνων που ενέχει αυτός ο νέος παθογόνος οργανισμός για τους πληθυσμούς και τα συστήματα υγείας.
Νέα φάρμακα, μαζί με νέα διαγνωστικά εργαλεία, τεστ αντισωμάτων, τεχνολογίες ανίχνευσης ασθενών και επαφών τους, παρακολούθηση της ασθένειας και άλλα εργαλεία έγκαιρης αντιμετώπισης, στέλνουν το σήμα ότι το αναμενόμενο δεύτερο κύμα της παγκόσμιας πανδημίας δεν θα είναι απαραιτήτως εξίσου εφιαλτικό με το πρώτο.
Περισσότερα από 100 υποψήφια εμβόλια αναπτύσσονται σε όλο τον κόσμο, ενώ για τουλάχιστον 15 έχουν ξεκινήσει οι προκαταρκτικές κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους από τις αρχές Ιουνίου. Παρουσιάζουμε εδώ τα πλέον υποσχόμενα φάρμακα, εμβόλια, και άλλες θεραπείες που βρίσκονται υπό εξέλιξη:
ΦΑΡΜΑΚΑ
Gilead Sciences – Ρεμδεσιβίρη
Αντιικό φάρμακο που είχε αποδειχθεί αναποτελεσματικό ως θεραπεία για τον Έμπολα, φάνηκε όμως να καταπολεμά κάποιους κορονοϊούς σε δοκιμές σε ζώα. Στην πρώτη μεγάλη, τυχαιοποιημένη δοκιμή για τον Covid-19, η ρεμδεσιβίρη έδειξε μια στατιστικά σημαντική μείωση του χρόνου ανάκαμψης ασθενών που νοσηλεύονταν σε σύγκριση με το placebo, αποδεικνύοντας ότι όντως έχει αποτέλεσμα εναντίον του ιού.
Βασιζόμενη σε αυτά τα στοιχεία, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ εξέδωσε μια επείγουσα άδεια κυκλοφορίας και χρήσης του φαρμάκου παρά τα μεικτά αποτελέσματα από άλλες, μικρότερες μελέτες. Περισσότερες από δέκα κλινικές δοκιμές που διενεργούνται στην Κίνα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ αρχίζουν να παρουσιάζουν θετικά αποτελέσματα.
ABBVIE – Kaletra (lopinavir/ritonavir)
Αντιικός συνδυασμός που έχει χρησιμοποιηθεί για την πρόληψη και την θεραπεία μολύνσεων από HIV. Πάνω από 20 δοκιμές παγκοσμίως εξετάζουν την πιθανότητα να λειτουργεί ως θεραπεία για την Covid-19 ή ως πρόληψη μετά την έκθεση στον ιό για άτομα που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο επαφής με φορείς του ιού.
Επιφυλάξεις
Μία τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη κλινική δοκιμή στην Κίνα διαπίστωσε ότι δεν υπήρχαν διαφορές στο ιικό φορτία ή τα ποσοστά θνησιμότητας έπειτα από 28 μέρες μεταξύ 199 ασθενών, σύμφωνα με αποτελέσματα που δημοσιεύτηκαν τον Μάρτιο. Ο μέσος χρόνος κλινικής βελτίωσης ήταν μόλις μία μέρα για τους ασθενείς που λάμβαναν το φάρμακο.
Ωστόσο, οι ίδιοι γιατροί σε νοσοκομείου του Γουχάν δήλωσαν τον Απρίλιο ότι πιστεύουν πως το Kaletra βοήθησε κάποιους από τους ασθενείς που είχαν στην φροντίδα τους.
Υδροξυχλωροκίνη/χλωροκίνη
Ένα παλαιότερο φάρμακο εναντίον της ελονοσίας που χρησιμοποιείται επίσης για τον λύκο και την ρευματοειδή αρθρίτιδα θεωρείται ότι διαθέτει αντιικές καθώς και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Σε in vitro πειράματα μπλόκαρε την είσοδο του νέου κορονοϊού στα κύτταρα. Σε μια μικρή γαλλική μελέτη κάποιοι ασθενείς με Covid-19 παρουσίασαν βελτίωση, αν και δεν είναι γνωστό αν αυτό οφειλόταν στο φάρμακο. Μετέπειτα μελέτες δεν διαπίστωσαν σημαντικά οφέλη για τους ασθενείς που λάμβαναν το φάρμακο.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναμένει να μπορέσει να ανακοινώσει ευρήματα σχετικά με την ασφάλεια του φαρμάκου έως τα μέσα Ιουνίου, αλλά η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ ανακάλεσε την επείγουσα άδεια που επέτρεπε σε γιατρούς να χορηγούν το φάρμακο σε ασθενείς με Covid-19 εκτός κλινικών δοκιμών.
Επιφυλάξεις
Οι ειδικοί σε θέματα υγείας προειδοποιούν ότι το φάρμακο δεν θα πρέπει να λαμβάνεται χωρίς ιατρική συνταγή και μπορεί να έχει σοβαρές παρενέργειες στην καρδιά. Αυτή τη στιγμή διεξάγονται δεκάδες κλινικές δοκιμές για αξιολογηθούν τα οφέλη για ασθενείς με Covid-19, αλλά αρκετές μεγάλες δοκιμές σταμάτησαν έπειτα από προειδοποίηση του ΠΟΥ στα τέλη Μαΐου.
Μια προγραμματισμένη διεθνής δοκιμή του φαρμάκου ως προφυλακτική θεραπεία για εργαζόμενους στον τομέα της υγείας επίσης ανεστάλη λόγω ανησυχιών για θέματα ως προς την ασφάλεια χρήσης του.
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΟΥ AARHUS, ΔΑΝΙΑ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΟΥ ΤΟΚΙΟ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΓΕΗΛ – Camostat mesylate
Πρόκειται για έναν αναστολέα πρωτεάσης που έχει λάβει άδεια κυκλοφορίας στη Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα για την αντιμετώπιση της χρόνιας παγκρεατίτιδας. Πειράματα in vitro έδειξαν ότι μπλοκάρει έναν μηχανισμό που χρησιμοποιεί ο νέος κορονοϊός για να εισέρχεται στα ανθρώπινα κύτταρα. Η δεύτερη φάση της κλινικής δοκιμής που ξεκίνησε το πανεπιστήμιο του Aarhus στις αρχές Απριλίου θα εξετάσει τις αλλαγές στην σοβαρότητα των συμπτωμάτων της ασθένειας και τη θνησιμότητα σε περίοδο 30 ημερών, με τα αποτελέσματα να αναμένονται έως τον Δεκέμβριο του 2020.
Το πανεπιστήμιο του Τόκιο επίσης σχεδιάζει μια δοκιμή για την Camostat mesylate και ένα ακόμη σχετικό φάρμακο, το nafamostat mesylate. Η κλινική δοκιμή του πανεπιστημίου του Γέηλ σε εξωτερικούς ασθενείς που είναι θετικοί στο τεστ για τον νέο κορονοϊό θα μελετήσει το κατά πόσο το φάρμακο μπορεί να διατηρήσει χαμηλό το ιικό φορτίο, πράγμα που θα μπορούσε να εμποδίσει τα ήπια συμπτώματα να μετατραπούν σε σοβαρά. Κάτι τέτοιο θα αποτελούσε επίσης καλή προφυλακτική θεραπεία. Το φάρμακο αυτό γίνεται ακόμα πιο ελκυστικό από το γεγονός ότι έχει ένα μακρύ ιστορικό ασφάλειας.
Μονοκλωνικά αντισώματα
Τα μονοκλωνικά αντισώματα που βασίζονται σε αντισώματα που εξουδετερώνουν τον νέο κορονοϊό και προέρχονται από ιαθέντες ασθενείς ανήκουν σε μια κατηγορία θεραπειών και πιθανών προφυλακτικών μέσων που έχουν τη δυνατότητα να περάσουν τις κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους και να παραχθούν σε μεγάλες ποσότητες αρκετά σύντομα.
Από την αρχή της πανδημίας ερευνητές σε όλον τον κόσμο επιδόθηκαν σε αγώνα δρόμου για να ταυτοποιήσουν φυσικά αντισώματα που μπορούν να επιτεθούν στον νέο κορονοϊό και ιδιαίτερα στην πρωτεΐνη S, και να απενεργοποιήσει την ικανότητά του να προσβάλλει τα κύτταρα. Δεκάδες ερευνητικές μονάδες εργάζονται για την βελτιστοποίηση υποψήφιων μονοκλωνικών αντισωμάτων που πολεμούν τον ιό και την 1η Ιουνίου μια ομάδα από τα εργαστήρια Eli Lilly και AbCellera Biologics ήταν η πρώτη που ανακοίνωσε την έναρξη κλινικών δοκιμών.
Επιφυλάξεις
Η προστασία ίσως να είναι ήπιας μορφής και τέτοιου είδους βιολογικές θεραπείες πιθανόν να είναι αποτελεσματικότερες στα πρώτα στάδια της μόλυνσης, όταν χρησιμοποιούνται ως μέρος ενός «κοκτέιλ» μαζί με άλλα μονοκλωνικά αντισώματα που επιτίθενται στο νέο κορονοϊό ή μαζί με φάρμακα χαμηλού μοριακού βάρους.
ELI LILLY/ABCELLERA BIOLOGICS – LY-CoV555
Η εταιρεία Lilly σε συνεργασία με την AbCellera θα δοκιμάσει την θεραπεία της μονοκλωνικών αντισωμάτων, που φέρει την ονομασία LY3819253, σε μία αρχική δοκιμή ασφάλειας στις ΗΠΑ σε 40 νοσηλευόμενους ασθενείς με Covid-19 που δεν χρειάζονται αναπνευστήρα και δεν έχουν λάβει θεραπεία με πλάσμα αίματος από αναρρώσαντες. Οι δοκιμές αναμένεται να ολοκληρωθούν στα τέλη Αυγούστου.
REGENERON – REGN-COV2
Η Regeneron ξεκίνησε κλινικές δοκιμές φάσης Ι/ΙΙ στις αρχές Ιουνίου για ένα κοτέιλ δύο αντισωμάτων, τα REGN10933 και REGN10987, που πλήττουν διαφορετικά μέρη της πρωτεΐνης S του ιού. Σε προκλινικές δοκιμές, αυτή η προσέγγιση απέτρεψε τη δημιουργία ιικής αντίστασης στα αντισώματα, σύμφωνα με τους ερευνητές της εταιρείας.
Οι αρχικές δοκιμές έχουν «προσαρμοστικό» σχεδιασμό και θα μπορούσαν ταχύτητα να περάσουν από μερικές δεκάδες ασθενείς σε χιλιάδες, δήλωσε στο Reuters ο επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας.
Επιφυλάξεις
Οι αρχικές δοκιμές θα περιλαμβάνουν εξωτερικούς ασθενείς και νοσηλευόμενους με ήπια έως μέτρια συμπτώματα. Η εταιρεία έχει ανακοινώσει ότι σχεδιάζει επίσης να δοκιμάσει τον συνδυασμό και ως μέσο προφύλαξης πριν ή μετά την έκθεση στον ιό.
PHARMAMAR – Aplidin (plitidepsin)
Ένας χάρτης των αντιδράσεων του ιού στο ανθρώπινο σώματος κατέδειξε την ουσία plitidepsin μεταξύ αρκετών παραγόντων που μπλοκάρουν μια βασική ανθρώπινη πρωτεΐνη απαραίτητη για τη μόλυνση των κυττάρων.
Το Aplidin, θεραπεία κατά του καρκίνου που έχει ήδη εγκριθεί στην Αυστραλία, είχε ήδη δείξει τη δράση της εναντίον ενός άλλου κορονοϊού σε εργαστηριακές μελέτες και στην Ισπανία ετοιμάζονταν να ξεκινήσουν δοκιμές για τη δράση του κατά της Covid-19 όταν δημοσιεύτηκε στα τέλη Απριλίου η μελέτη της χαρτογράφησης πρωτεϊνών που υποστήριζε τις δυνατότητές του.
APEIRON BIOLOGICS – RhACE2 APN01
Πρόκειται για ένα ανασυνδυασμένο ανθρώπινο ένζυμο μετατροπής της αγγειοτασίνης που βρισκόταν ήδη στη δεύτερη φάση κλινικής ανάπτυξης για την Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση και την Οξεία Πνευμονική Βλάβη.
Αυτή η συνθετική εκδοχή της ανθρώπινης πρωτεΐνης που χρησιμοποιεί ο νέος κορονοϊός για να εισέλθει στα κύτταρα δοκιμάζεται στην Αυστρία για να φανεί αν μπορεί να μπλοκάρει την είσοδο του ιού και να μειώσει τον ιικό πολλαπλασιασμό σε ασθενείς με Covid-19, μειώνοντας τους θανάτους ή την ανάγκη μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής. Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα αναμένονται τον Σεπτέμβριο.
ROCHE – Actemra (tocilizumab)
Μονοκλωνικά αντισώματα που έχουν εγκριθεί για την ρευματοειδή αρθρίτιδα καθώς και για την καταπολέμηση μιας επικίνδυνης υπερβολικής αντίδρασης του ανοσοποιητικού συστήματος που ονομάζεται «θύελλα κυτταροκινών» και εμφανίζεται σε ασθενείς με καρκίνο που λαμβάνουν θεραπεία η οποία μπορεί να προκαλέσει αυτή την αντίδραση. Η Covid-19 ενεργοποιεί μια παρόμοια αντίδραση σε κάποιους ασθενείς που δεν τα έχουν καταφέρει. Το Actemra επιτίθεται στην ιντελευκίνη-6, που θεωρείται ότι παίζει ρόλο στη φλεγμονή. Αυτή τη στιγμή διενεργούνται μελέτες στην Κίνα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ όπου δοκιμάζουν το φάρμακο σε ασθενείς με Covid-19 είτε μόνο του είτε σε σύγκριση με άλλες θεραπείες. Μία μελέτη στη Γαλλία εξετάζει τα αποτελέσματα της χρήσης σε διάστημα 28 ημερών σε ασθενείς με Covid-19 και προχωρημένες μορφές καρκίνου.
SANOFI, REGENERON PHARMACEUTICALS – Kevzara (sarilumab)
Μονοκλωνικά αντισώματα που έχουν εγκριθεί κατά της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και επιτίθενται στην ιντερλευκίνη-6. Βρίσκεται σε δοκιμές κατά της αντίδρασης του ανοσοποιητικού γνωστής ως θύελλα κυτταροκινών σε ασθενείς με Covid-19.
Τα πρώτα αποτελέσματα, που ανακοινώθηκαν στα τέλη Απριλίου, έδειξαν οφέλη για ασθενείς που βρίσκονταν σε κρίσιμη κατάσταση.
Επιφυλάξεις
Βάσει των δεδομένων που έδειχναν περιορισμένα οφέλη για ασθενείς σε σοβαρή αλλά όχι κρίσιμη κατάσταση, οι εταιρείες ανακοίνωσαν ότι θα συνεχίσουν τις δοκιμές μόνο σε ασθενείς σε κρίσιμη κατάσταση.
NOVARTIS, INCYTE – Jakavi (ruxalitinib)
Προερχόμενο από μια κατηγορία φαρμάκων που είναι γνωστά ως αναστολείς JAK, το Jakavi είναι εγκεκριμένο για τη θεραπεία των σπάνιων καρκίνων του μυελού των οστών μυελοΐνωση και αληθής πολυκυτταραιμία και βρίσκεται στα τελευταία στάδια της ανάπτυξης σε μορφή κρέμας κατά της ατοπικής δερματίτιδας.
Δοκιμές στον Καναδά και το Μεξικό θα εξετάσουν τα αποτελέσματα του φαρμάκου σε ασθενείς με Covid-19 που παρουσιάζουν βαριάς μορφής πνευμονία σε συνδυασμό με την αντίδραση της θύελλας κυτταροκινών, και τα προκαταρκτικά αποτελέσματα αναμένονται τον Ιούνιο. Στις ΗΠΑ η Novartis δημιούργησε ένα πρόγραμμα ελεγχόμενης πρόσβασης για χρήση σε ασθενείς με Covid-19 που παρουσιάζουν σοβαρά/πολύ σοβαρά συμπτώματα.
Πλάσμα αίματος από αναρρώσαντες
Πλάσμα αίματος από ασθενείς με Covid-19 που έχουν αναρρώσει μεταγγίζεται σε άτομα που ασθενούν, με την ελπίδα ότι τα φρέσκα αντισώματα ίσως βοηθήσουν στην καταπολέμηση του ιού. Η μέθοδος χρησιμοποιείται πάνω από 100 χρόνια και ενέχει ελάχιστους κινδύνους βλάβης ή παρενεργειών.
Μικρές μελέτες υποδεικνύουν ότι ίσως να βοηθάει στη μείωση των επιπέδων του ιού και αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη ελεγχόμενες δοκιμές στην Κίνα, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ ώστε να συγκεντρωθούν περισσότερα δεδομένα σχετικά με τα οφέλη. Τα αποτελέσματα που δημοσιεύτηκαν τον Απρίλιο από μελέτη 10 ασθενών με σοβαρά συμπτώματα στην Κίνα διαπίστωσε σημαντική βελτίωση σε σύγκριση με ασθενείς σε παρόμοια κατάσταση που δεν λάμβαναν τη θεραπεία.
Επιφυλάξεις
Χρησιμοποιείται ήδη περιορισμένα, και τα αποθέματα πλάσματος από αναρρώσαντες ασθενείς ίσως να μην αρκούν για αν καλύψουν όλες τις ανάγκες. Επιπλέον έρευνες σε ασθενείς που έχουν αναρρώσει θα καθορίσουν το αν παράγουν όλοι πλήρη ανοσοποιητική αντίδραση στη μόλυνση, συμπεριλαμβανομένων αντισωμάτων που εξουδετερώνουν τον ιό σε επίπεδα αρκετά υψηλά ώστε να μπορούν να γίνουν δωρητές.
CHONGQING PUBLIC HEALTH MEDICAL CENTER, CHONGQING SIDEMU BIOTECHNOLOGY TECHNOLOGY CO.,LTD. – NKG2D-ACE2 CAR-NK cells
Ο υποδοχέας NKG2D για τα κύτταρα-δολοφόνους του ανοσοποιητικού συστήματος που παίζουν σημαντικό ρόλο στην επίθεση ξένων εισβολέων όπως ο καρκίνος ή οι ιοί, σε συνδυασμό με τον υποδοχέα ACE-2 που χρησιμοποιεί ο νέος κορονοϊός για να εισέλθει στα ανθρώπινα κύτταρα.
Βρίσκεται σε εξέλιξη μια δοκιμή φάσης Ι/ΙΙ σε 90 ασθενείς που εξετάζει το αν αυτή η κυτταρική θεραπεία μπορεί να εμποδίσει τον νέο κορονοϊό να εισέλθει στα κύτταρα και να πολλαπλασιαστεί, και θα ελέγξει την αποτελεσματικότητα σε διάστημα 28 ημερών σε ασθενείς με Covid-19 που παρουσιάζουν σοβαρή ή κρίσιμη πνευμονία.
INFLARX – IFX-1
Μονοκλωνικά αντισώματα σχεδιασμένα να μπλοκάρουν έναν μηχανισμό φλεγμονής. Στις αρχές Απριλίου, ξεκίνησε στην Ολλανδία μια δοκιμή για να ελεγχθεί το IFX-1 σε ασθενείς με σοβαρή πνευμονία λόγω Covid-19, και τα προκαταρκτικά αποτελέσματα αναμένονται στα τέλη Οκτωβρίου 2020. Βρίσκεται επίσης σε δοκιμές για άλλες φλεγμονώδεις παθήσεις.
ΙMPERIAL COLLEGE LONDON – Ασπιρίνη, Clopidogrel (Plavix), Rivaroxaban (Xarelto), Atorvastatin (Lipitor), Omeprazole (Prilosec)
Δοκιμές καρδιοπροστατευτικών φαρμάκων για την αποφυγή άμεσης βλάβης στους μυς της καρδιάς που απ’ ό, τι φαίνεται επιδεινώνει την κατάσταση κάποιων ασθενών με Covid-19, καθώς και την πιθανότητα να χρειαστούν εντατική θεραπεία. Οι δοκιμές θα περιλαμβάνουν πάνω από 3.000 ασθενείς στη Μεγάλη Βρετανία, και θα ολοκληρωθούν στις 30 Μαρτίου 2021.
Διαγνωστικά Τεστ
Οι εμπειρογνώμονες σε θέματα υγειονομικών πολιτικών δηλώνουν ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να αυξήσουν σημαντικά τη διαθεσιμότητα των τεστ για τον κορονοϊό, αν θέλουν να ανοίξουν και πάλι με ασφάλεια την οικονομία τους. Από την αρχή, υπήρχαν προβλήματα με τη διενέργεια διαγνωστικών τεστ στα εργαστήρια λόγω ελλείψεων απαραίτητων υλικών.
Οι αμερικανικές ρυθμιστικές αρχές έχουν εγκρίνει πολλά νέα εμπορικά τεστ, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την ακρίβεια των αποτελεσμάτων τους. Αυτή τη στιγμή είναι διαθέσιμοι δύο τύποι διαγνωστικών τεστ: ένας που ανιχνεύει το γενετικό υλικό του ιού, ή αλλιώς RNA, και ένας που ανιχνεύει ιικές πρωτεΐνες, ή αλλιώς αντιγόνα. Σε γενικές γραμμές, τα τεστ αντιγόνων είναι λιγότερο ακριβή από τα τεστ RNA.
Επιφυλάξεις
Χωρίς περαιτέρω ανάλυση, κανένα από τα τεστ δεν μπορεί να διαχωρίσει μεταξύ του ενεργού ιού, που μπορεί να μεταφερθεί σε άλλους, και των «νεκρών» ιικών σωματιδίων που δεν είναι πλέον μεταδοτικά. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι αυτό ίσως να εξηγεί κάποιες περιπτώσεις ασθενών που έχουν αναρρώσει και βγαίνουν θετικοί στο τεστ για μεγάλο χρονικό διάστημα.
ΕΜΒΟΛΙΑ
MODERNA/NIAID – mRNA 1273
Εμβόλιο RNA που έχει τη δυνατότητα να κωδικοποιεί μια μορφή της πρωτεΐνης S. Τα δεδομένα που ανακοινώθηκαν τον Μάιο έδειξαν ότι οκτώ άτομα στην κλινική δοκιμή φάσης Ι σε τρεις τοποθεσίες στις ΗΠΑ παρουσίασαν εξουδετερωτικά αντισώματα και δεν παρατηρήθηκαν σοβαρές παρενέργειες. Αναμένεται να ξεκινήσει η τρίτη φάση διευρυμένων κλινικών δοκιμών τον Ιούλιο.
CUREVAC AG – mRNA mobile unit
Αυτό το υποψήφιο εμβόλιο mRNA χρησιμοποιεί μια πλατφόρμα που έχει ήδη φανεί ελπιδοφόρα σε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους για ένα εμβόλια για τη λύσσα, και σε προκλινική ανάπτυξη για την γρίπη και άλλους ιούς. Το Μάιο η γερμανική εταιρεία ανακοίνωσε ότι ένα από τα υποψήφια εμβόλιά της κατά του νέου κορονοϊού παρήγαγε ισχυρή και ισορροπημένη αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος σε δοκιμές σε ζώα και στόχος της ήταν να ξεκινήσει κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους τον Ιούνιο του 2020.
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΗΣ ΟΞΦΟΡΔΗΣ/ASTRAZENECA – AZD1222
Αυτό το υποψήφιο εμβόλιο βρίσκεται σε κλινικές δοκιμές σε πάνω από 1.000 εθελοντές από τις αρχές Απριλίου. Τα δεδομένα που ανακοινώθηκαν τον Μάιο σχετικά με δοκιμές σε χιμπαντζήδες έδειξαν ότι όλα τα ζώα που εμβολιάστηκαν ανέπτυξαν αντισώματα στον νέο κορονοϊό μέσα σε 28 μέρες. Όταν οι εμβολιασμένοι χιμπαντζήδες μολύνθηκαν με τον ιό, το εμβόλιο φάνηκε να προστατεύει από βλάβες στους πνεύμονες και εμπόδισε τον ιό να αναπαραχθεί εκεί, η αναπαραγωγή του όμως συνεχιζόταν στη μύτη.
BIONTECH/PFIZER – BNT162
Ένα υποψήφιο εμβόλιο RNA για το οποίο ξεκίνησαν κλινικές δοκιμές στη Γερμανία στα τέλη Απριλίου και στις ΗΠΑ στις αρχές Μαΐου. Η Pfizer συνεργάζεται ήδη με την BioNTech για την ανάπτυξη εμβολίων mRNA κατά της γρίπης. Η εταιρεία ανακοίνωσε ότι ελπίζει να λάβει επείγουσα έγκριση από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ για το νέο εμβόλιο ακόμη και στις αρχές Οκτωβρίου, και θα μπορούσε να διανείμει έως και 20 εκατ. δόσεις έως το τέλος του 2020.
IAVI/BARDA/MERCK – rVSV candidate
Το εμβόλιο που αναπτύσσει η μη κερδοσκοπική IAVI χρησιμοποιεί επίσης μια κατασκευασμένη εκδοχή ενός εξασθενημένου ιού. Πρόκειται για την ίδια τεχνολογία που χρησιμοποιεί το εμβόλιο για τον Έμπολα της Merck, το οποίο έλαβε πρόσφατα άδεια κυκλοφορίας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ. Κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους αναμένεται να ξεκινήσουν το καλοκαίρι του 2020.
THEMIS BIOSCIENCES/MERCK
Βασισμένο σε ένα «όχημα», αυτό εμβόλιο, που αρχικά αναπτύχθηκε από το Ινστιτούτο Παστέρ, χρησιμοποιεί μια γενετικά κατασκευασμένη εκδοχή ενός εξασθενημένου ιού της ιλαράς. Τέτοιου είδους εμβόλια συνήθως προκαλούν ισχυρές αντιδράσεις του ανοσοποιητικού συστήματος. Η Merck ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει γρήγορα με αυτό το υποψήφιο εμβόλιο και αναμένει να αρχίσει να εμβολιάζει εθελοντές «εντός εβδομάδων».
JOHNSON & JOHNSON/BARDA – Ad26 SARS-CoV-2
Βασισμένο σε ένα υποψήφιο εμβόλιο που αναπτύχθηκε σε συνεργασία με το Ιατρικό Κέντρο Μπεθ Ίσραελ της Βοστόνης, αυτό το εμβόλιο χρησιμοποιεί έναν κατασκευασμένο ιό του κοινού κρυολογήματος. Πρόκειται για την ίδια πλατφόρμα που χρησιμοποιεί η εταιρεία και για άλλα εμβόλια. Η αμερικανική κυβέρνηση έχει ήδη υποσχεθεί τουλάχιστον μισό δισ. δολάρια για την ενίσχυση της ανάπτυξης και παραγωγής του υποψήφιου εμβολίου. Οι κλινικές δοκιμές αναμένεται να ξεκινήσουν τον Ιούλιο.
Επιφυλάξεις
Υπάρχουν σταθερά ανησυχίες ότι η χρήση κοινών ιών ως οχήματα για εμβόλια μπορεί να οδηγήσει το ανοσοποιητικό σύστημα ατόμων που έχουν ήδη εκτεθεί σε αυτόν τον ιό να επιτεθεί στο εμβόλιο. Αρκετά υποψήφια εμβόλια κατά του νέου κορονοϊού λειτουργούν με αυτόν τον τρόπο και οι κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους θα δείξουν αν προκύπτει αυτό το ζήτημα.
INOVIO PHARMACEUTICALS, COALITION FOR EPIDEMIC PREPAREDNESS INNOVATIONS (CEPI) – INO-4800
Ένα εμβόλιο με πλασμίδια DNA που χορηγείται μέσω του δέρματος. Οι κλινικές δοκιμές που ξεκίνησαν στις 3 Απριλίου είναι πιθανό να δώσουν προκαταρκτικά αποτελέσματα προς το τέλος του καλοκαιριού, σύμφωνα με την εταιρεία, που έχει δηλώσει ότι μπορεί να παράγει 1 εκατ. δόσεις έως το τέλος του έτους, για επιπλέον δοκιμές και επείγουσα χρήση.
SANOFI, GSK – Ενισχυμένο υποψήφιο εμβόλιο
Στα μέσα Απριλίου δύο από τους μεγαλύτερους κατασκευαστές εμβολίων ανακοίνωσαν ότι θα συνεργαστούν για να δημιουργήσουν και να δοκιμάσουν έξι εμβόλια βασισμένα σε τεχνολογίες που έχουν ήδη δοκιμαστεί σε εμβόλια για τη γρίπη. Σε όλα τα υποψήφια εμβόλια το αντιγόνο της Sanofi θα εμπλουτιστεί με το ενισχυτικό της GSK. Επιστήμονες και ειδικοί σε θέματα δημόσιας υγείας ήδη προειδοποιούν ότι είναι δύσκολο να προκληθεί μια έντονη, αποτελεσματική αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος στον νέο κορονοϊό, κι έτσι το ενισχυτικό μπορεί πράγματι να βοηθήσει. Το εμβόλιο που θα προκύψει είναι πιθανό να λειτουργεί αποτελεσματικά με μία μόνο δόση αντί για δύο. Οι εταιρείες σκοπεύουν να ξεκινήσουν κλινικές δοκιμές στο δεύτερο μισό του 2020 και να ολοκληρώσουν την ανάπτυξη έως το δεύτερο μισό του 2021.
Επιφυλάξεις
Ελάχιστα ενισχυμένα εμβόλια έχουν λάβει έγκριση στις ΗΠΑ και κανένα με το συγκεκριμένο ενισχυτικό.
NOVAVAX – NVX-CoV2373
Η Novavax επίσης ετοιμάζει ένα ενισχυμένο εμβόλιο. Οι κλινικές δοκιμές σε 130 άτομα αναμένεται να δώσουν προκαταρκτικά αποτελέσματα τον Ιούλιο.
Επιφυλάξεις
Ίσως να απαιτούνται δύο δόσεις, πράγμα που θα επηρεάσει τη διαθεσιμότητα.
CANSINO BIOLOGICAL INC./BEIJING INSTITUTE OF BIOTECHNOLOGY – AD5-nCov
Τον Απρίλιο ξεκίνησε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή φάσης ΙΙ με 500 συμμετέχοντες. Η ολοκλήρωση της πρώτης φάσης δοκιμών αναμένεται να ολοκληρωθεί στα τέλη Δεκεμβρίου του 2020 και της δεύτερης φάσης τον Ιανουάριο του 2021.
SHENZHEN GENO-IMMUNE MEDICAL INSTITUTE – Lentiviral Minigene Vaccines (LV-SMENP)
Οι κλινικές δοκιμές σε 100 ενήλικες στην Κίνα αναμένεται να ολοκληρωθεί έως τις 31 Ιουλίου 2020.
MURDOCH CHILDREN’S RESEARCH INSTITUTE; UMC UTRECHT – Εμβόλιο φυματίωσης BCG
Εμβόλιο φυματίωσης που προκαλεί ευρεία αντίδραση του ανοσοποιητικού, πράγμα που έχει αποδειχτεί ότι προστατεύει από μόλυνση ή σοβαρή ασθένεια από άλλα παθογόνα του αναπνευστικού. Ευρείες δοκιμές στην Αυστραλία και την Ολλανδία εξετάζουν την αποτελεσματικότητά του κατά της Covid-19. Δύο επιπλέον δοκιμές ενός υποψήφιου εμβολίου κατά της φυματίωσης από το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ στη Γερμανία βρίσκονται σε εξέλιξη.