Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση (ΚΑΡ.Π.Α) σε ενήλικες: Η Βασική Υποστήριξη Ζωής – Πώς να σώσετε μια ζωή

Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση (ΚΑΡ.Π.Α) σε ενήλικες: Η Βασική Υποστήριξη Ζωής – Πώς να σώσετε μια ζωή.

Εισαγωγή

Τι ορίζεται ως ΚΑΡ.Π.Α;

Με τον όρο Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση ή Καρδιοαναπνευστική Αναζωογόνηση ή απλώς ΚΑΡ.Π.Α, εννοούμε την αλληλουχία των ενεργειών που αποσκοπούν στην επαναφορά του πάσχοντος στη ζωή και τη βαθμιαία αποκατάσταση των βλαβών. Η ΚΑΡ.Π.Α αποτελείται από δύο βασικές ενέργειες: τις θωρακικές συμπιέσεις (για να αποκατασταθεί όσο είναι δυνατόν η κυκλοφορία του αίματος) και τις εμφυσήσεις διάσωσης (για να μεταφερθεί οξυγόνο στους πνεύμονες).

Σε ποιον εφαρμόζουμε την ΚΑΡ.Π.Α;

Σε άτομα που:

1. Δεν αντιδρούν
2. Δεν αναπνέουν
3. Δεν έχουν σφυγμό

δηλαδή σε άτομα με καρδιοαναπνευστική ανακοπή.

Τι είναι όμως η ανακοπή;

Είναι η αιφνίδια και απρόβλεπτη διακοπή της λειτουργίας της αναπνοής ή της κυκλοφορίας ή και των δύο, με αποτέλεσμα την ανεπαρκή παροχή οξυγονωμένου αίματος στα ζωτικά όργανα.

Από τη στιγμή της ανακοπής:

• λεπτό: Καρδιακές Αρρυθμίες

0-4 λεπτά: Δεν είναι πιθανή η εγκεφαλική βλάβη

4-6 λεπτά: Πιθανή εγκεφαλική βλάβη

6-10 λεπτά: Εγκεφαλική βλάβη πολύ πιθανή

Πάνω από 10 λεπτά: Μη αναστρέψιμη εγκεφαλική βλάβη

Γι’ αυτό, ο χρόνος είναι κρίσιμος τόσο για την επιβίωση του ασθενούς μας, όσο και για πιθανές εγκεφαλικές βλάβες.

ΣΚΟΠΟΣ της ΚΑΡ.Π.Α λοιπόν είναι η ελαχιστοποίηση του κρίσιμου χρόνου με διατήρηση ικανοποιητικής αναπνοής και κυκλοφορίας, μέχρι την πλήρη αναζωογόνηση.

Η ΚΑΡ.Π.Α επιβάλλεται να εκτελείται:

• Άμεσα
• Χωρίς διακοπή
• Στον τόπο που συμβαίνει η καρδιοπνευμονική ανακοπή

Προϋποθέτει:

• Κατάκλιση του πάσχοντος
• Ύπτια θέση
• Σκληρή επιφάνεια, που επιτρέπει την αποτελεσματική συμπίεση του στέρνου.

Δεν απαιτεί τη χρήση εργαλείων ή φαρμάκων.

Αλυσίδα Επιβίωσης

Η αλυσίδα επιβίωσης είναι μια σειρά από δράσεις, που όταν γίνουν σωστά δίνουν στον ασθενή με την καρδιακή ανακοπή περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης. Αποτελείται από τέσσερις κρίκους, οι οποίοι έχουν το ίδιο μέγεθος, που σημαίνει ότι είναι εξίσου σημαντικοί και συνδέονται μεταξύ τους, γεγονός που τους καθιστά όλους απαραίτητους, άρα δεν πρέπει να παραλείπεται κανείς.

• Ο πρώτος κρίκος στην αλυσίδα επιβίωσης είναι η άμεση αναγνώριση της καρδιακής ανακοπής και η ενεργοποίηση του συστήματος πρώτων βοηθειών, με την κλήση του 166 (ή του κατάλληλου τηλεφώνου για κλήση ασθενοφόρου ανά περιοχή).
• Ο επόμενος κρίκος στην αλυσίδα επιβίωσης είναι η άμεση έναρξη ΚΑΡΠΑ, με έμφαση στις θωρακικές συμπιέσεις μέχρι να είναι διαθέσιμος ένας απινιδωτής.
• Μετά την άμεση ΚΑΡΠΑ, ο επόμενος κρίκος είναι η γρήγορη απινίδωση. Σε πολλές περιοχές της χώρας απλοί, αυτόματοι απινιδωτές, γνωστοί και ως αυτόματοι εξωτερικοί απινιδωτές ή AEDs, μπορεί να είναι διαθέσιμοι προς χρήση από τους παρευρισκόμενους ή τον πρώτο άνθρωπο που θα φτάσει στον ασθενή.
• Όταν φτάσει η μονάδα με τους διασώστες , ο επόμενος κρίκος στην αλυσίδα επιβίωσης είναι η αποτελεσματική εξειδικευμένη φροντίδα ανάνηψης. Αυτή περιλαμβάνει χορήγηση φαρμάκων, χρήση ειδικών αναπνευστικών συσκευών και τη χορήγηση επιπλέον απινιδώσεων εάν αυτές απαιτούνται.

Βήματα ή αλγόριθμος ΚΑΡ.Π.Α / BLS

Για να αξιολογήσετε ένα θύμα που κατέρρευσε, είναι επιτακτικό να ακολουθήσετε μια αλληλουχία βημάτων.

1.Προσεγγίστε με ασφάλεια

Προσεγγίστε με προσοχή, επιβεβαιώστε ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος για εσάς, το θύμα ή τους παρευρισκόμενους. Λάβετε υπόψη δυνητικούς κινδύνους από ηλεκτρικό ρεύμα, νερό, καύσιμα, οχήματα, οικοδομές κτλ.

2.Ελέγξτε για αντίδραση

Κουνήστε προσεκτικά τους ώμους και ρωτήστε δυνατά: «Είστε καλά;»

3.Φωνάξτε για βοήθεια (εάν δεν αντιδράει)

Εάν βρίσκεται κάποιος κοντά σας, ζητήστε του να περιμένει, γιατί μπορεί να χρειαστείτε τη βοήθειά του.

4.Απελευθερώστε τον αεραγωγό

Αρχικά, ελέγχετε για τυχόν ύπαρξη ξένου σώματος στο στόμα του θύματος και αν υπάρχει, φροντίζετε για την αφαίρεσή του.

Τοποθετήστε το θύμα σε ύπτια θέση και την παλάμη σας στο μέτωπό του και «γείρετε» το κεφάλι του ελαφρώς προς τα πίσω (έκταση κεφαλής).

Έπειτα, με το άλλο χέρι ανυψώστε το πηγούνι του θύματος, τοποθετώντας τα δύο δάχτυλα κάτω από το οστέινο τμήμα του πηγουνιού (ανύψωση πώγωνα).

5.Ελέγξτε για αναπνοή

Διατηρώντας τον αεραγωγό ανοιχτό, ελέγξτε αν το θύμα αναπνέει φυσιολογικά:

Α) Βλέπετε εάν υπάρχει κίνηση του θώρακα (αν αυτός ανυψώνεται).

Β) Ακούτε για ήχους αναπνοής, σκύβοντας κοντά στο στόμα του θύματος.

Γ) Αισθάνεστε στο μάγουλό σας εάν υπάρχει εκπνοή του θύματος.

«ΒΛΕΠΩ, ΑΚΟΥΩ και ΑΙΣΘΑΝΟΜΑΙ» όχι περισσότερο από 10 δευτερόλεπτα, πριν αποφασίσετε ότι το θύμα δεν αναπνέει φυσιολογικά. Κατά τα πρώτα λεπτά μετά από καρδιακή ανακοπή, το θύμα μπορεί να εμφανίζει κάποιες υποτυπώδεις αναπνευστικές κινήσεις ή να κάνει αραιές και θορυβώδεις αναπνευστικές προσπάθειες. Μην το συγχέετε με τη φυσιολογική αναπνοή.

6.Καλέστε για βοήθεια το 166 (ή 112)

Αν το θύμα δεν ανταποκρίνεται και δεν αναπνέει φυσιολογικά και:

• Είστε μόνος:

-καλέστε το 166 για ασθενοφόρο, ενώ εφαρμόζετε ακατάπαυστα ΚΑΡ.Π.Α.

• Υπάρχει κάποιος άλλος μαζί σας:

– στείλτε τον να καλέσει το ασθενοφόρο και

– πείτε του να φέρει αμέσως τον ΑΕΑ (εάν είναι διαθέσιμος, από το κοντινότερο σημείο που βρίσκεστε), καθώς εσείς κάνετε ΚΑΡ.Π.Α.

Αυτός που τηλεφωνεί θα πρέπει να δηλώσει καθαρά το όνομά του, τον χώρο του συμβάντος και ότι το θύμα είναι σε καρδιακή ανακοπή.

Κλείνετε πάντα τελευταίοι το τηλέφωνο.

7. 30 θωρακικές συμπιέσεις

– Τοποθετήστε τη βάση της παλάμης του ενός χεριού σας στο κέντρο του θώρακα.

– Τοποθετήστε τη βάση της παλάμης του άλλου σας χεριού πάνω από το πρώτο και πλέξτε τα δάχτυλα.

– Με τους αγκώνες σας τεντωμένους, φέρτε τους ώμους σας κάθετα πάνω από τον θώρακα του θύματος.

– Πιέστε το στέρνο μέχρι το κατάλληλο βάθος.

– Συμπιέστε τον θώρακα με:

• Ρυθμό 100-120/min
• Βάθος 4-5 cm
• Ίσο χρόνο συμπίεσης-χαλάρωσης

-Μπορεί να σας βοηθήσει, εάν μετράτε δυνατά.

8. 2 εμφυσήσεις διάσωσης (τεχνητή αναπνοή)

Οι θωρακικές συμπιέσεις είναι προτιμότερο να συνδυάζονται με εμφυσήσεις διάσωσης. Μετά από 30 συμπιέσεις, δώστε 2 εμφυσήσεις διάσωσης. Η αναλογία θωρακικών συμπιέσεων προς τα φυσήματα πρέπει να είναι 30:2

– Διατηρώντας τον αεραγωγό ανοιχτό, όπως αναφέρθηκε, χρησιμοποιήστε δύο από τα δάχτυλα του χεριού σας, το οποίο βρίσκεται πάνω στο μέτωπο και εκτείνει την κεφαλή, για να κλείσετε τη μύτη. Με το άλλο χέρι, κρατήστε το πηγούνι ανυψωμένο, επιτρέποντας στο στόμα να ανοίξει.

– Εισπνεύστε κανονικά και τοποθετήστε τα χείλη σας στεγανά γύρω από το στόμα του θύματος. Εκπνεύστε σταθερά στο στόμα του πάσχοντα για περίπου 1 δευτερόλεπτο. Εάν είναι δυνατό, παρατηρήστε το στήθος του θύματος, για να δείτε εάν ο θώρακας ανυψώνεται κατά τη διάρκεια των εμφυσήσεων. Αν δεν παρατηρείται άνοδος του στήθους, σημαίνει ότι δεν είναι αεροστεγώς σφραγισμένο το στόμα ή συμβαίνει απόφραξη αεραγωγού.

Κάθε εμφύσηση πρέπει να είναι επαρκής, ώστε να προκαλεί ανύψωση του θώρακα του θύματος, όπως εάν ανέπνεε φυσιολογικά. Μόλις ο θώρακας επανέλθει, δώστε δεύτερη εμφύσηση κατά τον ίδιο τρόπο.

– Διατηρώντας την έκταση της κεφαλής και την ανύψωση πώγωνα, απομακρύνετε το στόμα σας από το στόμα του ασθενούς, επιτρέποντας στον θώρακα να κατέβει, καθώς ο αέρας εξέρχεται.

– Πάρτε ακόμη μια εισπνοή και επαναλάβετε, ώστε να δώσετε συνολικά 2 εμφυσήσεις διάσωσης.

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ: Ο αερισμός μπορεί να γίνει και με ασκό αερισμού (AMBU).Αν υπάρχει μπορεί να χρησιμοποιηθεί συσκευή φραγμού (μάσκα τσέπης ή ασπίδα προσώπου).

Για τη χρήση AMBU ή τον επεμβατικό αερισμό αεραγωγού, ο διασώστης κάνει τα ακόλουθα:

• Σιγουρευτείτε ότι η μάσκα εφαρμόζει αεροστεγώς στο πρόσωπο του ασθενούς. Στερεώστε τη με το χέρι σας εάν χρειάζεται.
• Συμπιέστε τη μάσκα με το ένα χέρι για περίπου 1 sec, πιέζοντας τουλάχιστον 500ml αέρα στους πνεύμονες του ασθενούς.

Η ΚΑΡ.Π.Α διακόπτεται μόνο:

• Όταν φτάσει εξειδικευμένη βοήθεια που θα αναλάβει τη συνέχεια
• Όταν το θύμα ανανήψει
• Όταν εξαντληθεί ο διασώστης

Διαφορετικά, μην διακόπτετε τις θωρακικές συμπιέσεις.

Αν δεν μπορείτε ή δεν επιθυμείτε να δώσετε εμφυσήσεις διάσωσης, εφαρμόστε μόνο θωρακικές συμπιέσεις. Εάν εφαρμόζονται μόνο θωρακικές συμπιέσεις, θα πρέπει να είναι συνεχείς με συχνότητα τουλάχιστον 100, αλλά όχι περισσότερο από 120 το λεπτό, με βάθος συμπίεσης τουλάχιστον 5 εκ., αλλά όχι περισσότερο των 6 εκ.

Τι κάνουμε στην περίπτωση διαθεσιμότητας Αυτόματου Εξωτερικού Απινιδωτή (ΑΕΑ);

Τι είναι ο ΑΕΑ;

Ο ΑΕΑ είναι μια φορητή συσκευή που χρησιμοποιείται για να χορηγεί ηλεκτρική εκκένωση (απινίδωση) στην καρδιά, ώστε να αποκαθιστά τον φυσιολογικό ρυθμό της κατά την αιφνίδια καρδιακή ανακοπή.

Εάν η καρδιά απινιδωθεί γρήγορα με έναν AED, μπορεί να αποκατασταθεί φυσιολογικός καρδιακός ρυθμός.

Πώς λειτουργεί;

1. Ενεργοποιήστε τον ΑΕΑ

• Μερικοί απινιδωτές τίθενται αυτόματα σε λειτουργία όταν ανοίξετε το καπάκι. Σε άλλους, χρειάζεται να πατήσετε το κουμπί ενεργοποίησης ΟΝ.
• Αν είναι παρών και άλλος ανανήπτης, ζητήστε του να χορηγεί θωρακικές συμπιέσεις και εμφυσήσεις διάσωσης, καθώς εσείς ενεργοποιείτε τον ΑΕΑ.
• Αφαιρέστε τα ρούχα από τον θώρακα του θύματος ή κόψτε τα με ψαλίδι.

2. Βγάλτε τα αυτοκόλλητα ηλεκτρόδια

• Αφαιρέστε τα αυτοκόλλητα ηλεκτρόδια από τη συσκευασία.
• Συνήθως, επάνω στη συσκευασία απεικονίζεται η σωστή θέση στην οποία τοποθετούνται τα ηλεκτρόδια στον θώρακα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η σωστή θέση απεικονίζεται και πάνω στα ίδια τα ηλεκτρόδια.

3. Τοποθετήστε το πρώτο ηλεκτρόδιο

• Το ένα ηλεκτρόδιο απινίδωσης πρέπει να τοποθετηθεί κάτω από την αριστερή μασχάλη.

4. Τοποθετήστε το δεύτερο ηλεκτρόδιο

• Το άλλο ηλεκτρόδιο πρέπει να τοποθετηθεί κάτω από τη δεξιά κλείδα, δίπλα στο στέρνο.

5. Απομακρυνθείτε

• Απομακρυνθείτε κατά τη διάρκεια της ανάλυσης ρυθμού.
• Βεβαιωθείτε ότι κανένας δεν ακουμπάει το θύμα, ενώ γίνεται αυτόματη ανάλυση ρυθμού του ΗΚΓ. Αυτή γίνεται για να καθορίσει εάν απαιτείται απινίδωση. Είναι σημαντικό να μην υπάρχει καμία επαφή με τον άρρωστο όσο η συσκευή κάνει ανάλυση του ΗΚΓ. Εάν εκείνη τη στιγμή αγγίζουν ή μετακινούν τον άρρωστο, το ΗΚΓ μπορεί να μην είναι ακριβές.

6. Χορηγήστε απινίδωση (“shock”)

• Εάν η συσκευή εκτιμήσει ότι απαιτείται απινίδωση, θα φορτιστεί αυτόματα και θα σας πει να πιέσετε το κουμπί που θα κάνει την εκφόρτιση. Μόλις γίνει η εκφόρτιση θα σας καλέσει να συνεχίσετε την ΚΑΡ.Π.Α.
• Βεβαιωθείτε ότι όλοι είναι μακριά από το θύμα και
• Έπειτα, πατήστε το κουμπί απινίδωσης, όπως υποδεικνύεται από τον ΑΕΑ.

7. Αρχίστε ΚΑΡ.Π.Α

Ακολουθήστε τις φωνητικές οδηγίες του ΑΕΑ.

• Εάν ο ΑΕΑ σας προτρέπει να αρχίσετε ΚΑΡ.Π.Α, αρχίστε αμέσως θωρακικές συμπιέσεις και εμφυσήσεις διάσωσης.
• Εάν σε οποιαδήποτε στιγμή το θύμα εμφανίσει σημεία ζωής (κινείται, ανοίγει μάτια και αναπνέει φυσιολογικά), σταματήστε την ΚΑΡ.Π.Α, αλλά αφήστε τα ηλεκτρόδια πάνω στον θώρακα του θύματος. Εάν το θύμα παραμένει αναίσθητο, τοποθετήστε το σε θέση ανάνηψης (προς αποφυγή εισρόφησης).

(Σημ.: Θέση Ανάνηψης καλείται η στάση που πρέπει να τοποθετηθεί το σώμα του θύματος που δεν έχει συνείδηση, εφόσον βεβαιωθείτε ότι αναπνέει κανονικά).

ΠΡΟΣΟΧΗ: Από τη στιγμή που υπάρχει διαθέσιμος ΑΕΑ, σταματάμε τις συμπιέσεις και τις εμφυσήσεις που κάναμε μόνοι μας, τον ενεργοποιούμε, ακούμε και ακολουθούμε τις φωνητικές του οδηγίες.

Επισημάνσεις για τη χρήση του ΑΕΑ

• Υγρό δέρμα θώρακα

Σε κάποια θύματα το δέρμα του θώρακα μπορεί να είναι υγρό, εξαιτίας εφίδρωσης ή αν το θύμα βρισκόταν στο νερό. Πριν κολλήσετε τα ηλεκτρόδια της απινίδωσης, στεγνώστε γρήγορα το δέρμα του θώρακα, σκουπίζοντάς το.

• Δασύτριχος θώρακας

Σπανίως, ο δασύτριχος θώρακας μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα στην επικόλληση των ηλεκτροδίων ΑΕΑ. Σ’ αυτές τις περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί να ξυριστούν ή να ψαλιδιστούν κάποιες τρίχες, ώστε να επιτευχθεί καλύτερη επαφή. Μην ξυρίζετε πάντα – χάνεται πολύτιμος χρόνος.

• Κοσμήματα

Αφαιρέστε οποιοδήποτε μεταλλικό κόσμημα, το οποίο μπορεί να έρθει σε επαφή με τα ηλεκτρόδια του ΑΕΑ. Τα ηλεκτρόδια πρέπει να παραμένουν μακριά από τα κοσμήματα που δεν μπορούν να αφαιρεθούν, συμπεριλαμβανομένων και των κοσμημάτων σώματος (body piercing).

• Βηματοδότες

Ορισμένα θύματα μπορεί να έχουν εμφυτευμένους καρδιακούς βηματοδότες. Αυτοί συνήθως είναι ορατοί κάτω από το δέρμα του θώρακα, ακριβώς κάτω από την κλείδα. Βεβαιωθείτε ότι τα ηλεκτρόδια δεν τοποθετούνται επάνω στον βηματοδότη, αλλά δίπλα ή κάτω από αυτόν.

• Επιθέματα δέρματος

Για να διασφαλίσετε την καλή επαφή των ηλεκτροδίων με το δέρμα, αφαιρέστε οποιοδήποτε επίθεμα ή άλλο υλικό κολλημένο στον θώρακα του θύματος. Κάποιοι μπορεί να φέρουν αυτοκόλλητα φαρμακευτικά επιθέματα στο δέρμα του θώρακα. Αυτά πρέπει να αφαιρεθούν, γιατί μπορεί να προκαλέσουν σπινθήρα ή εγκαύματα κατά την απινίδωση.

Πηγές:

https://firstaidjoin.org/wp-content/uploads/2020/03/Final-Version_GR.pdf

https://www.scribd.com/document/368167699/%CE%A0%CE%A1%CE%A9%CE%A4%CE%95%CE%A3-%CE%92%CE%9F%CE%97%CE%98%CE%95%CE%99%CE%95%CE%A3

ΕΝΕ, «πρώτες βοήθειες – αγωγή υγείας σε σχολεία»

European Resuscitation Council, (2010). Καρδιοπνευμονική Αναζωογόνηση με Αυτόματο Εξωτερικό Απινιδωτή – Εγχειρίδιο Σεμιναρίου Ανανηπτών (Κατευθυντήριες Οδηγίες ERC), εκδ. 3^η.

Γράφει η Άννα-Μαρία Παδιού, καταρτιζόμενη του Δ.ΙΕΚ του Γ.Ν. Τρικάλων στην ειδικότητα του Βοηθού Νοσηλευτή Χειρουργείου, υπό την επίβλεψη της Ειρήνης Μπορμπότη, Προϊσταμένης ΤΕΠ M.Sc Δ.Μ.Υ και εκπαιδεύτριας του Δ.ΙΕΚ του Γ.Ν. Τρικάλων.

Μείνετε συντονισμένοι στο trikalaIN.gr, καθώς ακολουθούν νέα άρθρα.