Ο αγώνας των αγροτών στον δρόμο: μια κοινωνιολογική προσέγγιση από την κοινωνιολόγο κα. Ιωάννα Χαρμπέα
Οι αγροτικές κινητοποιήσεις που εκδηλώνονται στους δρόμους δεν αποτελούν απλώς μια αντίδραση σε οικονομικά μέτρα ή πολιτικές αποφάσεις. Από κοινωνιολογική σκοπιά, συνιστούν μια μορφή συλλογικής δράσης που εκφράζει βαθύτερες κοινωνικές ανισότητες, δομικές αδυναμίες του παραγωγικού μοντέλου και την περιθωριοποίηση της επαρχίας μέσα στο σύγχρονο κοινωνικοοικονομικό σύστημα.
Κοινωνική σημασία των αγροτικών αγώνων
Ο αγρότης δεν είναι μόνο παραγωγός τροφής· είναι φορέας πολιτισμού, παράδοσης και κοινωνικής συνοχής της υπαίθρου. Όταν οι αγρότες κατεβαίνουν στον δρόμο, διεκδικούν όχι μόνο οικονομική επιβίωση αλλά και αναγνώριση. Σύμφωνα με τη θεωρία της κοινωνικής σύγκρουσης, οι κινητοποιήσεις αυτές αναδεικνύουν την άνιση κατανομή πόρων και εξουσίας μεταξύ κέντρου και περιφέρειας, αστικού και αγροτικού χώρου.
Η συνεχής αύξηση του κόστους παραγωγής, οι χαμηλές τιμές πώλησης, η εξάρτηση από μεσάζοντες και οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης δημιουργούν συνθήκες κοινωνικής ανασφάλειας. Ο δρόμος γίνεται έτσι χώρος δημόσιας ορατότητας και συλλογικής φωνής.
Η κρίση της επαρχίας και οι κοινωνικές της επιπτώσεις
Η αγροτική κρίση συνδέεται άμεσα με τη δημογραφική ερήμωση της επαρχίας. Οι νέοι εγκαταλείπουν τα χωριά λόγω έλλειψης προοπτικών, οδηγώντας σε γήρανση του πληθυσμού και αποδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών. Από κοινωνιολογική άποψη, αυτό σημαίνει διάρρηξη του κοινωνικού ιστού και απώλεια συλλογικής ταυτότητας.
Η επαρχία μετατρέπεται σταδιακά σε «περιφέρεια χωρίς φωνή», γεγονός που εντείνει το αίσθημα αδικίας και κοινωνικού αποκλεισμού.
Προτάσεις επίλυσης των αγροτικών προβλημάτων
Η αντιμετώπιση των προβλημάτων των αγροτών απαιτεί συστημικές και όχι αποσπασματικές λύσεις:
Δίκαιες τιμές παραγωγού
Θεσμοθέτηση κατώτατων εγγυημένων τιμών που να καλύπτουν το κόστος παραγωγής και να εξασφαλίζουν αξιοπρεπές εισόδημα.
Μείωση κόστους παραγωγής
Επιδότηση αγροτικού ρεύματος και καυσίμων, καθώς και συλλογικές προμήθειες μέσω συνεταιρισμών.
Ενίσχυση συνεργατικών σχημάτων
Αναβάθμιση των αγροτικών συνεταιρισμών με διαφάνεια και σύγχρονη διοίκηση, ώστε οι αγρότες να αποκτήσουν διαπραγματευτική δύναμη.
Προστασία από φυσικούς κινδύνους
Εκσυγχρονισμός του συστήματος αγροτικής ασφάλισης και πρόληψης απέναντι στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Ανάκαμψη και αναζωογόνηση της επαρχίας
Η αγροτική ανάπτυξη δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς συνολική πολιτική για την επαρχία:
Υποδομές και υπηρεσίες: πρόσβαση σε υγεία, παιδεία, ψηφιακά δίκτυα.
Κίνητρα για νέους αγρότες: χρηματοδότηση, εκπαίδευση και στήριξη νεοφυών αγροτικών επιχειρήσεων.
Σύνδεση αγροτικής παραγωγής με τουρισμό και πολιτισμό: προώθηση τοπικών προϊόντων και αγροτουρισμού.
Αποκέντρωση αποφάσεων: ενεργός ρόλος των τοπικών κοινωνιών στον σχεδιασμό πολιτικών.
Συμπέρασμα
Ο αγώνας των αγροτών στον δρόμο είναι κοινωνικό φαινόμενο με βαθύ πολιτικό και πολιτισμικό νόημα. Δεν εκφράζει μόνο οικονομική αγωνία αλλά και την ανάγκη για κοινωνική δικαιοσύνη, ισόρροπη ανάπτυξη και σεβασμό στην ανθρώπινη εργασία. Η στήριξη του αγροτικού κόσμου και η ανάκαμψη της επαρχίας αποτελούν προϋποθέσεις για μια κοινωνία βιώσιμη, δημοκρατική και κοινωνικά συνεκτική.
Η βάση της κοινωνίας είναι η οικονομία, η βάση της οικονομίας είναι η αγροτιά! Στηρίζουμε τον αγώνα των αγροτών και ευελπιστούμε να δοθούν οι καλύτερες δυνατές λύσεις.
Ιωάννα χαρμπέα κοινωνιολόγος/συγγραφέας/