Απάντηση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Πρόνοιας κ. Ιωάννη Βρούτση στην ερώτηση του Βουλευτή Τρικάλων Ηλία Βλαχογιάννη σχετικά με τη συνταξιοδότηση μεταναστών με μικρό χρονικό διάστημα ασφάλισης και χωρίς μόνιμη κατοικία στην Ελλάδα.
Απαντώντας στην με αρ. πρ. 2802/11.10.2012 ερώτηση, που κατατέθηκε στη Βουλή από το βουλευτή κ. Ηλία Βλαχογιάννη και αφορά στη συνταξιοδότηση μεταναστών με μικρό χρονικό διάστημα ασφάλισης και χωρίς μόνιμη κατοικία στην Ελλάδα, σας γνωρίζουμε τα εξής:
1. Για τους διακινούμενους πολίτες στην Ε.Ε. εφαρμόζονται οι διατάξεις των Ευρωπ. Κανονισμών 883/2004 και 987/2009 για το συντονισμό της κοινωνικής ασφάλισης μεταξύ των κρατών μελών. Με βασικό γνώμονα την προστασία των δικαιωμάτων των πολιτών και την ίση μεταχείριση (σε Θέματα ασφάλισης, περίθαλψης κτλ.) οι διατάξεις στοχεύουν στην εξασφάλιση της ελεύθερης κυκλοφορίας και διαμονής στην επικράτεια της Ε.Ε., χωρίς ωστόσο να αντικαθιστούν τα εθνικά συστήματα κοινωνικής ασφάλισης με ένα ενιαίο ευρωπαϊκό σύστημα.
Ως εκ τούτου, στον τομέα των συντάξεων, οι ασφαλισμένοι που έχουν απασχοληθεί σε κράτη μέλη της Ε.Ε. λαμβάνουν ξεχωριστή σύνταξη από κάθε κράτος μέλος ανάλογη με το χρόνο ασφάλισής τους σε αυτό, ανεξάρτητα από τον τόπο κατοικίας τους. Για τη θεμελίωση, όμως, του δικαιώματος συνυπολογίζονται όλοι οι χρόνοι που έχουν διανυθεί σε κράτη μέλη. Η σύνταξη που χορηγείται είναι ανάλογη των ημερομισθίων και του ύψους των εισφορών, που έχει καταβάλει ο ασφαλισμένος σε κάθε κράτος και ουδόλως σχετίζεται με τον τόπο κατοικίας του.
Πιο συγκεκριμένα, ως προς το ζήτημα της εξαγωγής των συντάξεων, σας πληροφορούμε ότι με βάση τους Ενωσιακούς Κανονισμούς ( (ΕΚ) αριθμ. 883/2004 και 987/2009 για τα κράτη μέλη της Ε.Ε., και (ΕΟΚ) αριθμ. 1408/71 και 574/72 για τις χώρες του ΕΟΧ (Νορβηγία, Ισλανδία, Λιχτενστάιν) και την Ελβετία) και τις διμερείς Συμβάσεις Κοινωνικής Ασφάλειας που έχει συνάψει η χώρα μας με Καναδά, Κεμπέκ, Βραζιλία, Αργεντινή, ΗΠΑ, Νέα Ζηλανδία, Βενεζουέλα και Ουρουγουάη, εξασφαλίζεται η εξαγωγή των συντάξεων (δυνάμει των διατάξεων της νομοθεσίας ενός ή περισσοτέρων κρατών μελών ή/και βάσει των διατάξεων των ανωτέρω Κανονισμών /διμερών Συμβάσεων) στη χώρα κατοικίας του δικαιούχου.
Επιπλέον, σύμφωνα με την 2023/28-1-92(ΦΕΚ.24/92 τΑ’) Πράξη του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, εξάγονται, υπό προϋποθέσεις, οι συντάξεις των ελληνικών φορέων σε δικαιούχους πού έχουν εγκατασταθεί σε οποιαδήποτε χώρα τον εξωτερικού.
2. Ως προς τη συμπληρωματική παροχή, σημειώνεται ότι δεν εξάγεται το συμπληρωματικό ποσό ύψους έως και του ποσού της ελάχιστης παροχής που χορηγούν σι ασφαλιστικοί οργανισμοί, αφού αυτό καταβάλλεται για όσο χρονικό διάστημα ο δικαιούχος κατοικεί στο έδαφος του αρμοδίου κράτους. Επιπρόσθετα, χορηγείται μόνα σε περίπτωση πού το συνολικό ποσό των συντάξεων (ΙΚΑ και άλλου κράτους) ή μόνο της ελληνικής σύνταξης (εάν το άλλο κράτος δεν καταβάλει παροχή) υπολείπεται του καθοριζόμενου από τις σχετικές διατάξεις κατωτάτου ορίου/ελαχίστης παροχής, που, μετά την εφαρμογή του άρθρου 34 του ν.3996/2011, ανέρχεται πλέον σε 360 ευρώ. Τονίζεται, πάντως, ότι πριν την εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων, η ελάχιστη παροχή ήταν ίση με το εκάστοτε κατώτατο όριο της εσωτερικής μας νομοθεσίας, το οποίο ανέρχεται σήμερα σε 486,84 ευρώ.
Για τη χορήγηση του συμπληρωματικού ποσού μέχρι του ποσού της ελάχιστης παροχής κατ’ εφαρμογή του άρθρου 58 του Καν.(ΕΚ) 883/2004 (άρθρο 50 του Καν. (ΕΟΚ) 1408/71) στους υπηκόους άλλων κρατών μελών της ΕΕ, με βάση την Φ.60000/31 122/3977/30.11.2010 εγκύκλιο που εξέδωσε το Υπουργείο μας, το πρώτο βασικό και θεμελιακό στοιχείο που απαιτείται κατά την έκδοση της συνταξιοδοτικής απόφασης για την αρχική χορήγηση του συμπληρωματικού αυτού ποσού είναι, το έγγραφο πιστοποίησης μόνιμης διαμονής πολίτη της Ένωσης του άρθρου 16 του π.δ. 106/07 (άρθρο 19 της Οδηγίας 2004/38/ΕΚ). Το πιστοποιητικό αυτό χορηγείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Δ/νσης Αλλοδαπών του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας στους πολίτες της Ε.Σ. μετά από πενταετή συνεχή νόμιμη διαμονή στην Ελλάδα. Τούτα συνέβη εξαιτίας του μεγάλου αριθμού καταστρατηγήσεων, κυρίως μετά την ένταξη της Βουλγαρίας στην Ε.Ε. και ως εκ τούτου, θεσπίστηκε ένα ιδιαιτέρως αυστηρό πλαίσια όρων και προϋποθέσεων που πρέπει να πληρούνται προκειμένου να διαπιστώνεται και να ελέγχεται η μόνιμη κατοικία στην Ελλάδα.Βάσει της προαναφερθείσας Εγκυκλίου (σχετική και η υπ’αριθμ. 5/2011 εγκύκλιος του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ), τόσο κατά την αρχική χορήγηση όσο και κατά τη μηνιαία παρακολούθηση της περιοδικής καταβολής τον συμπληρώματος πρέπει να προσκομίζονται τα κάτωθι δικαιολογητικά:
1) Έγγραφο πιστοποίησης μόνιμης διαμονής πολίτη της Ένωσης.
2) Μισθωτήριο συμβόλαιο στο όνομα του αιτούντος κατατεθειμένο και θεωρημένο από την αρμόδια ΔΟΥ, στο οποίο να εμφαίνονται ευδιάκριτα το ΑΦΜ του μισθωτή και τον εκμισθωτή προκειμένου στη συνέχεια να γίνεται διασταύρωση στοιχείων με την αρμόδια υπηρεσία τον Υπουργείου Οικονομικών Γ.Γ.Π.Σ. και Φορολογία Εισοδήματος. Σημειώνουμε ότι η κάθε αλλαγή στο αρχικό μισθωτήριο θα κατατίθεται και θα Θεωρείται από την αρμόδια ΔΟΥ και με ευθύνη του μισθωτή στις Αρμόδιες Υπηρεσίες των Ασφαλιστικών Οργανισμών.
3) Υπεύθυνη δήλωση του εκμισθωτή θεωρημένη για το γνήσιο της υπογραφής από την αστυνομία ότι έχει ενοικιάσει το αναφερόμενα στο μισθωτήριο συμβόλαια ακίνητο, το χρονικό διάστημα ενοικίασης, ότι δεν έχει νοικιαστεί σε άλλο πρόσωπο και ότι έχει δηλώσει στη φορολογική του δήλωση τα εισοδήματα που προέρχονται από το συγκεκριμένο ακίνητα.
4) Λογαριασμό ΔΕΗ στο όνομα του αιτούντος.
5) Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης και επίσημα έγγραφα (επικυρωμένα και μεταφρασμένα) για τον τόπο διαμονής των μελών οικογένειας.
6) Αντίγραφο δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του αιτούντος, στην οποία να δηλώνεται η διεύθυνση κύριας κατοικίας, το παγκόσμιο εισόδημα κλπ.
7) Βεβαίωση της φορολογικής αρχής της χώρας προέλευσης για την ύπαρξη ή μη εισοδημάτων και ακινήτων στην εν λόγω χώρα.
8) Υποβολή υπεύθυνης δήλωσης θεωρημένης για το γνήσιο της υπογραφής από την Αστυνομία, στην οποία θα, αναγράφονται με ευκρίνεια τα στοιχεία του αιτούντος και της μόνιμης κατοικίας αυτού.
Επιπλέον, καλούνται όλοι οι φορείς να προβούν σε έλεγχο νομιμότητας των ήδη χορηγουμένων συμπληρωματικών ποσών σύνταξης βάσει της νέας εγκυκλίου και σε καταγραφή σε ειδικό μηχανογραφικό πρόγραμμα για τη ταυτοποίηση και διασταύρωση στοιχείων με τις συναρμόδιες υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών και της Δ/νσης Αλλοδαπών του Αρχηγείου Ελληνικής Αστυνομίας.
Ως προς τη διαπίστωση και τον έλεγχο της διαμονής τα αρμόδια κέντρα πληρωμών του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ακολουθούν πιστά τις σχετικές οδηγίες (σχετική η με αρ. 5/2011 εγκύκλιος της Διοίκησης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ).
.