Του Bret Stephens
Τον Ιανουάριο του 2010, ο Paul Krugman έγραφε: «Το πραγματικό μάθημα από την Ευρώπη είναι το ακριβώς αντίθετο από αυτό που ισχυρίζονται οι συντηρητικοί: Η Ευρώπη είναι πετυχημένη οικονομικά, κι αυτή η επιτυχία της οφείλεται στο ότι η σοσιαλδημοκρατία λειτουργεί».
Ιδού όμως μερικά «στιγμιότυπα» για το πώς ακριβώς λειτουργεί:
-Στη Βρετανία, 239 ασθενείς πέθαναν σε δημόσια νοσοκομεία το 2007, εξαιτίας της ασιτίας. Ανά πάσα στιγμή, υπάρχουν κάπου 250.000 Βρετανοί που περιμένουν έως και 18 εβδομάδες ή περισσότερο, προκειμένου να τύχουν ιατρικής περίθαλψης. Κι αυτό, δέκα χρόνια μετά τον διπλασιασμό της χρηματοδότησης του ΕΣΥ της χώρας.
-Στη Γαλλία, τα περιστατικά βίαιου εγκλήματος αυξήθηκαν κατά 15% μεταξύ 2002-2008, σύμφωνα με την Eurostat. Στην Ιταλία, το αντίστοιχο ποσοστό έφτασε το 38%, Σε ολόκληρη την ΕΕ, οι ληστείες και οι φόνοι μειώθηκαν , αλλά το συνολικό ποσοστό των βίαιων εγκλημάτων αυξήθηκε κατά 6%.
-Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, μέχρι τον Ιούνιο του 2011 το ποσοστό ανεργίας στην ευρωζώνη ήταν 9.9%. Για τις ηλικίες κάτω των 25 ήταν 20.3%. Στην Ισπανία, η ανεργία των νέων βρίσκεται στο 45.7%, υψηλότερα και από την Ελλάδα, όπου το αντίστοιχο ποσοστό είναι 38.5%.
Και τέλος, υπάρχει και μια εκπληκτική λεπτομέρεια: Στην Ευρώπη, στην ηλιακή ομάδα 18-34, το 46% (51 εκατομμύρια άνθρωποι) των κατοίκων, συνεχίζουν να ζουν με τους γονείς τους!
-Το 2009, το 37.4% των παιδιών που γεννήθηκαν, ήταν εκτός γάμου. Διπλάσιο ποσοστό από το αντίστοιχο του 1990. Ο αριθμός των παιδιών ανά γυναίκα στην ΕΕ είναι μόλις 1.56, πολύ λιγότερο από το απαραίτητο 2.1 που εγγυάται την ανανέωση του πληθυσμού. Περίπου οι μισοί Ευρωπαίοι, ανήκουν σε «εξαρτημένες» κατηγορίες, λόγω ηλικίας (νέοι και ηλικιωμένοι). Και από το σύνολο των ηλικιακά ικανών για εργασία, εργάζεται μόνο το 64%.
Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε επ` άπειρον, αλλά το νόημα βγήκε. Η Ευρώπη δεν είναι ένα ευτυχισμένο μέρος, και δεν ήταν εδώ και μια γενιά. Και τώρα, αυτό θα χειροτερέψει.
Ήδη, ο λογαριασμός για τις διασώσεις της Ελλάδας, της Πορτογαλίας, και της Ιρλανδίας, έφτασε σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ, χωρίς κάποια λύση στον ορίζοντα. Στη περίπτωση της Ιταλίας, που το ΑΕΠ της είναι επταπλάσιο του ελληνικού, η χώρα θεωρείται ως πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει, αλλά και για να σωθεί.
Αν τυχόν οι χώρες PIIGS εγκαταλείψουν το ευρώ, ή αν τους προλάβει η Γερμανία (επανερχόμενη στο μάρκο), οι συνέπειες θα είναι τεράστιες, και θα χρειαστούν χρόνια για να ξεπεραστούν.
Ακόμη όμως και τότε, η Ευρώπη θα πρέπει να αντιμετωπίσει βαθιές προκλήσεις ανάπτυξης, και δημογραφικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις. Για να το κάνει, θα πρέπει να αναγνωρίσει τις προκλήσεις αυτές, κάτι που δεν έχει κάνει ακόμη. Παράλληλα, θα χρειαστεί πολιτικούς πόρους για να επιβληθεί στους ωφελημένους από το υπάρχον κοινωνικό κράτος, τα συνδικάτα, τους φοιτητές, τους συνταξιούχους, τους αγρότες, τους τεχνοκράτες των Βρυξελλών, κλπ. Και αυτό, δεν το βλέπουμε να γίνεται.
Το μεγάλο εμπόδιο είναι η πολιτική. Όποτε αναλαμβάνει τα ηνία της εξουσίας κάποιος υποτιθέμενα νέο-φιλελεύθερος, είτε είναι ο Nicolas Sarkozy, ο Silvio Berlusconi ή η Angela Merkel, συνήθως καταλήγει στο να «χαϊδεύει» κάποιες φορολογικές μεταρρυθμίσεις. Αυτό συμβαίνει επειδή συνήθως εμποδίζεται από συμβιβασμούς με τα κόμματα της συγκυβέρνησης, με τις Βρυξέλλες, ή εξαιτίας κάποιας αδυναμίας του χαρακτήρα του. Η μόνη εξαίρεση ήταν η Margaret Thatcher. Δεν έχει βρεθεί όμως κάποιος άξιος διάδοχός της στη Βρετανία, αλλά ούτε και σε ολόκληρη την υπόλοιπη Ευρώπη.
Ένα άλλο εμπόδιο είναι τα δημογραφικά. Η μέση ηλικία στην ΕΕ είναι 40.6 (στις ΗΠΑ είναι 36.9). Είθισται οι γερασμένοι πληθυσμοί να αντιτίθενται στις αλλαγές, και να απαιτούν τα οφέλη για τα οποία πλήρωναν φόρους μια ολόκληρη ζωή, και εν πάση περιπτώσει ψηφίζουν!
Προς το παρόν, η Ευρώπη γερνάει, κι αυτό θα αλλάξει μόνο αν οι Ευρωπαίοι αρχίσουν να γεννάνε. Αυτό όμως χρειάζεται πίστη στο μέλλον. Και αν εξαιρέσουμε τους Μουσουλμάνους, οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι τη στερούνται.
Τέλος, υπάρχει και η ιδεολογία. Εδώ και τέσσερις δεκαετίες, ο «Ευρωπαϊσμός» είναι ένα κράμα οικονομικών του Keynes, γραφειοκρατικής υπερσυγκέντρωσης, και επιχειρηματικής και κοινωνικής πρόνοιας. Ακόμη και σήμερα, παρά τις εξελίξεις, αυτή η ιδεολογία παραμένει σταθερή στη θέση της. Αν και γίνεται πολύς λόγος για περικοπές δαπανών, και ισολογισμένους προϋπολογισμούς, κανένας στην Ευρώπη δεν μιλάει στα σοβαρά για ανάπτυξη.
Στην αρχή της κρίσης, ρώτησα έναν πολιτικό των Αθηνών να μου πει την άποψή του για τη ανάπτυξη. Μου πρότεινε ελαιώνες, και ανεμογεννήτριες… Πάλι καλά που δεν πρότεινε και μια σύγχρονη σικελική εκστρατεία!
Στην Αμερική, αυτά είναι ακόμη πρώιμα. Μας το εγγυάται το «κίνημα του τσαγιού», που οι περισσότεροι Ευρωπαίοι (και ο Paul Krugman) απεχθάνονται.
Αξίζει όμως να θυμόμαστε το ποιοι είναι πραγματικά οι καρποί της σοσιαλδημοκρατίας, ενός κόσμου που ο Kipling τον περιέγραψε ως «ένα μέρος όπου όλοι πληρώνονται για να υπάρχουν, και κανένας δεν πληρώνει για τις αμαρτίες του».