Τους καλοκαιρινούς μήνες βλέπει κανείς Βορειοευρωπαίους -κυρίως- τουρίστες να κάθονται σε τραπεζάκια κάτω από τον ήλιο μεσημεριάτικα, για περισσότερο ήλιο. Οι ντόπιοι ξέρουν πως το μεσημέρι πρέπει να καθίσουν στη σκιά. Με τον καύσωνα, το λογικό έγινε δεδομένο: Πρέπει πάση θυσία να αποφεύγει κανείς την αφόρητη ζέστη. Μήπως όμως στο μέλλον, αυτό γενικευθεί σε ένα νέο μοντέλο διακοπών; Αν δηλαδή, οι υψηλές θερμοκρασίες αρχίσουν να αποτελούν τον κανόνα στους παραθαλάσσιους προορισμούς της Μεσογείου, μήπως οι τουρίστες αρχίσουν να αποφεύγουν τελείως το μεσογειακό ήλιο και να προτιμούν «τη Στοκχόλμη από τη Ρώμη και τον Οκτώβριο από τον Ιούλιο»(;), όπως τιτλοφορείται πρόσφατο άρθρο των New York Times σχετικά με το πώς τα κύματα καύσωνα αλλάζουν τον τουρισμό στην Ευρώπη.
Αν η Ισπανία ήταν εταιρεία, οι σύμβουλοί της θα έλεγαν πως το επιχειρηματικό της μοντέλο δεν λειτουργεί πια
Τον κώδωνα του σχετικού κινδύνου έκρουσε φέτος κυρίως το παράδειγμα της Ισπανίας, αγαπημένου προορισμού Βρετανών ειδικά τουριστών, η οποία πέρασε πρωτοφανή ξηρασία με τρία κύματα καύσωνα ως τώρα και την διάσημη Costa del Sol να μετατρέπεται σε αφόρητο τοπίο. Το πρόβλημα έρχεται να προστεθεί στη χρόνια λειψυδρία και διάβρωση των εδαφών. «Περίπου το 1/5 της Ισπανίας έχει ερημοποιηθεί», σύμφωνα με τον Βρετανό δημοσιογράφο Σίμον Κούπερ, που παρακολουθεί με ρεπορτάζ τη μείωση των βροχοπτώσεων. «Αυτό θα μπορούσε να αυξηθεί στα 3/4… Αν η Ισπανία ήταν εταιρεία, οι σύμβουλοί της θα έλεγαν: ΄Το επιχειρηματικό σας μοντέλο δεν λειτουργεί πια. Πρέπει ή να πρωτοπορήσετε ή να κλείσετε΄. Ο ίδιος εκτιμά πως ο τουρισμός θα μεταφερθεί στη βόρεια ακτογραμμή.
Ο Νίαλ Φέργκιουσον του Bloomberg, σε άρθρο του με τον εύγλωττο τίτλο «Ο θάνατος του καλοκαιριού», αναφέρει ότι σε ιδιωτικές συζητήσεις με ανθρώπους από τον χώρο των hedge funds, συζητούσαν ήδη για τους χαμένους επενδυτές στον μεσογειακό τουρισμό. Η αλυσίδα Marriott είναι η μεγαλύτερη διεθνής τουριστική αλυσίδα στην Ισπανία με συνολικά 14.000 δωμάτια, αλλά τα ισπανικά Meliá Hotels έχουν διπλάσιο αριθμό δωματίων και είδαν ήδη τις μετοχές του να πέφτουν στη μισή αξία την τελευταία πενταετία.
Όπως έγραψε ο Τζον Μπερν-Μέρντοχ στους Financial Times την προπερασμένη εβδομάδα, η κλιματική αλλαγή δεν χρειάζεται πια να τεκμηριωθεί στη θεωρία, αποτελεί ήδη την πραγματικότητα. Οι υπερβολικές θερμοκρασίες είναι πλέον πιο συχνές στις μεγάλες πόλεις (με βάση στοιχεία του 2019-2023) σε σχέση με τη δεκαετία του 1950. Υπολογίζεται πως παρουσιάζονται πλέον 2,7 φορές περισσότερες μέρες με απογευματινές θερμοκρασίες άνω των 30 βαθμών Κελσίου στην Αθήνα, 3,7 φορές περισσότερες στη Βαρκελώνη, 8,1 φορές στο Παρίσι και 10,4 φορές στο Λονδίνο (σε σχέση πάντα με τις αντίστοιχες θερμοκρασίες στις ίδιες πόλεις τη δεκαετία του ’50). Το γεγονός πως όλες οι παραπάνω πόλεις είναι παραθαλάσσιες δεν δείχνει να αλλάζει κάτι. ‘Αλλωστε και στη γαλλική -και τουριστική- Κυανή Ακτή ο μέσος όρος της ετήσιας θερμοκρασίας έχει μετακινηθεί από θερμοκρασίες υπό το μηδέν στα μέσα του 19ου και 20ου αιώνα, στους -σχεδόν- 2 βαθμούς Κελσίου σήμερα.
Κάποιοι παραθαλάσσιοι προορισμοί μοιάζουν με τα ομόλογα «σκουπίδια» (junk bonds)
Η κλιματική αλλαγή εγείρει και προβλήματα αξίας της γης και πτώσης της αξίας της ιδιοκτησίας στις τουριστικές περιοχές στο μέλλον. Χαρακτηριστικό παράδειγμα όμως είναι το Μαϊάμι. Σύμφωνα με την μεσιτική ιστοσελίδα Zillow, με βάση την υπολογιζόμενη άνοδο της στάθμης της θάλασσας, εκτιμάται πως περίπου μισό εκατομμύριο σπίτια θα έχουν καλυφθεί από νερό ως το τέλος του αιώνα. Το Zillow παρατηρεί όμως πως, ενώ γενικά οι ιδιοκτησίες σε χαμηλότερα υψόμετρα έχουν χάσει αξία, σε σχέση με τις πιο ορεινές, δεν ισχύει το ίδιο και για εκείνες που βρίσκονται δίπλα στη θάλασσα, που εξακολουθούν να είναι οι πιο ακριβές και εκείνες με τη μεγαλύτερη ζήτηση.
Όπως γράφει ο οικονομικός αναλυτής Νόα Σμιθ, «η αυξημένη πιθανότητα υπερχείλισης της θάλασσας στις ακτές κάνει τις παραθαλάσσιες ιδιοκτησίες για το real estate κάτι αντίστοιχο με τα ομόλογα «σκουπίδια». Πιθανώς δηλαδή θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν σε αξία, αλλά έχουν μικρή με μεσαία πιθανότητα τελικά η αξία τους να μηδενιστεί». Μέχρι στιγμής, αυτός ο κίνδυνος δεν δείχνει να πτοεί τους επενδυτές.
Ο τουρισμός, τα κλιματιστικά και η κλιματική αλλαγή
Σύμφωνα με τον Νίαλ Φέργκιουσον, οι τουρίστες φαίνεται πως προς στιγμήν εξακολουθούν να προτιμούν τους θερμούς προορισμούς, αρκεί να… υπάρχει κλιματιστικό. Έτσι, αναφέρει, στην Ιταλία οι λιανικές πωλήσεις κλιματιστικών διπλασιάστηκαν μέσα στο τελευταίο έτος.
Το πρόβλημα εδώ είναι πως η αύξηση της χρήσης κλιματιστικών επιτείνει την κλιματική αλλαγή, οδηγώντας σε έναν φαύλο κύκλο. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΙΕΑ), η παγκόσμια ενεργειακή ζήτηση για ψύξη των κτιρίων υπερτριπλασιάστηκε από το 1990 ως σήμερα. Η κατανάλωση των κλιματιστικών υπολογίζεται κατά μέσο όρο στο 14% της ζήτησης σε έρευνα που έγινε σε υπολογίσιμο δείγμα των κρατών του Οργανισμού και αυτή η ενεργειακή ζήτηση εκτιμάται πως θα τριπλασιαστεί εκ νέου ως το 2050!