Οι “Μαύροι Κύκνοι” του Μητσοτάκη, ο “Γκρι Ρινόκερος” της ΝΔ και ο “Ελέφαντας” στο σαλόνι της Κυβέρνησης
“Ο Ψεύτης και ο Κλέφτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται” (παροιμία).
Για να κατανοήσει κάποιος σωστά τα πολιτικά δρώμενα εν Ελλάδι δεν αρκούν οι συνήθεις αναλύσεις των κατ΄ επάγγελμα πολιτικών αναλυτών. Χρειάζεται και κάτι διαφορετικό που μπορεί να φωτίσει εκείνες τις πτυχές που υπερβαίνουν την κοινή πολιτική λογική του μέσου αναγνώστη.
Οι παροιμίες ανήκουν σε αυτό το διαφορετικό, γιατί εμπεριέχουν κάποιες διαχρονικές αλήθειες, που δυστυχώς το πολιτικό μας προσωπικό αλλά και οι τρόφιμοι του πολιτικού μας συστήματος (Έλληνες πολίτες-Ψηφοφόροι) αγνοούν ή επιλεκτικά ξεχνούν. Γιατί πώς αλλιώς θα μπορούσε κάποιος νουνεχής να αιτιολογήσει την ψευτιά και το κλέψιμο(δις){σκάνδαλο καλαμποκιού, ΟΠΕΚΕΠΕ} των υπευθύνων για την τύχη και τη σοβαρότητα-κύρος της χώρας εις βάρος του ταμείου της Ε.Ε.
Να, όμως, που οι Ευρωπαίοι γνωρίζουν καλύτερα από εμάς τις παροιμίες μας και γι αυτό για δεύτερη φορά μάς ξεσκέπασαν και μάς επέβαλαν κάποιο πρόστιμο εκατομμυρίων που θα πληρώσει ο ελληνικός λαός, ως μη όφειλε.
“Μασάει η κατσίκα ταραμά;”
Νομίζω πως η ευρωπαία εισαγγελέας αντί για τη δικογραφία που διαβίβασε στη Βουλή για διερεύνηση τυχόν πολιτικών αδικημάτων (αν είναι δυνατόν έλληνες πολιτικοί να κάνουν κάτι τέτοιο!), έπρεπε να στείλει μόνο την παραπάνω παροιμία, αφού ταιριάζει απόλυτα και με το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Φαίνεται πως ως χώρα και πολιτικό προσωπικό ξεχάσαμε πολύ γρήγορα το σκάνδαλο με το καλαμπόκι επί ΠΑΣΟΚ ή νομίσαμε πως το ξέχασαν και οι ευρωπαίοι. Ή ίσως και η ΝΔ να ζήλεψε το “κατόρθωμα” του ΠΑΣΟΚ και ήθελε κι αυτή να δοκιμάσει την τύχη της σε τέτοιες λοβιτούρες. Εξάλλου ως λαός εκπαιδευτήκαμε με την ιδέα πως οι ευρωπαίοι είναι “κουτόφραγκοι”.
«Αχ! κούνια που μας κούναγε» και μυαλό δεν βάζουμε!!!
Τελικά οι ευρωπαίοι και η ελληνική ΕΥΠ με τις παρακολουθήσεις της (να και κάτι που στην Ελλάδα λειτουργεί σωστά) μάς “έπιασαν με τη γίδα στην πλάτη” κυριολεκτικά.
Εν τω μεταξύ οι διάλογοι που διέρρευσαν και οι πρωταγωνιστές (υπουργοί, υφυπουργοί, βουλευτές, υπηρεσιακοί παράγοντες, ο χασάπης και ο “φραπές”) καταδεικνύουν το μέγεθος της διαφθοράς στη χώρα των “αρίστων”. Τουλάχιστον ο Γ. Παπανδρέου είχε το θάρρος να ομολογήσει πως “Κυβερνώ μία χώρα διεφθαρμένη”*, όπως αποκάλυψε ο Ζ.Κ. Γιουνκέρ. Εγώ θα προσέθετα “μία χώρα διεφθαρμένων”, αν αναλογιστεί κανείς τους συμμετέχοντες στο σκάνδαλο (κυβερνητικοί παράγοντες, κομματικά στελέχη, υπάλληλοι, παρατρεχάμενοι βουλευτών, ψεύτικα ΑΦΜ…)
Ωστόσο στην κατανόηση και ερμηνεία κάποιων φαινομένων ή και γεγονότων πολλές φορές καταφεύγουμε και στο σχήμα της μεταφοράς. Κι αυτό γιατί η μεταφορά χρησιμοποιεί λέξεις και φράσεις μακριά από την κυριολεκτικό τους φορτίο και στοχεύει στην περιγραφή κάτι άλλου. Βάση αυτής της περιγραφής η ομοιότητα ή η αναλογία.
Με τη μεταφορά ο λόγος αποκτά ζωντάνια και παραστατικότητα, δημιουργούνται εικόνες και ενεργοποιούνται πιο εύκολα και πιο γρήγορα τα συναισθήματα. Όλα αυτά συντείνουν στην κατανόηση και ερμηνεία των φαινομένων-γεγονότων που από τη φύση τους είναι νοηματικά πολυεπίπεδα.
Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που τώρα τελευταία οι αναλυτές καταφεύγουν στη χρήση ονομάτων ζώων ή πουλιών (Κύκνοι, Ρινόκεροι, Ελέφαντες) για να αποτυπώσουν με πιο έντονο και παραστατικό τρόπο προβλήματα και κινδύνους που ταλανίζουν την κοινωνία μας και κατά ακολουθία και το πολιτικό μας σύστημα και φυσικά την κυβέρνηση και ιδιαίτερα τον πρωθυπουργό.
Τα ονόματα αυτά των ζώων και των πουλιών συνιστούν και τη βάση αντίστοιχων ερμηνευτικών θεωριών.
Ο μελετητής και δοκιμιογράφος Nassim Nicholas Taleb στο βιβλίο του με τον τίτλο «Ο μαύρος κύκνος: ο αντίκτυπος του εξαιρετικά απρόβλεπτου», πραγματεύεται τα απροσδόκητα και εξαιρετικά απίθανα γεγονότα στην οικονομία αλλά και σε κάθε άλλη δραστηριότητα μιας κοινωνίας που ανατρέπουν δραματικά προς το χειρότερο ή το καλύτερο τη δομή της.
Για τον Πρωθυπουργό το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ συνιστά τον δεύτερο “Μαύρο Κύκνο” στη θητεία του ως πρωθυπουργού. Ο πρώτος “Μαύρος Κύκνος” ήταν η Τραγωδία των Τεμπών που εξακολουθεί να ταλανίζει την αξιοπιστία του μέχρι και σήμερα.
Μπορεί οι συνέπειες από την Τραγωδία των Τεμπών (1ος Μαύρος Κύκνος) να μην κόστισε στον ίδιο και στο κόμμα του, αφού πέτυχε υψηλά ποσοστά στις εκλογές (41%). Ποιος τον διαβεβαιώνει, όμως, πως θα περάσει και τον δεύτερο “Μαύρο Κύκνο” (σκάνδαλο ΟΠΕΚΕΠE) αβρόχοις ποσί; Πόσο πειστικός μπορεί να φανεί για άλλη μία φορά ισχυριζόμενος τον “ανήξερο”;
«Ας είμαστε ειλικρινείς. Αποτύχαμε. Οι διάλογοι που έρχονται στο φως προκαλούν αγανάκτηση και οργή» δήλωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφερόμενος στην υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ. Δεν ξέρω αν η παραπάνω δήλωση-ομολογία συνιστά μία έντιμη πολιτικά αυτοκριτική ή μία σοφά προγραμματισμένη ανάληψη των πολιτικών ευθυνών. Φαίνεται, όμως, πως η νύχτα που προηγήθηκε τον έκανε περισσότερο σοφό, όπως τονίζει και ο Αισχύλος.
“Φιλεί ωδίνας τίκτειν νυξ κυβερνήτη σοφώ” (Της νύχτας της αρέσει να προκαλεί ωδίνες τοκετού στον σοφό ηγέτη)
Στην πολιτική τα «Δεν το περίμενα, δεν το υπολόγιζα, το ξαφνιάστικα, δεν το γνώριζα, ήταν κάτι αναπάντεχο και ανθρωπίνως απρόβλεπτο…» δεν ισχύουν. Στην πολιτική όλα μπορούν να συμβούν και όσοι την διακονούν (και ιδιαίτερα αυτοί που κρατούν την τύχη του λαού στα χέρια τους) οφείλουν να προβλέπουν ή να προετοιμάζονται για το απροσδόκητο και το χειρότερο.
Γι αυτό και με βάση την εμπειρία του ο πρωθυπουργός θα πρέπει να ετοιμάζεται και για το πέταγμα κι άλλων “Μαύρων Κύκνων” μέχρι να διεκδικήσει και τρίτη πρωθυπουργική θητεία το 2027(;).Εξάλλου έρχεται το καλοκαίρι με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους κινδύνους που εμπερικλείει (πυρκαγιές…).
Για τον “Μαύρο Κύκνο” του κορονοϊού κανείς δεν μπορεί ψέξει για αβελτηρία τον Πρωθυπουργό και να τον χρεώσει σε αυτόν, γιατί ήταν μία παγκόσμια πανδημία. Επειδή, όμως, στη θητεία του οι “Μαύροι Κύκνοι” εμφανίζονται περιοδικά ας είναι πιο προσεκτικός και προετοιμασμένος για το χειρότερο συμβάν.
Μπορεί οι “Μαύροι Κύκνοι” να απειλούν τον κ. Μητσοτάκη και να δυσκολεύουν την Τρίτη πρωθυπουργική του θητεία, αλλά και το κόμμα του, η ΝΔ, πρέπει να αντιμετωπίσει με περισσότερη αποτελεσματικότητα τους κινδύνους που απορρέουν από την παρουσία του “Γκρι Ρινόκερου”. Και τέτοιοι υπάρχουν πολλοί εδώ και πολλά χρόνια στο κόμμα και την Ελλάδα.
«Τον Απρίλιο του 2016 κυκλοφόρησε το βιβλίο της Michele Wucker με τον τίτλο «Ο γκρι ρινόκερος: πώς να αναγνωρίσετε και να ενεργήσετε για τους προφανείς κινδύνους που αγνοούμε». Ο γκρι ρινόκερος αντιπροσωπεύει μια προφανή αλλά συχνά παραμελημένη απειλή. Όπως εξηγεί η συγγραφέας, ο ρινόκερος δεν είναι ούτε μαύρος, ούτε άσπρος. Είναι ένας τυπικός γκρι ρινόκερος που τρέχει σ’ ένα μονοπάτι στο οποίο βρισκόμαστε κι εμείς. Τον βλέπουμε από μακριά να έρχεται κατά πάνω μας, άλλοτε σκοντάφτοντας και άλλοτε αυξάνοντας ταχύτητα, αλλά δεν κάνουμε κάτι για να τον αντιμετωπίσουμε»(από το διαδίκτυο).
Αν θελήσει κάποιος να αποκωδικοποιήσει τον μεταφορικό λόγο της θεωρίας του “Γκρι Ρινόκερου” θα μπορούσε να συμπεριλάβει σε αυτόν τα υπαρκτά και χρονίζοντα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας αλλά και της δημοκρατίας μας.
Ακρίβεια, Βία, Ανασφάλεια, Υπογεννητικότητα, Υγεία, Φυγή των νέων στο εξωτερικό, χαμηλοί Μισθοί και Συντάξεις, Δικαιοσύνη, Εθνικά θέματα, Μετανάστευση, Αξιολόγηση στο Δημόσιο, λειτουργία του Κράτους, Διαφθορά, Ποιότητα Ζωής και πολλά άλλα…
Η μη επίλυση κάποιων από τα παραπάνω προβλήματα που λειτουργούν ως “Γκρι Ρινόκεροι” ίσως αποβεί μοιραία τόσο για το μέλλον της χώρας (υπογεννητικότητα…) όσο και για την επανεκλογή της ΝΔ στις επόμενες εκλογές.
Το ρήγμα που έφερε στη ΝΔ το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ με τη χιονοστιβάδα των παραιτήσεων κατέστησε εμφανές το ζήτημα της διαδοχής στο κόμμα. Η τοποθέτηση του Κωστή Χατζηδάκη στη θέση του αντιπροέδρου, οι δηλώσεις Γεωργιάδη και η απάντηση του Δένδια είναι μόνον τα προεόρτια.
Ήδη στο σαλόνι του κόμματος εγκαταστάθηκε, ως απρόσκλητος επισκέπτης ο Ελέφαντας (διαδοχή).
Ο ιδιωματισμός «elephant in the room» (ο ελέφαντας στο δωμάτιο) υποδηλώνει το πρόβλημα το οποίο όλοι κάνουν πως δεν βλέπουν αλλά δεν μπορούν και να το αγνοήσουν γιατί είναι πολύ μεγάλο και μες στα πόδια τους. Εξάλλου ο όγκος του Ελέφαντα δεν περνά απαρατήρητος. Η ιδιωματική αυτή φράση ανήκει στον ποιητή Ivan Krylov και συνιστά μία προειδοποίηση για ένα σοβαρό και μεγάλο πρόβλημα που εμπερικλείει πολλούς κινδύνους για όλους αν δεν το αντιμετωπίσουμε εγκαίρως και αποτελεσματικά.
Σίγουρα, θα πει κάποιος πως αυτή τη στιγμή κάθε συζήτηση στο εσωτερικό της ΝΔ για τη διαδοχή είναι άκαιρη και αυτοκτονική, αφού ο κ. Μητσοτάκης “παίζει εν ου παικτοίς” σύμφωνα και με τα δημοσκοπικά ευρήματα. Η “πολιτική ασυμμετρία” του πολιτικού και κομματικού μας συστήματος μπορεί να δίνει μία άνετη κυριαρχία στον Πρωθυπουργό, αλλά κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τους “Μαύρους Κύκνους”.
Προς το παρόν ας φροντίσει ο Πρωθυπουργός και η κυβέρνηση να ελαχιστοποιήσουν τις παρενέργειες από τη διένεξη με την Λιβύη και την Τουρκία λόγω του ΤουρκοΛιβυκού συμφώνου (“Μαύρος Κύκνος”) γιατί το γεγονός αυτό έφερε και τον Ελέφαντα στο σαλόνι της (δηλώσεις και αντιδηλώσεις Γεωργιάδη/Δένδια).
Επειδή ο κόσμος μας τρέχει με άλλη ταχύτητα από αυτήν που υποψιαζόμασταν μέχρι τώρα, ας μην ολιγωρούμε και ως πολίτες ας ξαναβρούμε εκείνο το ενδιαφέρον για τα κοινά, γιατί μόνον έτσι και οι άρχοντές μας θα είναι πιο ενεργοί και προμηθείς.
Κι αυτό γιατί οι “Μαύροι Κύκνοι”, οι “Γκρι Ρινόκεροι” και οι “Ελέφαντες” πάντοτε θα υπάρχουν και θα μας απειλούν. Το πρόβλημα είναι να τους ξεχωρίζουμε και να μπορούμε να διακρίνουμε πότε κάτι είναι “Μαύρος Κύκνος” ή “Γκρι Ρινόκερος” ή και τα δύο ταυτόχρονα.
Και γιατί ο “Ελέφαντας” δεν θα φύγει από το δωμάτιό μας από μόνος του, παρά αφού πρώτα τον κοιτάξουμε-παρατηρήσουμε.
*Ο Γ. Παπανδρέου που γνώριζε και ομολόγησε ότι κυβερνά μία χώρα διεφθαρμένη δεν μπόρεσε, δεν πρόλαβε ή δεν θέλησε να την αλλάξει. Ο κ. Μητσοτάκης που δεν γνώριζε για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και το έμαθε εκ των υστέρων θα θελήσει και θα μπορέσει να την αλλάξει;