Το καλοκαιρινό «ταιμ άουτ» στην ενέργεια βαίνει προς το τέλος του. Την ερχόμενη Δευτέρα οι πάροχοι ρεύματος ανακοινώνουν τις χρεώσεις τους για το Σεπτέμβριο και όλα δείχνουν ότι θα είναι υψηλότερες από του Αυγούστου. Από Σεπτέμβριο επίσης η κυβέρνηση θα ανακοινώσει τα μέτρα περιορισμού της κατανάλωσης ηλεκτρισμού και αερίου απέναντι στο σενάριο μιας ολικής διακοπής των ρωσικών ροών.
Εκτός από ρύθμιση του θερμοστάτη των κλιματιστικών στο Δημόσιο και περιορισμό του φωτισμού σε δρόμους, οι διακοπές ρεύματος παραμένουν στο τραπέζι. Πρωτίστως σε ενεργοβόρες βιομηχανίες, αλλά αν χρειαστεί σε επιχειρήσεις, γραφεία και νοικοκυριά.
Κι όλα αυτά ενώ διεθνώς οι οιωνοί δεν είναι καλοί. Εκατομμύρια ευρωπαίοι εμφανίζονται θυμωμένοι και τρομαγμένοι. Στην Βρετανία, εξωθούνται σε κινηματικές λογικές, τύπου «Δεν πληρώνω ρεύμα» (Don’t pay UK) με ποσοστά αποδοχης ακόμη και 55% σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, ενώ οι εκτιμήσεις μιλούν για λογαριασμούς ρεύματος στις 3.500 λίρες το φθινόπωρο και 4.000 την άνοιξη. Στην Γερμανία αυξάνονται οι προειδοποιήσεις για κοινωνικές εντάσεις και εκμετάλλευση από δυνάμεις των άκρων της αγανάκτησης χαμηλών εισοδηματικών στρωμάτων ενόψει και της επιβολής εισφοράς στους καταναλωτές για να μη καταρρεύσουν ενεργειακές εταιρείες.
Εκτός του Πούτιν και των παιχνιδιών του, τα νεύρα των ευρωπαίων δοκιμάζει επίσης η παρατεταμένη ξηρασία, όπως στην Ιταλία, όπου η ηλεκτρική ενέργεια από υδροηλεκτρικά έχει μειωθεί 40% το τελευταίο χρόνο, στην Ισπανία κατά 44%, ενώ στην Γαλλία οι μισοί σχεδόν από τους 56 πυρηνικοί αντιδραστήρες (ψύχονται με νερό) είναι εκτός σύνδεσης και η πλούσια σε νερά Νορβηγία, προειδοποιεί ότι ίσως διακόψει τις εξαγωγές ενέργειας στην Βρετανία.
Πάνω οι τιμές
Και είμαστε ακόμη στα μέσα Αυγούστου. Η αλήθεια είναι ότι τα αποκαλυπτήρια για το πραγματικό κόστος της κιλοβατώρας δεν έχουν ακόμη γίνει, και η ωρολογιακή βόμβα στην ενέργεια συνεχίζει να χτυπά. Χαμηλό βαρομετρικό επικρατεί δεκαπέντε ημέρες πριν μπει ο Σεπτέμβριος και στην Ελλάδα, τόσο για το ύψος των τιμών στο ρεύμα, όσο και για τη διαθέσιμη ποσότητα. Το πρώτο 15νθήμερο του Αυγούστου η τιμή του φυσικού αερίου στο χρηματιστήριο του Άμστερνταμ κινούνταν σταθερά πάνω από τα 200 ευρώ / MWh. Τέτοιες τιμές έστειλαν τον μέσο όρο της τιμής χονδρικής στο ρεύμα την τελευταία εβδομάδα στα 377,67 ευρώ η μεγαβατώρα. Τον Ιούλιο η μέση τιμή έκλεισε στα 335 ευρώ.
Αν λοιπόν η τάση στην χονδρική συνεχιστεί και αυτή την εβδομάδα, τότε οι τιμές που θα ανακοινώσουν στις 20 Αυγούστου οι πάροχοι ρεύματος για τις καταναλώσεις Σεπτεμβρίου θα είναι υψηλότερες απ’ ότι για τον τρέχον μήνα. Τι σημαίνει αυτό; Οτι το κόστος επιδότησης που θα ανακοινώσει η κυβέρνηση για το Σεπτέμβριο θα χρειαστεί να φτάσει στα 1,2 – 1,3 δισ ευρώ έναντι 1,1 δισ του Αυγούστου. Μόνο έτσι θα επιτευχθεί ο διακηρυγμένος κυβερνητικός στόχος για τιμή λιανικής στα 15 με 18 λεπτά η κιλοβατώρα.
Και αυτό με αστερίσκους. Διότι στην αγορά υπάρχει πλειάδα προγραμμάτων, και επειδή οι χρεώσεις των παρόχων αλλάζουν πλέον ανά μήνα, για να πετύχει ο καταναλωτής τελική τιμή κάτω από τα 20 λεπτά, δηλαδή να επιλέξει το φθηνότερο τιμολόγιο, θα πρέπει να είναι σε θέση – και να έχει τη διάθεση – να συγκρίνει όλα τα προγράμματα. Η αλλαγή παρόχου, ακόμη και ανά μήνα, ναι μεν θεωρητικά μπορεί να γίνει, αφού ο νόμος παρέχει πλέον την ευχέρεια στο πελάτη να το κάνει αζημίως, (δηλαδή χωρίς πέναλτι), ωστόσο πρακτικά δεν είναι μια αυτονόητη διαδικασία. Προϋποθέτει συνεχή ενασχόληση του νοικοκυριού με το αντικείμενο, γνώσεις να μπορεί να συγκρίνει τα διαθέσιμα στην αγορά προγράμματα, κάτι όχι και τόσο απλό, και βούληση να μπαίνει στην διαδικασία της συχνής αλλαγής παρόχου, κάτι που δεν βρίσκεται στην καταναλωτική μας κουλτούρα.
Λιγότερο η διαθέσιμη ενέργεια
Εκτός από υψηλότερο κόστος, το ρεύμα από το φθινόπωρο θα είναι και λιγότερο. Η ευαισθητοποίηση νοικοκυριών και επιχειρήσεων θα ξεκινήσει από Σεπτέμβριο με συστηματική ενημέρωση.
Η αρχή έγινε με την κοινή υπουργική απόφαση για τον περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας στο Δημόσιο, όπου Δήμοι και υπουργεία καλούνται να ρυθμίσουν το θερμοστάτη στα κλιματιστικά και στα καλοριφέρ, καθώς επίσης να σβήνουν νωρίτερα το δημόσιο φωτισμό. Έπεται ένα μπαράζ οδηγιών που θα εκδώσουν τέλη Σεπτεμβρίου οι διαχειριστές των δικτύων για τη συνετή χρήση και το περιορισμό της κατανάλωσης φυσικού αερίου με αποδέκτες νοικοκυριά, γραφεία, επιχειρήσεις και κρατικές υπηρεσίες. Ταυτόχρονα η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, σε συνεννόηση με την κυβέρνηση, ολοκληρώνουν το λεγόμενο «Προληπτικό Σχέδιο Δράσης για την Ασφάλεια Εφοδιασμού της Ελλάδας με Φυσικό Αέριο» και το «Σχέδιο Ετοιμότητας Αντιμετώπισης Κινδύνων στο Ηλεκτρικό Σύστημα» απέναντι στο ενδεχόμενο ολικής διακοπής των ρωσικών ροών.
Τι σημαίνουν όλα αυτά ; Ότι πρέπει να προετοιμαστούμε για το πρώτο φθινόπωρο, όπου ρεύμα και φυσικό αέριο δεν θα είναι μόνο ακριβότερα αλλά και λιγότερα σε ποσότητες. Ακόμη και αν δεν το βιώσουμε με άγριο τρόπο στην καθημερινότητά μας, όπως θα συμβεί με τους Γερμανούς -θα επιβαρυνθούν και από το έκτακτο ενεργειακό τέλος και εκτιμάται ότι θα δαπανήσουν τουλάχιστον 1.000 ευρώ επιπλέον φέτος για ενέργεια- εντούτοις και στην Ελλάδα, η διαθέσιμη ενέργεια θα είναι πιο περιορισμένη.
Εκτός του γεγονότος ότι θα γίνουν μέρος της καθημερινότητάς μας, η ρύθμιση του θερμοστάτη στα συστήματα κλιματισμού και θέρμανσης και η «έξυπνη» χρήση των ενεργοβόρων ηλεκτρικών συσκευών είτε σε οικιακό είτε σε επαγγελματικό επίπεδο, τίποτα δεν αποκλείει και το ενδεχόμενο υποχρεωτικής μείωσης της κατανάλωσης στα νοικοκυριά, μέσω εκ περιτροπής διακοπών ρεύματος. Είναι το ύστατο μέτρο, που προς το παρόν δεν αποτελεί προτεραιότητα στους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, αλλά και δεν εξαιρείται από αυτούς.