Μπορεί διάσημη και πολυτραγουδισμένη να είναι η κόκκινη μύτη του Ρούντολφ, όμως, σύμφωνα με την επιστήμη, τα λαμπερά μπλε του μάτια είναι αυτά που τον βοηθούν να μένει χορτάτος για τις αυξημένες ανάγκες του «προϊσταμένου» του, Άγιου Βασίλη.
Όπως αποκαλύπτει νέα έρευνα, τα μοναδικά μάτια των που λάμπουν με έντονο μπλε χρώμα όταν φωτίζονται σε συνθήκες ψύχους, ίσως είναι αποτέλεσμα της εξέλιξης του είδους ώστε να μπορούν να βρίσκουν ευκολότερα τροφή κατά τη διάρκεια των σκοτεινών χειμώνων της Αρκτικής.
«Οι τάρανδοι έχουν ένα απίστευτο σύστημα όρασης. Δεν μοιάζει με κανένα άλλο γνωστού θηλαστικού» λέει ο Ναθάνιελ Ντόμινι, επικεφαλής της έρευνας και καθηγητής ανθρωπολογίας στο Dartmouth College.
Όπως συμβαίνει και με άλλα ζώα -όπως οι γάτες, που όταν πάνω στα μάτια τους πέφτει φως, η κόρη φαίνεται να «φωσφορίζει»- τα οπληφόρα θηλαστικά φέρουν ένα ιστό ακριβώς πίσω από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα, γνωστό ως tapetum lucidum, που ενισχύει το φως στα μάτια τους. Ωστόσο, στους ταράνδους η λάμψη αυτή αλλάζει χρώμα, από ένα χρυσό-καφέ τα καλοκαίρια, σε μπλε τον χειμώνα.
Μεταξύ των επιστημόνων επικρατούσε σύγχυση για το ιδιαίτερο αυτό χαρακτηριστικών των ταράνδων, όπως και την ικανότητά τους να βλέπουν φως στο υπεριώδες φάσμα. Το στρώμα αυτό ιστού απαντάται συνήθως σε νυκτόβια πλάσματα καθώς αυξάνει την ευαισθησία της όρασης του, επιτρέποντάς τους να βλέπουν σε αμυδρό φως. Μόνο που οι τάρανδοι δεν είναι νυκτόβια πλάσματα.
Ο Ντόμινι και οι ερευνητές από τη Σχολή Ψυχολογίας και Νευροπιστημών του St Andrews υποστηρίζουν πως έχουν μια πιθανή εξήγηση γι’αυτό: Η όραση των ταράνδων έχει εξελιχθεί στο πέρασμα του χρόνου, εν μέρει, για να τους βοηθά να επιβιώνουν τους χειμώνες, όταν το σκοτάδι επικρατεί του φωτός, βελτιώνοντας την όρασή τους και συνεπώς την ικανότητά τους να βρίσκουν τροφή σε μη ευνοϊκές συνθήκες.
Κοινώς, οι τάρανδοι είναι τα μόνα γνωστά θηλαστικά που προσαρμόζουν εποχιακά το χρώμα των ματιών τους στο μπλε του παρατεταμένου λυκόφωτος που καταλαμβάνει μεγάλο μέρος του χειμερινού 24ωρου κύκλου στον αρκτικό βιότοπό τους.
Οι ερευνητές πραγματοποίησαν την έρευνά τους στα όρη του Κέρνγκορμς, στα Χάιλαντς της Σκωτίας, μέρος που φιλοξενεί τον μόνο πληθυσμό ταράνδων στη Βρετανία και πάνω από 1.500 είδη… λειχήνας, εκ των οποίων, ένα -γνωστό ως «βρύα ταράνδων»- αποτελεί και την αγαπημένη τροφή των ζώων.
«Είναι τα μόνα μεγάλα θηλαστικά που είναι γνωστό πως τρώνε τόσο μεγάλες ποσοότητες λειχήνων καθώς αυτές δεν είναι και φοβερά θρεπτικές. Είναι κάπως αινιγματικό το ότι οι τάρανδοι τρώνε κάτι τέτοιο τόσο πολύ» λέει ο Ντόμινι.
Μελετώντας όμως τις λειχήνες, οι οποίες συχνά είναι καλυμμένες από χιόνι, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το αγαπημένο γεύμα των ταράνδων, καθώς και πολλά άλλα είδη με τα οποία τρέφονται τα ζώα, απορροφούν το υπεριώδες φως. Αυτό τις καθιστά ευκολότερα ορατές στους πεινασμένους ταράνδους που σαρώνουν το χιονισμένο έδαφος για τροφή.
«Μπορούν να το δουν από απόσταση και αυτό τους δίνει μεγάλο πλεονέκτημα καθώς δεν χρειάζεται να περιφέρονται στο τοπίο ψάχνοντας τροφή. Μπορούν να δουν τις λειχήνες από μακριά, να κινηθούν απ’ευθείας εκεί, εξοικονομώντας ενέργεια σε μια εποχή που αυτή κάθε άλλο παρά αφθονεί» λέει ο Ντόμινι.
Η μελέτη πιστεύεται ότι είναι η πρώτη προσπάθεια να μετρηθεί η ποσότητα του φωτός σε διαφορετικά μήκη κύματος που αντανακλάται από τις λειχήνες που συχνά τρώνε οι τάρανδοι, δήλωσε ο Ντόμινι.Τα αποτελέσματα, πρόσθεσε, δείχνουν ότι οι οργανισμοί είναι «ισχυροί απορροφητές του υπεριώδους φωτός και αυτό αποτελεί μια εύλογη εξήγηση για το πολύ ασυνήθιστο σύστημα όρασής τους».
Πηγή: Washington Post kathimerini.gr