Στις 20 Οκτωβρίου 2004, συνοδευόμενος από τον Υφυπουργό Εξωτερικών κ. Ε. Στυλιανίδη, την Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Μ. Γιαννάκου, τον πρέσβη κ. Π. Καρκαμπάση, το Γ. Πρόξενο κ. Ι. Τζόβα, τον πρόεδρο της Ομόνοιας Γιάννη Γιάννη, βουλευτές και τοπικούς άρχοντες ο κ. Στεφανόπουλος επισκέφτηκε τον βορειοηπειρωτικό χώρο και συγκεκριμένα τη Δερβιτσιάνη, το κοιμητήριο των Ελλήνων πεσόντων του ’40 στους Βουλιαράτες, τη γενέτειρά του τη Δρόβιανη. Η υποδοχή που του επιφυλάχτηκε ήταν το κάτι άλλο.
Ήταν ο μοναδικός Πρόεδρος που εισχώρησε στα βάθη του βορειοηπειρωτικού χώρου, με την επιθυμία του να επισκεφτεί και την ηρωική Χιμάρα, αλλά, όπως τόνισε ο ίδιος, δεν μπόρεσε λόγω του περιορισμένου προγράμματός του.
Αν και πέρασαν είκοσι χρόνια από την επίσκεψη του, τα μηνύματά του, διαμέσου των θερμών ομιλιών, ιδιαίτερα αυτής της Δρόβιανης, θα μείνουν χαραγμένα στη μνήμη των Βορειοηπειρωτών, μα και στην σύγχρονη ιστορία αυτού του χώρου.
«Στέλνουμε, όλοι εδώ οι παρόντες, ένα θερμό χαιρετισμό προς όλους τους Έλληνες της Αλβανίας, οπουδήποτε κι αν μένουν, από την Σκόδρα έως τα ελληνικά σύνορα. Δεν έχει σημασία πια το που κατοικεί κανείς, γιατί όπως είπα και προηγουμένως, μειονοτικές περιοχές δεν αναγνωρίζονται από τις διεθνείς συμβάσεις, και οπουδήποτε υπάρχει, επαρκής αριθμός μειονοτικών, ασκεί όλα τα δικαιώματά του…
Ζήτησα επίσης την μη υπάρξεως μειονοτικών περιοχών, την αναγνώριση του δικαιώματος των Ελλήνων της Βορείου Ηπείρου για δικά τους σχολεία, δική τους εκπαίδευση, δικά τους ελληνικά, τα οποία τα έχουν μέσα στην καρδιά τα παιδιά, τα οποία πρέπει να τα μάθουν με τον καλύτερο τρόπο, να τα μάθουν και στο σχολείο, όχι μόνο στο σπίτι τους…
Υποφέρατε από κάθε άλλον Έλληνα, γιατί εσείς υποστήκατε τα μαρτύρια ενός κράτους αναρχικού την ώρα που οι άλλοι Έλληνες ήταν ελευθερωμένοι. Ξέρω πόσοι πέθαναν στις φυλακές, ξέρω πόσοι έζησαν στις φυλακές, ξέρω πόσοι δεν τολμούσαν να κάνουν το σταυρό τους. Ποιος τολμούσε; Κανείς.
Θέλω, λοιπόν να σας πω ότι αυτή η επίσκεψη για μένα θ’ αφήσει άσβεστες μνήμες, όπως σε όλους μας που ήρθαμε από την Αθήνα. Θα θυμάμαι την ομορφιά του τόπου, θα θυμάμαι την καλοσύνη των ανθρώπων, θα θυμάμαι την ζεστασιά της καρδιάς του, θα θυμάμαι την ελληνική τους συνείδηση και τα άψογα ελληνικά τους. Όλα αυτά θα τα θυμάμαι μέχρι ωσότου πεθάνω γιατί είναι πράγματα που δεν ξεχνάει ποτέ κανείς. Και όπως πήγα να προσκυνήσω το σπίτι των προγόνων μου στη Δρόβιανη, έρχομαι να προσκυνήσω ολόκληρο τον ελληνισμό της Βορείου Ηπείρου, γιατί αξίζει αυτό το προσκύνημα».
Βαγγέλης Παπαχρήστος
Φώτο πάνω: στη Δερβιτσιάνη. Μέση: ο κ. Στεφανόπουλος στην οικεία της γιαγιάς του στη Δρόβιανη. Κάτω: ο Πρόεδρος Στεφανόπουλος με αντιπροσωπεία της ΟΜΟΝΟΙΑΣ